Дарц

Соьлжа-ГIалахь арадолучу «Теркан мохк» («Терский край») газета тIехь нохчийн, гIалагIазкхийн шира мостагIалла марсадаккха гIертара цхьа хIуьнехдина Губарев. Шемал йийсаре лаьцначул тIаьхьа шовзткъе кхойтта шо даьлла, амма нохчочуьнга хьалхалерра цабезам бу гIалагIазкхичун, бохура цо. Ткъа нохчий а шайн ширачу мостагIашка санна хьуьйсу гIалагIазкхашка. Царна йуккъехь цкъа а машар ца хилла, хуьлийла а дац. Царна йуккъехь и мостагIалла хIунда ду, ца хаьа шена бохуш, цецвуьйлура Губарев. Бакъду, гIалагIазкхашна нохчий а ца беза. Нохчо станицехула чекхволуш, къеначу а, къоначу а гIалагIазкхаша, зударша а, бераша а цхьаьна, тIулгаш, гIорзанаш, шайна караеанарг тIеластайо цунна. ГIалагIазкхашна кIордийна, хьех чекхбевлла и нохчий!

Губаревна дика хаьара, гIалагIазкхашца нохчийн мостагIалла хIунда ду. Нохчашкара дIабаьккхинчу 400 эзар десятина уггар тоьллачу махка тIе охьаховшийнера уьш Iедало. Цхьанхьа йуьстах а ца ховшош, нохчийн йарташ, борзанан морзахца санна, станицашна йуккъе а къуьйлуш. Оцу йарташкара нохчий станицаша дIалецначу мехкашна тIехула дIасабовла а ца буьтуш. Губаревс ма-аллара, цигахула дIасабоьлхучу нохчашна тIе къоначу, къеначу гIалагIазкхаша тIулгаш-гIорзанаш а йетташ. Нохчашна герз лелор дихкича, ткъа гIалагIазкхашна, бакъо йелла ца Iаш, Iедало иза латтош а хилча. Iедалан балхахь болчарна а, совдегаршна а бен, Соьлжа-ГIалахь баха нохчашна бакъо луш а ца хилча… Дукха ду уьш, дагардича!

2

Кавказехь хIоьттина хьал къастор доьхуш, Пачхьалкхан Думе лехам беллера шовзткъе берхIитта депутато. Цуьнан авторш дукхахберш черносотенцаш а, царна гергарчу октябристех, кадетех масех депутат а вара. ТIаьххьарчеран лидерш Пуришкевич, Гучков, Милюков, Родзянко, Марков, кхиберш а бара. Кавказехь хIоьттинчу зуламечу хьолана наместник Воронцов-Дашков а, цуьнан администраци а бехке йора цара. Уггар хьалха Воронцов-Дашков а, цуьнан канцелярин директор Петерсон а, Теркан областан начальник Колюбакин а. Областийн, округийн, станицийн урхаллаш кхаьънашъэцархойн баннаш ду. Иза йерриг Кавказехь а даьржина. Националисташна а, сепаратисташна а, разбойникашна а, кхечу зуламхошна а дуьхьал латтош цхьа тайпа къийсам бац. Гуьржийн, эрмалойн, азербайджанийн националисташ, сепаратисташ, маршо а йелла, хецна битина. Мелхо а, наместник а, цуьнан чиновникаш а царах доглозуш бу. Теркан областера разбой сацо ницкъаш бу цигахь, амма иза сацо хьекъал а, доьналла а ца тоьу инарла Колюбакинна. Наместникан а, цуьнан администрацин а аьрталла бахьана долуш, оьрсийн пачхьалкхан Iедал доха герга ду Кавказехь. Цигара администраци хийцар доьхура авторша.

Думан председатела Хомяковс и лехам депутаташна бешначул тIаьхьа, цунах лаьцна шена хетарг ала дош делира депутатана Гайдаров Ибрагимбекана. Хьалхарчу а, шолгIачу а Думехь Теркан областерчу халкъашна тIера депутат вара Эльдарханов Таьштамар. ХIокху кхоалгIачу Думе депутаташка кандидаташ хьалхатоттуш, йуха а Эльдарханов къастийра областерчу ламанан халкъаша. Амма кхузарчу хьолахоша чекх ца йалийтира цуьнан кандидатура. Теркан гIалагIазкхашна тIера кхузахь депутат Лисичкин вара. Теркан областан ламанан халкъаш бехке деш меттигаш лехама тIехь хиларна, цаьргахьа гIодаккха Думехь церан депутат цахиларна, церан верасалла шена тIелаьцнера Гайдаровс.