Ведзьміна тоня

— О, Жэнька з дзедам у хату пайшлі… Мабыць, дзед будзе апранаць свой святочны касцюм з медалямі. І яшчэ яму галіцца трэба — сам казаў… Бач, за яблыкамі ўсе кінуліся, як гаспадар у хату пайшоў, — каменціраваў убачанае Віцька. І раптам проста пляснуў сябе па ілбе. — Дурні мы! Мы не маем права згаджацца!

— Ты што?

— Там жа трое партызан пахавана, забыліся?

— Чорт…

— Гэты атрад не павінен быць на востраве раней за нас! — заключыў Віцька.

— Тым больш, плыт мы ім не аддадзім, — заключыў Сяргей. — Паставім умову: раз плыт у нас, то дыктаваць мы будзем.

— Правільна, — падтрымаў Віталь. — Умова будзе такой: мы першыя на востраў, яны — потым. А плыт мы ім перагонім, як ужо справу зробім…

Тут хлопцы пабачылі, як Жэнька нечакана выбегла з хаты і пабегла вуліцай у другі канец вёскі.

— Здарылася што?

— Што? Ну, Жэньцы ж таксама не вельмі прыемна, што гэтыя коршакі наляцелі…

Яшчэ хвілін праз дзесяць з сянец выйшла баба Адарка і пакрочыла ў сад да атрада і яго камандзіршы. Старая спынілася перад жанчынай, нешта стала ёй казаць. Нават адсюль было бачна, як рэзка змяніўся твар жанчыны — знік урачыста-пераможны выгляд, рот скрывіўся ў разгубленай усмешцы.

— Не, нешта там не тое, — занепакоена сказаў Сяргей. — У бабы Адаркі твар надта сумны. І дзед не выходзіць…

— Пайшлі, — гукнуў за сабой Віцька.

Ужо былі ў дзедавым садзе, як пачулі строкат матацыкла. А потым з вуліцы на надворак хутка прайшла добра знаёмая хлопцам фельчарка іх вясковага медпункта: паўнацелая, мажная жанчына з суровым тварам. У белым халаце сваім, з патрапаным ужо ад часу чамаданчыкам. Следам за фельчаркай на двор зайшла Жэнька, запыханая, расчырванелая.

— Васілю Яўменавічу дрэнна стала!

Усе памкнуліся ў хату ўслед за фельчаркай. Заспяшалася з саду баба Адарка, а за ёй разгублена — і камандзір пошукавага атрада Лідзія Камуліна.

Дзед Васіль ляжаў на канапе і, здавалася, не дыхаў зусім. Фельчарка прысела побач, узяла яго руку ў сваю, знайшла пульс.

— Што, Яўменавіч, думаў хлапчуком па балоце пабегаць? — стала выгаворваць яна. — Не атрымаецца… Гады не тыя. Так, ціск памераем… — хутка дастала апарат, змерыла ціск, сумна паківала галавой. — Ну, я так і ведала. У вас усіх хваробы аднолькавыя. Так, зараз капельніцу пастаўлю, а заўтра ў бальніцу ў раён. Дзён на дзесяць. Трэба сэрца падмацаваць…

Яна азірнулася на прыціхлых ля дзвярэй падлеткаў і строга сказала:

— Усім з хаты і з двара! Чалавеку трэба поўны спакой. Растрывожылі…

— Але мы тут па заданні… — стала разгублена апраўдвацца Лідзія Камуліна.

— Не ведаю я пра вашы заданні, — катэгарычна перабіла яе фельчарка. — Я ведаю пра здароўе сваіх ветэранаў. І ведаю, што такія сустрэчы трэба б было ўзгадняць з намі. Наляцелі з пытаннямі, быццам з неба зваліліся — вось і разышлося сэрца не на жарт. Усё, выходзьце. Жэнька, дапамажы мне капельніцу дзе замацаваць, у амбулаторыю дзеда цяпер не павязём.

— Гм-м, — ужо смялей нагадала аб сабе Лідзія Камуліна: — Вы хочаце сказаць, што заўтрашняе мерапрыемства адкладваецца?

Фельчарка глянула на яе, як на іншапланецянку.

— Я нічога не абавязана і не збіраюся ведаць аб вашых заўтрашніх мерапрыемствах. У мяне свае мерапрыемствы. І адно з іх — завезці ў бальніцу Яўменавіча.

– І на колькі часу? — ужо патрабавальна запытала Лідзія Камуліна.

Фельчарка нечакана паморшчылася, як ад кіслага.

— Нешта вы недачулі… Я вам сказала: чалавек павінен легчы ў бальніцу. І гэта ўсё. Жэнька, у мяне там ліпкая лента, вось гэту бутэльку абматай так, каб можна было вось за гэты цвічок замацаваць…

Фельчарка стала даставаць з сумкі інструменты, не звяртаючы больш увагі на жанчыну ля дзвярэй.

Тая выйшла.

Праз хвіліну яе атрад з сумным выглядам стаў згортваць дзве пастаўленыя палаткі. Хлопцы назіралі за гэтымі зборамі моўчкі. Было адначасова і радасна, і прыкра: гэтыя паедуць, але і іх паход зрываецца. Ды яшчэ невядома, на колькі…

— Бачыш ты, якія ж гэтыя дарослыя непрадказальныя, — загаварыў Віцька. — Быццам усё было гатова…

— Дзед — стары чалавек. А калі б яму на востраве дрэнна стала? — запярэчыў Віталь. — Яму ж не 16 гадоў. Вайну перажыў, блакаду…

Тым часам атрад сабраўся і праз надворак маўкліва выйшаў да свайго аўтамабіля. Яшчэ колькі хвілін — машына загула і знікла.

– І не развіталіся, — заўважыў Віталь.

— А хто мы для іх? — горка заўважыў Сяргей. — Яны прыязджалі па славу…

— Чаму ты так гаворыш?

— А таму… Бач, як толькі стала вядома аб нашым паходзе, то і атрад арганізаваўся. І форму яны знайшлі, і рукзакі, і палаткі новенькія. Гэта не наша, латаная… І камандаваць тут пачалі. Вунь як лужок стапталі… Ім не мы трэба былі, а наш плыт…

— Ну і застаўся ў нас плыт, што далей? — з выклікам спытаў Віталь.

— Ды супакойся ты… Не ведаю, — міралюбіва адказаў Сяргей. — Лета вялікае, дзед паправіцца. Ну, а мы з Нэлай заўтра на тоню пойдзем. Будан там зробім, будзем лавіць рыбу…

— Добра табе, — са шкадаваннем зазначыў Віцька. — Нас без дарослых на астравы не пусцяць з начоўкай. То мы табе дапаможам заўтра будан паставіць, парыбачым — мо і днём клёў добры будзе. Пойдзем, Віталь? Два астравы мы абследуем пакрысе. Усё справа з месца зрушыцца.