7.8.2. ἀλλοιοῦται µὲν οὖν τὸ τῆς αἰσθήσεως ὄργανον, ἡ διάγνωσις δ’ αὐτοῦ τῆς ἀλλοιώσεως γίγνεται ἐκ µιᾶς δυνάµεως κοινῆς πάντων τῶν αἰσθητηρίων ἐκ τῆς ἀρχῆς ἐπιρρεούσης· τὴν δὲ ἀρχὴν αὐτὴν εἴτε κοινὴν αἴσθησιν εἴτε πρῶτον αἰσθητικὸν ἐθέλοις ὀνοµάζειν, οὐ διοίσει.
7.8.3. καὶ ταύτην ἔδειξεν ὁ πρόσθεν λόγος ἐγκέφαλον οὖσαν, ἀφ’ οὗ πάντα τὰ µόρια αἴσθησίν τε καὶ κίνησιν ἔχει, καθηκόντων ἑτέρων µὲν νεύρων εἰς τὰ τῶν αἰσθήσεων ὄργανα διαγνώσεως ἕνεκα τῶν αἰσθητῶν, ἑτέρων δὲ τῶν κινούντων αὐτὰ τά γε κινεῖσθαι δεόµενα, καθάπερ ὀφθαλµούς τε καὶ γλῶτταν καὶ ὦτα —καὶ γὰρ οὖν καὶ ταῦτα τοῖς πλείστοις τῶν ζῴων κινεῖται, µυῶν τῶν ἐν τῇ κεφαλῇ περιλαµβανόντων αὐτά— δι’ ὧν αἱ καθ’ ὁρµὴν ἅπασαι κινήσεις τοῖς ζῴοις εἰσίν.
7.8.4. ἐξ ὧν ἁπάντων µαρτυρεῖται προσηκόντως εἰρῆσθαι τὸν ἐγκέφαλον ἀρχὴν εἶναι τοῦτο µὲν αἰσθήσεως ἁπάσης τοῖς ζῴοις, τοῦτο δὲ τῆς καθ’ ὁρµὴν κινήσεως.
7.8.5. εἰ δέ γε µὴ διὰ ταῦτα, τίνος ἕνεκεν ἄλλου γέγονεν; ἢ διὰ τί τὰς µήνιγγας ἔξωθεν αὐτῷ περιέτεινεν ἡ φύσις, εἴπερ ἐν ἐκείναις µέν ἐστιν ἡ τῆς ψυχῆς ἀρχή, µάτην δ’ ἐγκέφαλος ἐγένετο; διὰ τί δ’ ἑκάστη τῶν κοιλιῶν αὐτοῦ τιτρωσκοµένη κίνδυνον ὀξύτατον ἐπιφέρει;
7.8.6. διὰ τί δ’ ἀπ’ αὐτοῦ πάντα πέφυκε τὰ νεῦρα καὶ ὁ νωτιαῖος µυελός; ὃς ὅτι µὲν ἀποβλάστηµα τῆς κατὰ τὸν ἐγκέφαλον οὐσίας ἐστίν, ἐναργῶς φαίνεται διὰ τῶν ἀνατοµῶν, ὡς µηδὲ τοὺς µαγείρους ἀγνοεῖν.
7.8.7. ὁποίαν δέ τινα τὴν δύναµιν ἔχει µαθήσῃ ῥᾳδίως, [ὡς] εἰ πρότερον µὲν ἐπὶ τὴν ἀνατοµὴν ἀφικόµενος ἴδοις ἀπ’ αὐτοῦ νεῦρα φυόµενα τὸν ἀριθµὸν ἑξήκοντά που, καταµάθοις δ’ ἑκάστου τὴν χρείαν, ἐνδειξαµένης τῆς κατασκευῆς αὐτῶν ἅµα τοῖς γιγνοµένοις πάθεσιν ἐπὶ ταῖς τοµαῖς.
7.8.8. ἡ µέν γε κατασκευὴ παραπλησία τοῖς ἀπ’ ἐγκεφάλου φυοµένοις τῆς µὲν οἷον ἐντεριώνης ἑκάστου τῶν νεύρων ἀπ’ αὐτοῦ τοῦ νωτιαίου βλαστανούσης, ἐν κύκλῳ δ’ αὐτὸ τῶν µηνίγγων περιλαµβανουσῶν.
