Читаем Таптыыбын… Шёпот сердца… полностью

Бтр биэрбит кумааыларын барытын бобуччу тутан олорбохтоото, онтон хараа хаартыскаа ииннэ, срээ мл гынна, эмискэччи тииргэччи тэбиэлээн барда: «Маайыс барахсан! Суhуоа субуллан, р тиистэрэ кэчигирээн… Таптыыр да этэ… Кини лыкыначчы клэрин истээри с биэрэстэ тэйиччи сиргэ, кн аайы оттуур ходуатыгар, тэппит атаын кннрбкк эрэ тэбэн кэлэрэ. Тапталлааын кытта дуоhуйа клэйдээн, кн тахсарын бииргэ крсн баран тннчч. Дьоллоох да кэмнэр этилэр… Бу орто дойдуга кинилэртэн ордук дьоллоох, таптыыр, таптаhар дьон суоа… Биир тн этинээх ардахха баттатан, кэбиhиилээх от анныгар хонон турардаахтара. Ньылбы сытыйбыт таастарын киэр илгэн, иккиэн кыбыстыбыттыы, бастаан кхслэринэн сыстан сыппыттара, онтон саата суох эргиллэн, уос уостара бэйэ-бэйэлэригэр сыстыбытын билбэккэ да хаалбыттара… Сарсыарда иккиэн дьоллоох баайы дьон куустуhан, р уураhан арахсыбыттара.

Субуота кн Бккэ биригэдьиириттэн кллэтэн, ытыар диэри ыга киэргэнэн, ийэтин батыhыннаран, Маайыс дьонугар Уордаахаптарга кэргэн кэпсэтэ тиийбитэ. Ийэтэ барахсан, тугу эрэ этиэн баарарын биллэрэрдии, сотору-сотору р тыынарын да аахайбатаа. Долгуйара оччо дии санаабыта.

Дьиээ киирбиттэрэ – дьиэлээхтэр бары чэйдии олороллоро. Ким да кинилэр диэки хайыhан крбт. Арай Маайыс ытаабыт-соообут сирэйдээх нэhиилэ Бтр диэки кылап гына крн ылбыта. Бтр туох наадалааын этээри, ииттэн саатын ыган таhааран эрдэинэ, дьэбин уоhуйбут сирэйдээх Маайыс аата кргйдээн тоо барбыта:

– Хонууттан булуллубут, ыт сиэмэтэ! Мин соотох кыыспын холооннооум диэн тэнэhээри кэлэн турбут буола-буола! Киэр буол! Икки харахпар кстмэ!

– Туохтаахпын диэн миигин кытта уруураhаары чарапачысты, хотон холосото! – диэн, аны бэйэтэ сэрэнэн илибириии турар, кини ийэтин барахсаны кэлэн тнэритэ анньыалаабыта. Бтр хараа хараарарга дылы буолбута, тыына кылгыы тсптэ… Хайдах ити тгээ бэйэтиттэн с тгл улахан киhини тнэри саайбытын йдбт…

Хаhыы-ыhыы, аймалан быыhынан Бтр ийэтиниин таhырдьа анньыллыбыттара. Маайыс кинилэр кэннилэриттэн батыhан срэн эрдэинэ, чугас турар убайа суhуоуттан сулбу срн, дьиээ соhон киллэрбитэ.

– Крдбкктн ыллыгыт дуо? Аны кэлэ сорунаары эрэ! Уолаттар тыыытын иhиллиэхтэрэ, – диэн сыыбыраабыта ийэлэрэ буолуохсут.

Киhиттэн киhи атаастанара диэн баар эбит олус кыhыылаах-абалаах суол! Бтр хаста да рскэ киирэн дагдайбат гына умсан хаалыан баарталаабыта да, ийэтэ эрэйдээи санаан, тохтообута. Ийэтэ барахсан тугу да саараахтаабатаа, уолун тула хачыгырайарын уураппатаа. Отой да охтон хаалыах киhи, оом туhа диэн санаатын кhнэн уйутта сылдьыбыта.

