Максім Танк

Нарач

Прадспеў

Прыйдзем яшчэ, вёска, твае песняры,Не з торбамі песень жабрачных, —Смыком серабраным на струнах зарыТабе заіграем іначай.Прысядзем ля прызбы, на новы парог,З вясёлым і ясным абліччам,Вярнуўшыся з дальніх этапных дарог,Хоць шмат каго з нас недалічым…Ты звесіш чупрыну саломенных стрэхПад песні, шум цёмнага бору,I выплывуць зоры на сіні начлег,На сінія хвалі азёраў,Закінуць свой невад узорны на дно,У ціхія Нарачы тоні,Дзе месяца толькі сталёвы нарог,Затоплены бураю, звоніць.

I ўбачым тады, як радзімы прастор,I песню, што просіцца з сэрца,I струны жывыя пялёсткамі зорАсыпле кастрычніцкі вецер;I знікнуць туманы з дарог-каляін,Зара чырвань-хустку накінеНа грэбень сасновых густых верхавін,На плечы этапнай краіны.Прыйдзем яшчэ, вёска, твае песняры,Не з торбамі песень жабрачых, —Смыком серабраным на струнах зарыТабе заіграем іначай.

Частка першая

І

Гэта было ў тую ноч,Як расцвілі верасы,Як расцвілі у барыЎ ззянні асенняй расы.Сетку Тацяна пляла.

Нарачы хвалі гулі.Пад аднастайны іх спеўСумныя думы плылі.«Бацька рыбачыць даўно.Можа, навеяла штоЗ ветрам у човен ягоЧорная Нарачы тонь?»Гэта было ў тую ноч,Як расцвілі верасы,Як расцвілі у барыЎ ззянні асенняй расы.«Горкая доля мая,Доля дачкі рыбака:Вечна з цямна да цямнаЗ невадам шчасця шукаць,Вечна між хваль выглядацьСветлых, спагадлівых зорЦі парабчанкай хадзіцьЎ панскі, асадніцкі двор…»Гэта было ў тую ноч,

Як расцвілі верасы,Як расцвілі у барыЎ ззянні асенняй расы.

2

Не раз здавалася Тацяне,Што нехта ходзіць ля парканаI ля акон рыбацкіх хатаў…З вярбой самотнай, расахатайАбняўся месяц ля затокі,I недзе за сялом далёкаНачлежнай песні блудзіць рэха:Знаёмым перазвонам, смехамЯно на шыр прастораў кліча,Дзе звоняць медныя іржышчыI гладзь крыштальная азёраў,Дзе мые ноч каралі-зоры.Усюды ціха. Толькі думыАсенні сон цалуе, цешыць,Ды сетку сінюю без шуму

Ў трысці давязвае месяц.∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙Не раз я за муром астрожнымПа родных гонях сумаваў,Па тых бярозах прыдарожных,Што на этапах сустракаў.Не раз я думаў: як вярнусяДамоў, на волю, зноў прайдуПа нівах, сёлах БеларусіІ пад дзяругаю астрожнайШмат прынясу напеваў-дум.Я іх рассею па дарогах,Па курганах маіх братоў,Яны ўскалосяцца на поліСярод жытнёвых каласоў.Іх зрэжа некалі машына, —Ў стальныя звонкія цапыПадасць іх весела дзяўчына,Сны-песні, зжатыя ў снапы.

З