Иччи. Сибиэн. Абааы

– Ити алааска эбэм биирдэ миэхээ дьикти атах суолун крдрбттээх. Ол кыыл дуу, илэ абааы дуу киэнин. Кини кии икки арда ст атар хаамыы холобурдааы ктээн ааар эбит. Уллуаа батарыта баттаан хаалларбыт сиригэр сытыган эрбэин нэн тахсыбыт. Ону батыа крдхх, ыраахха диэри барбыт улахан бэйэлээх атах суола буолан субулла сыталлар. «Бу сайылык хабайар хаба ортотунан абааы киирэн срэн атаралаан ааспытын оспот-сппэт, хаппат-куурбат бэлиэтэ. Ол оччотооу ыар йэ туоута буолан, уонунан сылларга тиийэн кэллээ» диэн быаарбыта эбэм эмээхсин.

П. Седалищев

Чурапчы

Сибиэн

Эбиэс хомууругар субуотунньукка тахса сылдьан, уонча буолан биир ампаарга отууланабыт. Кэлбиппит р буолан, кэпсээммит аыйаан: «Эн кэпсээ, мин кэпсээ!» – дээр буоллубут. Биир киээ мин лээннээим Уус Костя тылланар саата иилиннэ: «Мин кэпсээн крм. Олоум устата кимиэхэ да кэпсии иликпин». Киибит саата хайдах эрэ долгуйбут курдук: «Мин оо эрдэхпинэ дьонум Кур диэн сиргэ отордуу тахсыбыттара. Букатын хойукку кн этэ. Биигини кытта кс диэн мэнэрийэр дьахтар, уоллаах кыыынаан дьукаах олороллоро. кс субу-субу манна сибиэн, онно абааы дии-дии биигини куттуура, оронун рдгэр барыта эмэгэт, быа-туах б ыйанан турар буолара.

Киээ аайы, дьоммут титииккэ бардахтарына, биэс оо бэйэбит эрэ хааларбыт. Оннук киээлэртэн биирдэстэрин йдн хаалбыппын. Ороо ыйдаа тспт сиригэр оонньуу мустубуппут. Ол кэмэ ким эрэ дьулаан баайытык н тартарда. Кр тспппт, дьиэбит аанын аан, улахан баайы кп-кх марбайбыт сирэйигэр ыыллан тспт баттахтаах, кклй уун ырбаахылаах эмээхсин киирэн, талах сиппиири ылаат, сиппийбитинэн барда. Улахаммыт Муся: «Бааскаа, кыптыыйы аал!» – диэтин кытта, уол остуолга сытар кыптыыйы хаба тардан ылла. Эдьиийбит кыптыыйынан бырахта да, ханна тиийэн тсптн билбэтибит. Эмээхсин хап-сабар сиппиирии уураат, тахсан барда. Кн киээрдэ. Кэмниэ-кэнээс дьоммут тиийэн кэллилэр. Бааска ийэтэ киирээтин кытта утары срэн тиийэн: «Ийээ, ийээ бииги кх эмээхсини…», – диэн эрдэинэ ийэтэ, ким эрэ истиэ диэбиттии симиктик, ол гынан баран кскэ баайы: «Чот! Айдаарыма, билэбит», – диэн саба саарда. «Дьоо мээнэ кэпсээн оостума!» – диир этэ. Онно туох трттээин улахан дьон билэллэр эбит. ск «кх эмээхсин» дьиэни сиппийэн, оо сытар сиригэр тиийбитэ буоллар, оо лхтээх эбит. Бу тугуй? Чугаынан ыалы кэрийэр, ыалдьар да, кннр да эмээхсин суоа . Крбт эмээхсиммит оону лрн тугу туаныа эбитэ буолла?».

«Ыйтан кэлбит»

Сыла, Чурапчы

Абааылар

Билигин кии ктр тэриэлкэни крднэ дааны, дьиктиргээбэт кэмигэр олоробут. Оттон былыр алаас абааы адаарынас этэ диэтэххэ улахан омун буолбат ини. Хайа-хайалара дааны айыла дьиктилэрэ дэнэн эрдэхтэрэ. Айыла барахсан таайыллыбат кистэлэнэрэ хонон турдах аайы хойдон иэллэрэ сркэтэ бэрт. Олортон сорох-сорохторуи, илэ бэйэм крбттэрбин, кэпсээтэхпинэ, эмиэ тптэлээтэ диэххит да буоллар, итээйээччи итээйдин, итээйбэт итээйбэтин.

Дьэ онон…

Ччккэ

Клэкээн диэн сайылыкка спн саардыы ааан эрэр бэдик ччккэ кэлэрэ диэни крн турардаахпын. Оччолорго остуоруйаны да удьумаайдаабат уу ньуулдьаай оо этим. Онон дьон кэпсиирин йбр оорон крх туум суох.

Сайылык оолоро сыыы ууор олорор ыалга мустан оонньуур идэлээхтэрэ. Миигин, боуу гынымаары, утутан кэбиспиттэр. Куйаас баайы кн хатыйа кр клгэр утуйа сытан уукта биэрдим. Оолор ууор оонньоон аймалаалларын кррн крдм эрээри, тоо эрэ онно барбатым. Срн талаан дьиээ киирэр кии буоллум. Туруорбах балаан хаптаын аанын атытан иирдьэ ктн тстм. Арай кмлк оох хаас ттгэр, холумтан э т-маас бэйэм курдук сыгынньах, хаан да харахтаабатах оом турар. Аан тыааабытыгар кэннин хайыан мин диэки крд. Онно крдхпнэ, куп-кугас баттахтаах, кп-кх харахтаах. Иккиэн уун-утары крсн баран турдубут. Уота спт оох клн хаспыт быыылаах, илиитэ хап-хара.

Т р утарыта крсн турбуппут буолла, аан бастаан кини хамсаата. Миэхэ утары кэлиэх курдук эргиллэн эрдэинэ, хаыытыы тээт, таырдьа ойдум да, дьэ уонна, ытаан марылыы-марылыы, сыыы ууор олорор ыалга му кыраайбынан тнэн кэбистим. Тиийэн тугу крбппн кэпсээн биэрдим.

Кэлин улаатан баран ччккэ диэннэрин кэпсииллэриттэн ииттэхпинэ, т-кч мин крбт ообун ойуулааччылар. Онон ччккэни, дьонтон истибэккэ сылдьан, бэйэм эт харахпынан крбтм уонна онтон ыла айылаа баар ол-бу кии ылбычча итээйиэ суох кстлэрин сэргиир идэлэммитим.

Кустуу сылдьан

Сеня диэн табаарыспынаан Таалаа кустуу бардыбыт. Кн араалаан турара. Арай туран ойуур отун-маын тоо барчалаан сыыыга ктккэлээн киирдибит. Саардыы суолга тахсыах курдук гынан эрдэхпинэ, эмискэ баайы иннибитигэр суол устун биир дьахтар баран эрэрин кр биэрдибит. Маан былаатын кхсгэр намылыччы тэрэн бааммыта хаамтаын аайы имиллэниирэ кытта кстр. Отучча хаамыы баара дуу, суоа дуу, оннук чугас.