Тл буолан стмэ

Оттон Сэргэлээх, устудьуоннар тлгэлээн олорор уопсайдара, эмиэ киээ аайы тырымнас, чаылынас уоттарынан сандаарыйан ураты уйаас, исти иэйии-ни сааллар. Ырыаа ылламмыт, хоооо холбоммут Сэргэлээх уопсайдарын хас биирдии хоугар эриэккэс эдэр саас клэн-рэн чааарыйар, тапталтан дьоллом-мут срэхтэр сипсиэрдэрин, йдспкк р-тараа сырсыбыт, ыырсар эрээри, ыпсыспакка эрэйдэнэр эдэрдэр санньыйбыт санааларын барытын Сэргэлээх уопсайдарын истиэнэлэрэ бэйэлэригэр иэринэн кэпсэммэт кистэлээ кубулуппут курдуктар.

Дашалаах хосторугар билиитэ ким да тапталтан дьолломмута, эрэйдэммитэ да биллибэт. Арай, трдн тугу эрэ бтэйдии ктэллэрин бэйэ-бэйэлэригэр билинэн ылар тгэннэрдээхтэр. Даша бииргэ олорор кыргыттарыгар эмиэ табыллыбытыттан астынар. Икки кыыын Марианнаны, Аняны кытта бииргэ рэнэл-лэр, арай, хосторугар трдс киинэн эбии киирбит Варялара трдс курска рэнэр. Син бары тус-туспа майгылаахтар, ол эрээри чэпчэкитик йдн клэ-рэ, дьээбэлээ-хаадьылаа олороллор.

Даша Анялыын эт саастыылар. Аня куорат таы-нааы улуустан сылдьар, оскуоланы эмиэ саа бтэр-бит. Марианна оскуолатын кэнниттэн Бл педагоги-ческай училищетыгар рэммит, туохха барытыгар бэрт сэргэх. Варваралыын саастыы соустар.

Онон хосторугар кыра, улахан блхтх курдуктар. Кыралар, Дашалаах Аня, эдьиийдэрин тылыттан тахсы-баттар, барыга бары сбэлэтэн сылдьаллар. Улахаттар, Марианналаах Варя, кинилэрдэээр олоу крлэрэ атын, арааа, таптал да диэннэрин тугун-ханныгын бэйэлэрэ быктаралларынан «быаара» сыспыттар бы-ыылаах.

– Дьиэбин нааа да ахтыбыт эбиппин. Дьоммуттан сурук ыллахпына онтум бэргиир эбит, бгн быаар-дым, – Даша бгн сыта мээрик буолла, сибилигин да оронуттан хонуон баарбат.

– Эн сурук бтн тутаын дии. «Бу тоо миэхээ кимим да суруйбат, сурук суох, суох да суох» диэн ырыа баара дии. Инньэ диэн ыллыырым эрэ хаалла, – Аня э тыынан ылла.

– Эн дьиэ чугаа бэрт дии.

– Оннук буоллаа. Уолум суох, армияа кими да атаарбатаым. Даша, хата, мин ити историк уолу нааа сблээн эрэбин. Куукунаа арыт крсбт ээ.

– Виталийы диэ? чгэй уол. Ол эрээри улахан курска тахсыар диэри соотохсуйбатах буолуохтаах. Инньэ дии санаабаккын дуо?

– Диибин. Оннооор бииги кыра курспутугар бэйэ-бэйэни крс баар дии. Эйигин Рома сб-лээбит, сс практикаттан биллэр этэ. Мин бэйэбит биэс уолбутун убай, быраат курдук крбн. Нааа кндлэр, чугастар, – Аня дьууурунайдыыр эбээи-нэстээх кнэ буолан остуолу бэрээдэктиир, ас бэлэм-нээри тэринэр.

– Аанчык, эиги тоо Романы дьээбэлиигит. Бэйэит холбуугут, туох да суох.