Ити лгэри дэриэбинэ хобороонньолоро сыыска-буорга тhэрбэтэхтэрэ. Ситими ситимэ тиhэн, тылы тылга холбоон, остуол ыаhаа, ыстыыр ыас оостубуттара. Били, р ыт биир млтхх саба тhэрин курдук, бары саба тспттэрэ, кмскэhэр биир да киhи кстбэтээ. Нэилиэк ытыктанар бас-кс киитин дьиэтигэр киирэн кырбаатылар, хтлэр диэн 24 чааhы эрэ биэрбиттэрэ.

Хайыахтарай, дьиэлэрин дуомун тннгн туора-маары саайбыта буолаат, сарсыарда кн тахсыан иннинэ, кимтэн эрэ крээн эрэрдии, олбуордарыттан тахсан барбыттара. Дэриэбинэ саатыгар тиийэн ийэтэ эргиллэн бырастыылаhаары гыммытын, Бтр эргилиннэрбэтээ:

– Тн да саа кыра т санаа имэтэх сириттэн баран эрэбит, ийээ! Эргиллимэ! Куhааны батыhыннарыма! – диэт, ийэтин санныттан сэмээр йн, иннин диэки дэллэритэн илдьэ бара турбута.

Аара суолга биир тоойго тохтоон сынньаммыттара. Ийэтэ барахсан, гэhинэн, сиригэр алаадьы уурбута, уолун хатаалыы сатаабыта. Онно Бтр ийэтин икки илиитин ыга тутан, ньилбэгэр умса тэрэн, кыра эрдэинэ оону кытта боруоктаhан кэлэн баран ытыырын курдук, уйа-хайа суох ытаабыта. Ийэ барахсан санна ибигирээн тээ саата суох ытаспыта, уолун тбтн, саннын уоскуйуор диэри имэрийээхтээбитэ.

Онтон аргыый саа таhаарбыта:

– Тоойуом, Бтккэ, кр эрэ, кммт сандаара таыста. Кр, кр, тулаын. Эчи кэрэтиин!

Бтр уу-хаар баспыт хараынан тулатын крммтэ: чахчы да айыла уhуктан, тула ттлэрэ сырдаан, барыта клмрдээн, араас нэн ыhыахтана оонньуурга дылы этэ.

– Чыычаах, хараа тн кэнниттэн Орто дойду арааччыта буолбут аламай маан кн хайаан да тахсар. Ол курдук куhаан эмиэ, т да ыар буоллар, тн курдук ааhар. Эн санааар куhааны тутума, иэстэhиэм, лрм, ннм дии саныы сырыттаххына, киhи буолбакка, кии буолуо, оттон тэ, сырдыкка эрэ дьулуhар киhи мэлдьи ыраас санаалаах буолар. Таара баар, барытын крр, барытын тэниэ. Мин оом тулуурдаах саха саарына буолуо! – хаhан да итиччэ элбэи саарбатах ийэтэ эппититтэн-тыыммытыттан Бтр чахчы да соhуйбута.

Ийэтин сhттэн сыллаан ылбыта уонна кууhан олорон: «Ийэм барахсаны аны хаhан да хомотуом суоа, кини туhугар лэлиэм, олоруом, тугу барытын ситиhиэм!» – диэн бэйэтигэр андаайбыта.

Перейти на страницу:

Похожие книги

Как стать леди
Как стать леди

Впервые на русском – одна из главных книг классика британской литературы Фрэнсис Бернетт, написавшей признанный шедевр «Таинственный сад», экранизированный восемь раз. Главное богатство Эмили Фокс-Ситон, героини «Как стать леди», – ее золотой характер. Ей слегка за тридцать, она из знатной семьи, хорошо образована, но очень бедна. Девушка живет в Лондоне конца XIX века одна, без всякой поддержки, скромно, но с достоинством. Она умело справляется с обстоятельствами и получает больше, чем могла мечтать. Полный английского изящества и очарования роман впервые увидел свет в 1901 году и был разбит на две части: «Появление маркизы» и «Манеры леди Уолдерхерст». В этой книге, продолжающей традиции «Джейн Эйр» и «Мисс Петтигрю», с особой силой проявился талант Бернетт писать оптимистичные и проникновенные истории.

Фрэнсис Ходжсон Бернетт , Фрэнсис Элиза Ходжсон Бёрнетт

Классическая проза ХX века / Проза / Прочее / Зарубежная классика