Ведзьміна тоня

— А я старыя спецыяльна абуў, — патлумачыў Баркоў. — А штаны памыюцца, — усміхнуўся ён. — Так, значыць, плывем на востраў, атрад застаецца пакуль тут. Назад мы вяртаемся самі, а атрад пераправіцца на востраў. Гэй, на беразе, глядзіце ўважліва, да якога вострава плыць! Зарэмба, станавіся са мной на вёслы, памахаем крышку. А вы, хлопцы, кіруйце, — загадаў ён.

— Ды мы самі, — засаромеўся Віцька, не выпускаючы вясла. — Тут дваццаць хвілін.

— Ну, што, ты не дасі мне дзяцінства ўспомніць? Я ж на рэчцы вырас, далёка адсюль. На лодках плаваў, так што і тут змагу, — засмяяўся Баркоў.

Плыт пад шырокімі ўзмахамі двух мужчын павольна набраў хуткасць.

— Ну, як вам там, не сумна на востраве? — пытаўся Зарэмба. — Спаць не холадна было?

— Ды не, не холадна. А сумаваць часу не было.

— А рыба ёсць? Правяралі?

— Ёсць, — пераглянуліся між сабой хлопцы. — Шчупака злавілі.

— Вялікага?

— Так, добрага. Не паднялі ўдвух, — знарок абыякава адказаў Віцька.

— Ты што? Праўда?

— Пабачыце…

— Вось так, Аляксандр Мікалаевіч, — загаварыў Зарэмба. — А вы кажаце тут дарогу да вострава будаваць. Ды на наступныя выхадныя ад лодак цесна будзе. Лесу на астравах не застанецца, папаляць у кастрах. Жадаючых адпачыць — вунь колькі.

— Ну, на тое служба аховы прыроды ёсць, — адказаў Баркоў, але не было ў яго словах упэўненасці. — Але рацыя ў тваіх словах ёсць. Я бачу — плыт гэты ў хлопцаў куды больш надзейны, чым я думаў. Так што пяцёра дарослых чалавек ён вытрымае. Дасі каманду, няхай яшчэ па пары камер з трактароў пачэпяць па баках … Значыць, група па перазахаванні спакойна і на гэтым плыце паплыве. А вось дарогу… Так, дарогу рабіць не будзем. А то на аўтамабілях праз твае палі пачнуць на гэтыя астравы ездзіць. А вось кладкі зрабіць трэба. У складзе камісіі па перазахаванні будзе жанчына, не станем жа мы яе прымушаць па гразі хадзіць. Матэрыялы знойдзеш?

— Знойдзем, — адказаў Зарэмба. — Дзве хаты без гаспадароў стаяць, разбяром, будуць і дошкі, і слупы. На першы час хопіць.

— Добра, — згадзіўся Баркоў, апусціў вясло ў ваду, агледзеўся вакол. — Гэта ж трэба: такая прыгажосць вакол нас, а не кожны дзень і звернеш на яе ўвагу…

Вакол сапраўды было велічна. Плыт быў недзе на сярэдзіне тоні. Ветру не было, вада была спакойная, і мо ўпершыню хлопцы ўбачылі, як на паверхні тоні адбіліся аблокі… Плыт быццам стаяў пасярод другога неба: крыху цямнейшага за сапраўднае, затое больш густога і насычанага…

Гасцей сустрэў дзед Васіль. Павіталіся, пайшлі да лагера.

Вохкалі госці, зусім па-дзіцячы гарэлі іх вочы, калі пабачылі яны шчупака — ужо з распоратым і вычышчаным брухам.

— Усё, я на гэтыя выхадныя буду на тоні! — загарэўся Зарэмба.

— Я табе дам тоню, травы някошаныя стаяць, за шчупакамі сабраўся, — прыгасіў яго пыл Баркоў, і не зразумець адразу было: жартуе ён ці сур’ёзна кажа. — Адно пушчу, калі мяне з сабой возьмеш, — і засмяяўся.

Потым усе пайшлі да магілы. На ёй стаяў шэравата-жоўты дубовы просты крыж. Моўчкі пастаялі хвіліну.

— Ну, давайце разам прысядзем, — сказаў дзед Васіль, калі вярнуліся да палаткі. — Ды крыху пагутарым. Людзі вы адказныя, мы вам даверым сваю тайну. Але каб з гэтага вострава яна далей не пайшла.

Двое мужчына пераглянуліся між сабой, Зарэмба ў адказ на запытальны позірк старшыні райвыканкама паціснуў плячыма.

Жэнька прыгатавала чай на ўсіх, прыселі на траву ля кастра.

— Вы на нас не крыўдуйце, што ваш пошукавы атрад падманулі, — пачаў дзед Васіль, звяртаючыся да Баркова. — Тое, што чацвёра нашых з балота не выйшлі ў час блакады, усе ведалі. Ды лічылі, што яны ў багне прапалі. А тут во Віцька знайшоў камп’ютэрам адзін дакумент… Раскажы, Віцька.

— То не дакумент, ну, гэта артыкул у адной газеце… — хвалюючыся, пачаў Віцька, потым сабраўся, хваляванне прайшло. Ён амаль слова ў слова пераказаў тое, што некалі перапісаў.

Было бачна, якое вялікае ўзрушэнне выклікаў расказ Віцькі. Твары двух дарослых мужчын былі засяроджанымі.

— Значыць, тут не чацвёра, а толькі трое? А каго няма? — ціха спытаўся Зарэмба. — Як жа нам быць?

— Не хвалюйцеся, тут усе, усе чацвёра, — супакоіў дзед.

— Як гэта?

— Той Пітэр не некуды знік — ён сюды прыехаў… Як толькі Віцька нам пра дату напісання сказаў, я адразу і падумаў… У той час якраз з’явіўся быў у нашых краях дзіўны рыбак. Мужчына пажылы, на маленькай гумавай лодачцы. Капюшонам галаву і твар хаваў, нічога не пытаўся, ні з кім не загаворваў. Тут з тыдзень яго бачылі — пераплываў з вострава на востраў. А потым лодачку яго да берага прыбіла. А самога не бачыў ужо ніхто. І толькі мы сёння пабачылі… Яго косткі. Рэшткі адзення. Дакументаў не было аніякіх, мабыць, ён усё спаліў. Але і так усё зразумела. Мы знайшлі яго побач з магілай…

— Та-ак, — задумліва працягнуў Баркоў. — Вось як лёс чалавека скласціся можа. І не прыдумаеш такога… А чаму вы нас, Васіль Яўменавіч, у сваю тайну рашылі пасвяціць? Знайшлі ды і знайшлі…

— Косці розныя, — адказаў за дзеда Сяргей. — Свежыя.