Международный язык. Предисловие и полный учебник. Por Rusoj.

b) Итак, благодаря упомянутому строю языка, я могу объясняться на нём с кем мне угодно. Единственное неудобство (до всеобщего введения языка) будет только то, что мне нужно будет всякий раз ждать, пока собеседник разберёт мои мысли. Чтобы и это неудобство по возможности устранить (по крайней мере в сношениях с людьми образованными), я поступил следующим образом: словарь составлен мною не произвольно, а по возможности из слов, известных всему образованному миру. Так, напр., слова, одинаково употребительные во всех цивилизованных языках (так называемые «иностранные» и «технические»), я оставил без всякого изменения; из слов, различно звучащих в различных языках, взяты мною или общие двум-трём главнейшим европейским языкам, или принадлежащие только одному, но популярные и у других народов; там, где данное слово в каждом языке иначе звучит, я старался находить слово, которое имело бы только подходящее значение или более редкое употребление, но зато было бы знакомо главнейшим народам (напр. слово «близкий» в каждом языке звучит иначе; но стоит взять латинское «ближайший» (proximus), и окажется, что оно, в различных изменениях, употребительно во всех главнейших языках; если я, следовательно, слово «близкий» назову proksim, то я буду более или менее понятен каждому образованному человеку); в остальных же случаях я брал обыкновенно из латинского, как языка полуинтернационального. (Я отступал от этих правил только там, где этого требовали особые обстоятельства, как например избежание омонимов, простота орфографии и т. п.). Таким образом, при переписке со среднеобразованным европейцем, нисколько не изучавшим интернационального языка, я могу быть уверенным, что он не только поймёт меня, но даже без надобности особенно рыться в словаре, к которому он будет прибегать только при словах сомнительных.

Покончив с сущностью моего языка, я привожу несколько образцов интернациональной речи, для того чтобы читатель мог проверить всё сказанное выше:[3]

I. Patr|o ni|a.

Patr|o ni|a, kiu est|as en la ĉiel|o, sankt|a est|u Vi|a nom|o, ven|u reĝ|ec|o Vi|a, est|u vol|o Vi|a, kiel en la ĉiel|o, tiel ankaû ŝur la ter|o. Pan|o|n ni|a|n ĉiu|tag|a|n don|u al ni hodiaû kaj pardon|u al ni ŝuld|o|j|n ni|a|j|n kiel ni ankaû pardon|as al ni|a|j ŝuld|an|t|o|j; ne konduk|u ni|n en tent|o|n, sed liber|ig|u ni|n de la mal|ver|a, ĉar Vi|a est|as la reg|ad|o, la fort|o kaj la glor|o etern|e. Amen!

II. El la Bibli|o

Je la komenc|o Di|o kre|is la ter|o|n kaj la ĉiel|o|n. Kaj la ter|o est|is sen|form|a kaj dezert|a, kaj mal|lum|o est|is super la profund|aj|o, kaj la anim|o de Di|o si|n port|is super la akv|o. Kaj Di|o dir|is: est|u lum|o; kaj far|iĝ|is lum|o. Kaj Di|o vid|is la lum|o|n, ke ĝi est|as bon|a, kaj nom|is Di|o la lum|o|n tag|o, kaj la mal|lum|o|n Li nom|is nokt|o. Kaj est|is vesper|o, kaj est|is maten|o — unu tag|o. Kaj Di|o dir|is: est|u firm|aĵ|o inter la akv|o, kaj ĝi apart|ig|u akv|o|n de akv|o. Kaj Di|o kre|is la firm|aĵ|o|n kaj apart|ig|is la akv|o|n kiu est|as sub la firm|aĵ|o de la akv|o kiu est|as super la firm|aĵ|o; kaj far|iĝ|is tiel. Kaj Di|o nom|is la firm|aĵ|o|n ĉiel|o. Kaj est|is vesper|o, kaj est|is maten|o — la du|a tag|o. Kaj Di|o dir|is: kolekt|u si|n la akv|o de sub la ĉiel|o unu lok|o|n, kaj montr|u si|n sek|aĵ|o; kaj far|iĝ|is tiel. Kaj Di|o nom|is la sek|aĵ|o|n ter|o, kaj la kolekt|o|j|n de la akv|o Li nom|is mar|o|j.

III. Leter|o.

Kar|a amik|o!

Mi prezent|as al mi kia|n vizaĝ|o|n vi far|os post la ricev|o de mi|a leter|o. Vi rigard|os la sub|skrib|o|n kaj ek|kri|os: «ĉu li perd|is la saĝ|o|n?! Je kia lingv|o li skrib|is? Kio|n signif|as la foli|et|o, kiu|n li al|don|is al si|a leter|o?» Trankvil|iĝ|u, mi|a kar|a! Mi|a saĝ|o, kiel mi almenaû kred|as, est|as tut|e en ord|o.

Mi leg|is antaû kelk|a|j tag|o|j libr|et|o|n sub la nom|o «Lingv|o inter|naci|a». La aûtor|o kred|ig|as, ke per tiu lingv|o oni pov|as est|i kompren|at|a de la tut|a mond|o, se eĉ la adres|it|o ne sol|e ne sci|as la lingv|o|n, sed eĉ ankaû ne aûd|is pri ĝi; oni dev|as sol|e al|don|i al la leter|o mal|grand|a|n foli|et|o|n nom|at|a|n «vort|ar|o». Dezir|ant|e vid|i, ĉu tio est|as ver|a, mi skrib|as al vi en tiu lingv|o, kaj mi eĉ unu vort|o|n ne al|met|as en ali|a lingv|o, tiel kiel se ni tut|e ne kompren|us unu la lingv|o|n de la ali|a. Respond|u al mi, ĉu vi efektiv|e kompren|is kio|n mi skrib|is. Se la afer|o propon|it|a de la aûtor|o est|as efektiv|e bon|a, oni dev|as per ĉiu|j for|o|j li|n help|i. Kian mi hav|os vi|a|n respond|o|n, mi send|os al vi la libr|et|o|n; montr|u ĝi|n al ĉiu|j loĝ|ant|o|j de vi|a urb|et|o, send|u ĝi|n ĉiu|n vilaĝ|o|n ĉirkaû la urb|et|o, ĉiu|n urb|o|n kaj urb|et|o|n, kie vi nur hav|as amik|o|j|n aû kon|it|o|j|n. Est|as neces|e ke grand|eg|a nombr|o da person|o|j don|u si|a|n voĉ|o|n — tian post la plej mal|long|a temp|o est|os decid|it|a afer|o, kiu pov|as port|i grand|eg|a|n util|o|n al la hom|a societ|o.

IV. Mi|a pens|o.