Адваротны бок люстра

«Забыўся ён на мяне, ці што?» – сярдзіта думала дзяўчынка. Спачатку яна прыдумляла годныя і ўважлівыя прычыны яго адсутнасці, потым, цалкам пакрыўдзіўшыся, узялася ўзгадваць ўсе яго былыя правіннасці. «Няхай жа толькі прыедзе! Вось толькі з’явіцца, усё адразу яму і выкажу. Адразу! І нікога не пасаромеюся», – распалялася абдзеленая ўвагай Бася. Успомніўшы ўсе свае крыўды і канчаткова раз’юшыўшыся, дзяўчынка пачала складаць гнеўную прамову, якой збіралася сустрэць сябра. Калі яна абдумвала заключную частку спічу, пачуўшы які, па меркаванні Басі, Міхал мусіў задумацца пра свае паводзіны і прыняць нейкія меры, юнак паказаўся непадалёк на кані. Ён нешта беражліва прыціскаў да грудзей. На яго твары ззяла шчаслівая ўсмешка. Убачыўшы Міхала, Бася ледзь не задыхнулася ад радасці, сэрца, як шалёнае, закалацілася, і дзяўчынка ўжо збіралася адчайна махаць юнаку рукой, але тут узгадала, што пакрыўдзілася, і ў адно імгненне напусціла на сябе знарочыста нязмушаны выгляд.

– Прывітанне, Баська!

– Дзень добры, – нудна прамовіла дзяўчынка, прыкідваючыся, нібы любуецца краявідам за спінаю юнака, а насамрэч касавурачыся і жмурачыся, каб разгледзець, што ён трымае ў руках.

Міхал на імгненне разгубіўся, не чакаўшы ад Басі такой абыякавасці.

– А чаму цябе так доўга не было? – як між іншым пацікавілася Бася.

Раптам ёй зрабілася так смешна ад сваёй наўмыснай абыякавасці, што яна фыркнула, ледзь не разрагатаўшыся.

Міхал зусім збянтэжыўся. Ён нават меркаваць не мог, чым заслужыў такую нялітасцівасць з боку заўжды ветлівай і ласкавай Басі.

– Бася, ты чаго? – насцярожана спытаў юнак.

Дзяўчынка вырашыла, што хопіць ёй ужо катаваць сябра і, усміхнуўшыся, прыязна сказала яму:

– Ды годзе. Ведаеш, як мне тут адной нудна?! Вось я і пакрыўдзілася, што цябе доўга не было. Ты дзе прападаў?

Міхал недаверліва зірнуў на дзяўчынку, але, вырашыўшы, што небяспека мінула, распавёў:

– Ноччу маразы былі, і зараз усё ў інеі. Я вырашыў крыху адстаць ад працэсіі і збочыў у лес. А там знайшоў вось гэта. Трымай. – Юнак беражліва працягнуў Басі заінелую, нібы крыштальную, галінку рабіны з чырвонымі ягадамі.

– Ой!.. – з захапленнем працягнула дзяўчынка. – Як прыгожа! Дзякуй, Міхалачак!

Юнак, задаволены, што яго сяброўцы спадабаўся падарунак, прыняў зухаватую паставу і накіраваў позірк кудысьці ўдалечыню, скоса пазіраючы на шчаслівую Басю і думаючы, як мала патрэбна для таго, каб змяніць паненчын настрой. Яна паглядзела на яго, і тут жа дзявочае замілаванне і захапленне, якія толькі што зарадзіліся, былі задушаныя і растаптаныя прыроджанымі недалікатнасцю і нечуллівасцю. Міхал ішоў на кані ўпоравень з вазком так, што сонца асвятляла яго ганарлівы профіль, і, калі ён трохі схіліў твар да Басі, яна разгледзела ў яго над вуснамі некалькі пучкоў цёмных валаскоў.

– Міхал, ты вусы адпусціў, ці што? – спытала дзяўчынка.

– Яны ў мяне ўжо даўно. Табе падабаецца? – пацікавіўся юнак, ліха падкруціўшы вус з аднаго боку.

Бася ледзь не фыркнула ад гэтага відовішча.

– Так… Вельмі… – цьмяна адказала яна і адвярнулася, каб Міхал не заўважыў яе ўсмешкі. Супакоіўшыся, яна сказала: – Дзіўна, я раней не бачыла, каб ты насіў вусы. Яны ў цябе, напэўна, за той час, што мы не бачыліся, выраслі, а я адразу і не заўважыла.

– Увогуле, я іх месяцаў пяць ужо нашу, – незадаволена прамовіў Міхал.

– Праўда? І за пяць месяцаў у цябе вырасла толькі… – Бася паспрабавала пералічыць колькасць валаскоў над вуснамі Міхала, але сумелася агучыць іх маленькі лік, каб не засмучваць сябра.

– Што толькі? – нахмурыўся Міхал.

– Нічога, – замітусілася Бася.

Яна засяроджана пачала даследаваць галінку рабіны і прыдумляць новую тэму для размовы. Але толькі дзяўчынка зноў паглядзела на юнака, як у яе пачаўся неадольны прыступ смеху, які яна дбайна спрабавала замаскіраваць пад кашаль. Урэшце Міхал не вытрымаў:

– Ды што з табой сёння такое робіцца?! Спачатку ты крыўдзілася на мяне, зараз смяешся немаведама з чаго.

– Міхалачак, прабач мне, калі ласка, – сказала Бася, булькатнуўшы яшчэ некалькі разоў. – Проста разумееш, – запнулася яна на імгненне, разважаючы, як бы так не дужа пакрыўдзіць сябра, – навошта табе ўвогуле гэтыя вусы?

– Што значыць навошта? Прыгожа. Бася закаціла вочы.

– Ну… Ведаеш, мабыць, табе лепш было б без вусоў? Ну там, маладзей выглядаў бы, ці што яшчэ… Я маю на ўвазе, мабыць, ты б згаліў іх?

– Што значыць маладзей? Я іх, можа, знарок адпускаю, каб здавацца старэйшым! Ведаеш, як яны доўга растуць? А ты кажаш – згаліць, – пакрыўдзіўся Міхал і пачаў накручваць вусы так, што яны ў яго затапырыліся, як у раз’юшанага ката.

Хвілін дзесяць сябры ехалі моўчкі. Юнак злаваўся, а дзяўчынка пазірала на яго і зрэдку фыркала. Толькі яна вырашыла памірыцца з сябрам і аддаць належнае яго наваяўленай прыгажосці, як ён раптоўна з’едліва заўважыў:

– Дарэчы, іншым паненкам падабаецца, – і, павярнуўшыся, паехаў ад Басінага воза ў іншы бок.

Такога ўдару дзяўчынка не чакала. Яна так збянтэжылася, што нават на імгненне страціла дар слова.

– Міхал!!! Пачакай! Міхал, вярніся зараз жа!!! – капрызна закрычала яна яму наўздагон, але ён нават не абярнуўся.