Тутэйшыя

У с х о д н і в у ч о н ы. (запісваючы у нататнік). Прырода в Русском Северо-Западном крае веліка і обільна — есть суша і водныя басейны, дажэ морэ собственное імелось, но благодара врэдным клімацічэскім веяніям с Запада поіменованное морэ утонуло в Шнеком болоце. Что касается поліцічэскіх граніц обласці, то оне в представлен» здзешніх обшчэрускіх людзей очень туманны. Всё жэ прымечается стрэмленіе расшырыць эці граніцы на Запад.

З а х о д н і в у ч о н ы. (запісваючы уперамежку з Усходнім). Пшырода на Польскіх Крэсах Всходніх надзвычай буйна і богата; эгзыстуе ленд і водозбёры; край тэн посядал навэт можэ, але, завдзенчаёнц шкодлівым вплывом зэ Всходу, можэтэ пшэісточыло сень в Пінске блото. Цо сень тычы граніц політычных краю, то взглендэм іх у месцовэй людності вшэхпольскей пшэдставене барздо не яснэ. Еднак, спостшэга сень донжэне розшэжыць овэ граніцэ на Всхуд.

У с х о д н і в у ч о н ы. Ешчо одзін маленькій вопрос: вашы землякі не собіраются в будушчэм прыобрэсці себе морэ вместо утонувшего, чтобы со временем пробіць себе куда-нібудзь окошко — в Европу ілі Азію?

Я н к а. Нам і без мора, пане вучоны, хапае дзе тапіцца, як павее пошасцяй праз усходнія ці заходнія «акошкі».

У с х о д н і в у ч о н ы. (запісваючы). О Дарданелах, о Індзійскіх морях і о какіх-лібо окошках не помышляют і помышляць не жэлают, ібо, no іх жэ словам, і без того імеют гдзе топіться, когда повеет сквознякамі із Запада.

З а х о д н і в у ч о н ы. (запісваючы ўперамежку з Усходнім). О розшэжэнню своіх граніц од можа до можа не мажон і мажыць собе не жычон, поневаж, як самі твердзон, маён гдзе топіць сень і бэз можа, гды повеён пшэцёнгі зэ Всходу.

У с х о д н і в у ч о н ы. (скончыўшы пісаць). Благодару вас!

З а х о д н і в у ч о н ы. (скончыўшы пісаць). Дзенькуе пану!

Вучоныя кланяюцца і выходзяць кожны ў праціўныя дзверы, якімі прыйшоў быў.

З'ява V

Гануля, Гарошка, Аленка, Янка, Мікіта.

Я н к а. (да Мікіты). Ну і дурыгаловы гэтыя вашы вучоныя!

М і к і т а. Усе гэта, меджду протчым, тутэйшыя людзі: адзін дзякавы сын, а другі — арганіставы.

А л е н к а. Хоць яны і вучоныя і тутэйшыя, а усе ж такі надта смешныя.

М і к і т а. Для асоб з глухой вёскі, мамзэль, можа, яны і смешныя, а для менскай рускай, меджду протчым, інтэлігенцыі яны зусім сур'ёзныя вучоныя.

Я н к а. Такія сур'ёзныя, пане совбур, як і сягонешні выгляд вашай хаты, асабліва гэтыя хвасты ад шпалераў ды абразы задам наперад.

М і к і т а. Гэта, пане профэсар, ёсць вынік майго апошняга, меджду протчым, службовага становішча і апошняй політычнай сытуацыі, якая ўтварылася ў Растискай, меджду протчым, імпэрыі. Усе гэта вымагала тое-сёе змяніць і ў хатніх абставінах, каб такім споса бам надаць болей, меджду протчым, дэмократычнасці і прастаты.

Я н к а. Лёгкі і танны спосаб у вас дапасоўвацца да сытуацыі.

М і к і т а. Надта лёгкі і танны. Глядзіце. (Пераварачвае абразы.) Раз, два! і гатова.

Я н к а. Цікава толькі, як гэта вы з сваім апошнім саўбураўскім становішчам дапасуецеся да самай навейшай політычнай сытуацыі, што круціцца ўжо каля Пярэспы?

М і к і т а. Аб гэтым я таксама, меджду протчым, не забыўся. Мой профэсар гэр Спічыні працуе са мной у даным кірунку ўжо некалькі часу і памагае мне расця-рэбліваць дарогу да будучай маёй кар'еры ў губарнатарскай канцылярыі. Бяру ў яго лекцыі таго «языка», з якім прыходзіць новая сытуацыя.

Я н к а. Глядзеце толькі, каб гэты гэр Спічыні вам не ўставіў і тут спіц, як і перад нямецкай сытуацыяй.

М і к і т а. Меджду протчым, гэр Спічыні таму не вінен, што напладзілі сабе людзі языкоў, як тая трусіха трусянят, і мне, меджду протчым, як ідуць немцы — вучыся па-нямецку, як ідуць палякі — вучыся па-по-льску, а як будуць ісці нейкія іншыя — вучыся па нейкаму па-іншаму. I гэр Спічыні тут ні пры чым. Эх, каб я быў, меджду протчым, даром! Завёў бы я ад Азіі да Аўстраліі, ад Афрыкі да Амэрыкі і ад Смаленску да Бэрліну адзін непадзельны рускі язык і жыў бы сабе тады прыпяваючы. А то круці галавой над языкам! як баран які над студняй.

Я н к а. Бачыў бог, што не даў свінні рог, а рэгістра-тару панавання. Але чаму б вам, колежскі рэгістратар Нікіцій Зносілов, не стацца тым, чым вы самдзеле ёсць: Мікіта Зносак— І мілагучна,і патутэйшаму, ды языкоў не трэба мяняць, як цыган коні?

М і к і т а. Як гэта разумець, меджду протчым?

Я н к а. А надта проста: стаць на свой тутэйшы грунт, на той грунт, на якім узраслі вашы бацькі, дзяды.

М і к і т а. Меджду протчым, вы напамыкаеце, сябра беларус, каб я стаў не на свой, а на ваш — беларускі, хэ-хэ-хэ! грунт.

Я н к а. А хоць бы и так.

М і к і т а. Меджду протчым, пане настаўнік, яшчэ я не ўпаў з сваім гонарам так нізка, каб лезці ў вашу, выбачайце, мужыцкую беларускую кампанію. Вы, можа, параіце мне яшчэ і вашага Тарашкевіча граматыку зубрыць?

Я н к а. А чаму ж бы не?