Адваротны бок люстра

– Не, тут нешта не так, – з сумневам паглядзеў на яе юнак.

– Не так? А адкуль жа я тады ведаю, што ты спачатку доўга сабою любаваўся, а потым узяў ды морду скрывіў?

Юнак стаў як укопаны і, густа пачырванеўшы, прабурчаў:

– Нічога я не любаваўся. Проста задумаўся.

– Ага, і ад вялікай задумлівасці морду скрывіў! Толькі я хацела на сябе ў люстра паглядзець, а тут наце, калі ласка! Стаіць спачатку, на сябе нагледзецца не можа, а потым давай крывіцца, пужаць мяне.

– Ну прабач, я ж не ведаў, што ты там на мяне глядзела, я незнарок, – прамямліў юнак.

Ён раптам пачырванеў яшчэ больш і, спадылба зірнуўшы на яе, спытаў:

– І даўно ты за мной назіраеш?

– З самага твайго дзяцінства! – з’едліва сказала дзяўчынка.

– І што ты бачыла? – пачаў хвалявацца юнак.

– Ды нічога! – засмяялася Бася. – Я цябе ўпершыню ўбачыла. Мне толькі сёння яго ў пакоі павесілі, – дзяўчынка павярнулася, паказваючы на люстра. – Яно ў мяне вось якраз такое ж.

– Яно не можа быць такім жа, – катэгарычна сказаў юнак.

– Чаму? – здзівілася Бася.

– Купец сказаў мне, што яно такое адно.

– Ну, такіх жа люстраў многа. Не адно ж яно ў цэлым свеце! – фыркнула дзяўчынка.

– Я ведаю, але купец сказаў, што акурат такіх жа, як у мяне, больш няма.

– Ды ну… Я ж сёння набыла ў краме акурат такое ж старадаўняе люстра.

– Чаму старадаўняе? Яно новае.

– Якое ж новае, калі старое! – абурылася Бася.

– Ну чаму старое? Ты што, думаеш, што купец мяне падмануў? Вось сабака! – раз’юшана ўсклікнуў юнак.

– Ды каму ж патрэбнае такое люстра і новае? Гэта ж антыкварыят! – павучальна прамовіла дзяўчынка.

Юнак з сумненнем паглядзеў на яе і прыняўся даследаваць люстра.

– Ды не, паглядзі, рама зусім новая, ды і шкло без драпін…

Бася, цяжка ўздыхнуўшы, падышла, каб паглядзець бліжэй. Люстра насамрэч здавалася новым. Яе набытак меў больш старажытны выгляд.

– Дзіўна, – прамармытала Бася.

Яна ўзняла здзіўленыя вочы на юнака, а потым агледзела ўвесь яго пакой.

– Слухай, – асцярожна сказала яна, – а які зараз год?

– Што значыцца, які год? Ты ўжо і год не памятаеш?

– Ды не, проста хачу ўдакладніць.

– Тысяча пяцьсот пяцідзясяты, – неахвотна адказаў ён. У Басі адвісла сківіца.

– Які?

– Тысяча пяцьсот пяцідзясяты, – нібы для псіхічна-хворай, павольна і выразна паўтарыў юнак.

– Фацэтна, – вымавіла дзяўчынка.

– Што, скажаш, іншы?

– Ну як табе сказаць, – ухіліста пачала Бася. – Разумееш, у мяне насамрэч дзве тысячы восьмы.

Юнак нервова хіхікнуў.

– Сур’ёзна? – спытаў ён.

– Не верыш? – раззлавалася Бася. – Добра, тады хадзем да мяне, я табе давяду гэта.

– Нікуды я з табой не пайду! – запратэставаў юнак.

– Тады табе прыйдзецца паверыць мне на слова. – Бася склала рукі на грудзях і пагардліва паглядзела на яго.

Ён крыху памаўчаў, а потым сказаў:

– Ну добра, паверу.

Басін твар асвяціўся радаснай усмешкай. Тут за дзвярыма пачуліся крокі.

– Міхал, што ты робіш? З кім ты размаўляеш? – прагучаў жаночы голас.

– Я… я чытаю! – хутка знайшоўся Міхал.

– Услых? Што?

– Малітву.

Голас фыркнуў, і крокі аддаліліся.

– Табе лепш пайсці, – ціха прамовіў юнак.

– Ну добра. Бывай, Міхал! – Бася ўжо павярнулася да люстра, але раптам ёй у галаву прыйшла думка: – А да цябе можна будзе прыйсці яшчэ?

– Ну… – Міхал сарамліва ўсміхнуўся і ўрэшце сказаў: – Можна. Бася махнула яму рукой і нырнула ў люстра, зноў адчуўшы непрыемны холад. Апынуўшыся ў сваім пакоі, яна скокнула пад коўдру і, моцна абхапіўшы падушку, адразу ж заснула.

Раздзел 2

Бася прачнулася ды салодка пазяхнула. «Цікава, сон гэта ўчора быў ці не сон? – падумала яна, летуценна пазіраючы на столь. – Калі не сон, то ўсё гэта вельмі-вельмі дзіўна… Ды не! Глупства, зразумела, так не бывае, – сама сябе перапыніла дзяўчынка. – Але як рамантычна!»

– Прачынайся, соня, – перарваў Басіны разважанні матульчын голас. – Хопіць спаць, спускайся снедаць!

Бася глыбока ўздыхнула і, моцна пацягнуўшыся, устала з ложка. Першым чынам яна падышла да старадаўняга люстра і правяла па ім рукою, але шкляная роўнядзь заставалася спакойнай. «Ну вядома ж, сон!» – са шкадаваннем падумала дзяўчынка і накіравалася ў ванную. Пачысціўшы зубы, Бася паглядзела на сябе ў люстра над умывальнікам і падумала, што калі яе ўчарашнія прыгоды адбыліся насамрэч, то яна зрабіла добрае ўражанне на юнака з мінулага. Яна ўзялася за крыссе начной кашулькі і стала кружыцца па пакоі.

«Напэўна, – думала дзяўчынка, – я была адчайна прыгожая: з распушчанымі валасамі, якія струменяцца па плячах, у доўгай, да пят, беласнежнай кашульцы…» Раптам Бася спынілася перад люстрам і ўважліва прыглядзелася да свайго ўбора.

– Д’ябал! – услых вылаялася дзяўчынка.

Уся кашулька была цалкам усыпана маленькімі блакітнымі сабачкамі і костачкамі, якія былі перавязаныя банцікамі. Гнеўна засопшы, яна выключыла лямпачкі над люстрам, пакінуўшы ў ваннай толькі верхняе святло, і крыху адышла. Угаварыўшы сябе, што здалёк і збоку сабачкі добра сыдуць за незабудкі, а ў прыцемках Міхал наогул наўрад ці што-небудзь разгледзеў, Бася супакоілася і, пераапрануўшыся да сняданку, бадзёра спусцілася да бацькоў.

– Што ты мюслям усміхаешся? – спытаў тата, адклаўшы газету.

– Я ўсміхаюся? Нічога я не ўсміхаюся!