Воскрешение Перуна. К реконструкции восточнославянского язычества

Der Gedanke liegt nahe, daB als es den Abschied gab, soli es auch das Emfangen geben — alljahrliche Erscheinung Peruns, sein Geburt. Tatsachlich, im gegeniiberliegenden Punkt der Kalenderskala, auf dem Platz der Wintersonnenwende, gibt es im Volkskalender mehr als eine Woche vollig heidnischer Feste — «Swjatki» (Weinachtszeit bis zum Dreikonigsfest). Bei Siidslawen ist diese Fest mit Verehrung einer Eichenklotz gekennzeichnet, die «Badnjak» genannt ist. Dem Klotz Attribute eines anthropomorphen Gottheit zugeschrieben sind, eines Alten, und gleichzeitig ein junge Bozhic erscheint, dem Name nach, ein Sohn des «Bog» (des Gottes). Bei Russen wurden dann Spiele von «rjazhenye» (Verkleideten) durchgefuhrt, unter denen besonders «Spiele mit Umrun» bemerkbar sind («Umrun» — ein Tote). Ein Tote, der von Verkleideten gespielt wurde, wurde durch ausgesprochen sexuale Handlungen wiederbelebt. Zur Zahl dieser Handlungen gehort Masturbation und Fellatio. Daran wurden Madchen des Dorfes erzwungen. Diese Methode der Belebung und der Verjiingung ist mit der Glaube in heilsame Eigenschaften des mannlichen Samens verbunden. Die Idee selbst der Belebung ist der alten Indoeuropaischen Idee der Sansara verwandt (das zweite Leben auf der Erde, Umsiedlung der Seulen).

Also erscheint Perun eine Gottheit aus der Reihe von sterbenden und auferstehenden Gotter. GemaB dem Zyklus seiner Feste wurde das Jahr bei Ostslawen in zwei Halfte geteilt, ahnlich wie es bei Griechen war, wo das Jahr nach den Festen von Emfangen und Abschied Apollos in Apodemia und Epidemia geteilt wurde. Naturlich, entspechend dem anderen Klimat, fielen die Punkte der Einteilung auf die andere Zeittermine. Den Kultus Peruns, wie auch den Apollos, iibten gerade Frauen und Madchen aus.

Wahrscheinlich, das Vorhandensein des sterbenden und auferstehenden Gottes und sein Primat im slawischen heidnischen Pantheon wirkten in Russland auf den «Wahl der Glauben» — versicherten dem Christentum, mit seinem Auferstanden des Jesus Christ, den Vorzug und erleichterten den Slawen vergleichbar schnellen Emfang der christlichen Religion. Die Hauptmysterie des Christentums war nach ihrem Wesen den Slawen nah und verstandlich.

L. S. KLEJN Zmartwychwstanie Pioruna

Przyczynek do rekonstrukcji wschodniosiowiacskiego poganstwa

Streszczenie

Jesli pozostawimy na uboczu wszelkie rekonstrukcje, analogie, domysly oraz przypuszczenia i przeanalizujemy jedynie zrodla, okaze si? wowczas, ze zarowno czas jak i religia chrzescijanska zrujnowaly poganskq. religi? Slowian. Zachowane do naszych czasow informacje dotycz^ce Pioruna sq. niezwykle sk^pe i fragmentaryczne. O bostwach wschodnioslowianskich zachowalo si? w kronikach jedynie kilka obelzywych stow, dwie czy trzy opowiesci o odnalezieniu i obaleniu pos^gow Pioruna czy innych bogow w Kijowie i Nowogrodzie oraz przysi?gi skladane przed dowodcy Bizancjum na imiona tychze bogow. Sk^pe wiadomosci znalezc mozna w kazaniach ojcow kosciola, ktorzy zamieszczali w nich informacje o innowiercach. Podobne imiona bogow stowianskich wyst?puj^ w jazykach pokrewnych. Wszystkie wymienione wyzej wiadomosci zwi^zane s^ z kultem a nie z mitologi^. Do naszych czasow nie zachowafy si? mity o Piorunie. Ich niema.

Dopiero okres Odrodzenia przyniost zainteresowanie kultury oraz mitologiq. antycznq, i wraz z пщ przyszlo zainteresowanie wlasnq. przesztosci% ktorq. zestawiano z kultury antyczn^. Zgl?biaj^c mitologi? s^siaduj^cych narodow Polscy badacze z XV-XVI wieku J. Dtugosz i M. Stryjkowski, przeka- zywali (i przeinaczali) relacje rosyjskich kronikarzy oraz wszelkie wiadomosci zaslyszane na Wschodzie. Od XVII wieku powolywano si? rowniez na relacje niemieckich, angielskich a innych podroznikow powracaj^cych z terenow Rosji.

Pocz^tki zainteresowania czasami poganskimi w Rosji wi^zac nalezy z epokq. Piotra Wielkiego (XVIII wiek), jednakze wowczas opierano si? na przeinaczonych zachodnich relacjach. W pocz^tkach XIX wieku uczeni nadal opierali si? jedynie na spekulacjach, powstawaly wowczas dtugie listy bogow stworzone na podstawie analizy zagadkowych nazw w przyslowich i spiewach ludowych (A. S. Kajsarow, G. Glinka i inni). Wedle ich koncepcji religia ta przesci^gala inne poganskie religie, nablizaj^c si? do chrzescijanstwa (P. Stroew, M. Kastorski, N. Kostomarow, S. M. Solowjew). Jednakze ta tradycja nie byla podtrzymywana przez slowianofilow, w swych pracach zaprzeczali oni koncepcji rozwini?tego politeizmu u Siowian a w pierwotnej religii widzieli prawoslawny monoteizm. Wedle nich poganscy bogowie, ktorzy znalezli si? w kronikach rosyjskich przyw?drowali na Rus wraz z Waregami (Normanami).