– Оо, дьэ, кстр ээ. Саа-иэ буола олорон эн киирэн кэллэххинэ чуумпуран хаалар, барыах-кэлиэх сирин булбат. Марианна аынан биэрэр дии. Эн кытаанах баайытык туттаын. Уой, чаы ырааппыт. Эдьиийдэрбит кэлэллэрэ чугааабыт. Аыы охсон баран тугу эбит суруммут кии.

– Этимэ дааны. Марианна кэлэн э-аллара туруортуор диэри сыттахпыт-олордохпут. Сарсын биб-лиотекаа барыллыа этэ, дьиинэн конспект мунньул-лаары гынна.

– Чэ, Даша, мин куукуна диэки хаамтым. Ас астаа-быта буола-буола, историк Виталийы крн астыныам…

– Кытаат, ситииилээхтик сырыт!

Даша оронуттан ойон туран гэинэн тннккэ чугааата. Халлаан тымныйаары гыммыт быыылаах. Бачымах сулус б тахсыбыт. Сэргэлээх киэээи уоттарыттан киэркэйиэинэн киэркэйбит, кэлии-барыы элбээбит. Устудьуоннар библиотекаттан, куо-ракка араас наадаларыгар сылдьан баран тннллр быыылаах. Сорохтор трт-биэстии буола-буола тттр автобус тохтобулун диэки тиэтэйэ-саарайа хаамаллар. Киинэлээн, театрдаан эрдэхтэрэ. Оттон пааралар… Киэээи Сэргэлээх устун сиэттиэн хаамар уолаттары, кыргыттары кини долгуйа, кыратык ымсыыра дааны крр! Дьоллоох да буолуохтара, эмискэ бэйэ-бэйэлэрин булсубут, харах кртнэн хайаспыт, срэхтэрэ тардыалларын билбит эдэркээн срэхтэр… Чэ, бэйи, этэргэ дылы, бииги да уулус-сабытыгар кн тыгар, бырааынньык кэлэр ини?! Кинилэр да 57-с хосторун аанын долгуйа тосу-йуохтара, крсгэ ыырыахтара. Тохтуу тэн баран ол барыта кэлиэ!

– Хайы-ы, бу кыыс тннг одуулаан хооон суруйа олорор дуу? – Марианна тоон-хатан, омун-нуран киирэн кэллэ.

– Абыраммыт киигин, уруок бтн ааан! Сарсын эйигинниин барсыам этэ. Бгн срээлдьээн сыт да сыт буоллум. Хайа, бу туох кумааытай? – Марианна остуолга уурбутун кр охсон ыйытта.

– Дьэ бииги да хоско «Держать в холоде» кэлбит. Варяа баыылка.

– Ур-раа! Субуотаа тэринэн аыыр эбиппит. Варя р дии.

– Уолаттарбытын ыырарбыт дуу, Рома барахсаны иин, – Марианна дьээбэлэниэх санаата кэллэ.

– Оок-сиэ, бииги дьоммут бэиэн аччыктара ср буолуо, тугу да ордорбот буоллахтара дии. Варя – хааайка бэйэтэ билиэ, баар, бэйэтин курсун уолат-тарын ыырыа.

– Оннук ээ. Чэ син биир 57-с хоско дьоро киээ, астаах-ллээх кн буолсу! Бастаан баыылканы хоско киллэриэххэ наада, – Марианна баыылка кэлбитин туунан биллэриини Варя оронугар ууран кэбистэ.

* * *

Сэргэлээххэ, субуота кн буолан, сарсыардаттан туох эрэ ураты спсгр, р ктлл баар кур-дук. Дашалаах бгн эмиэ хаааытааар да сэргэх-тик уугуннулар, сс ороо сытан ким туох былааннааын ырытыыы буолла.

– Аня, бгн дьиэлээмэ эрэ. Биирдэ баас хоунан кгэ т, – Марианна улахан кии быыы-тынан киэээи былааннарын иилиир-саалыыр са-наалаах сытар.