7.8.9. ἔχει γὰρ δὴ καὶ ὁ νωτιαῖος ὁµοίως ἐγκεφάλῳ τὰς µήνιγγας ἕνεκα τῆς αὐτῆς χρείας, ἃς εἰ καὶ περιέλοις ἑκάστου τῶν ἀποφυοµένων νεύρων, οὐδὲν βλάπτεται τὸ µέλος εἰς ὃ τὸ νεῦρον ἐµφύεται, µαρτυροῦντος καὶ τοῦδε τοῦ φαινοµένου σκεπάσµατα µὲν εἶναι τὰς µήνιγγας ἐγκεφάλου τε καὶ νωτιαίου, τὴν δὲ τῆς αἰσθήσεώς τε καὶ κινήσεως δύναµιν ἐν τοῖς ὑπ’ αὐτῶν περιεχοµένοις ὑπάρχειν.
7.8.10. ὅταν οὖν διατέµῃς τὴν ἐντεριώνην τοῦ νεύρου, παραχρῆµα τὸ µέλος εἰς ὃ τὸ νεῦρον ἀφικνεῖται φαίνεται παντάπασιν ἀναίσθητόν τε καὶ ἀκίνητον.
7.8.11. ὅτι δὲ καὶ ὁ νωτιαῖος αὐτὸς ἀπ’ ἐγκεφάλου τὴν ἀρχὴν ἔχει τῶν δυνάµεων, εὔδηλον ἐκ τοῦ διατµηθέντος αὐτοῦ καθ’ ὁτιοῦν µέρος, ὅσον µὲν ἀνωτέρω τῆς τοµῆς ἐστιν, ὑγιὲς διαφυλάττεσθαι, τοῦ κατωτέρω δὲ τὴν αἴσθησιν ἀπόλλυσθαι παραχρῆµα καὶ τὴν κίνησιν, ἁπάντων τῶν ἀπ’ αὐτοῦ λαµβανόντων τὰ νεῦρα µυῶν ἀναισθήτων τε καὶ ἀκινήτων γιγνοµένων.
7.8.12.᾿Ερασίστρατος µὲν οὖν, εἰ καὶ µὴ πρόσθεν, ἀλλ’ ἐπὶ γήρως γε τὴν ἀληθῆ τῶν νεύρων ἀρχὴν κατενόησεν· ᾿Αριστοτέλης δὲ µέχρι παντὸς ἀγνοήσας εἰκότως ἀπορεῖ χρείαν εἰπεῖν ἐγκεφάλου.
7.8.13. τίνα δ’ ἐστὶν ἃ λέγει καὶ ὅπως ἐξελέγχεται µαθεῖν ἔνεστί σοι τὸ Περὶ χρείας µορίων ὄγδοον ὑπόµνηµα τῆς ἡµετέρας πραγµατείας ἀναγνόντι, καθάπερ γε καὶ ὅτι τούτων ἁπάντων τῶν δογµάτων ὧν διῆλθον ῾Ιπποκράτης ἐστὶν ἡγεµών, ἐν ἄλλοις τέ τισι κἀν τοῖς Περὶ <τῆς> ῾Ιπποκράτους ἀνατοµῆς ὑποµνήµασι δέδεικται.
7.8.14. διὸ καὶ νῦν οὐ γέγραφα τὰς ῥήσεις, ὥσπερ τὰς Πλάτωνος, ὅπως µὴ δὶς ὑπὲρ τῶν αὐτῶν λέγοιµι· τῶν Πλάτωνος δὲ κατ’ ἄλλην οὐδεµίαν µεµνηµονευκὼς πραγµατείαν εἰκότως ἐν τῇδε παρεθέµην.
Книга седьмая
7.1.1. Как я уже говорил, не я повинен в том, что это сочинение столь велико, но те, кто наполнил огромное количество книг ложными доводами, рассуждая о руководящем начале души, которые, как я понимал с самого начала, нельзя ни оставить неопровергнутыми — иначе доказательство истины казалось бы ненадежным, — ни опровергать все по порядку, наблюдая, чтобы ничего не пропустить, — иначе все сочинение получилось бы неумеренно длинным.
7.1.2. Но, так как уже после того, как были написаны первые книги этого сочинения, некоторые имели дерзость утверждать, что доводы, которые Хрисипп и некоторые другие приводят о руководящем начале души, истинны, моим друзьям, ради которых главным образом я и писал это, показалось необходимым, чтобы были добавлены и опровержения этих рассуждений.
7.1.3. Ведь необходимо или расширить это сочинение, или не утверждать, что полностью изложил учение о трех началах, управляющих живым существом. Я предпочел расширить сочинение. И действительно, уже достигнутый результат показывает, что мы были правы, когда решили привести опровержения на все аргументы.
7.1.4. Ведь ни философы-стоики, ни философы-перипатетики, ни врачи уже не так дерзки, как было сказано ранее, некоторые даже открыто изменили свое мнение и признали истину: врачи — согласившись, что способность ощущения и движения проистекает во все члены у живого существа из головного мозга, философы же — признав, что в нем находится разумная часть души.