Дзеці Аліндаркі

Далей яны ня слухалі, сядзелі, агаломшаныя, перад тэлевізарам і спрабавалі спасьцігнуць – няўжо гер Гюншэ, такі паважаны чалавек, дурыў ім галаву? Бацька пагаджаўся з тым, што акцэнт – гэта тая саломінка, за якую варта хапацца. Але хапацца, каб так і застацца з саломінкай у руцэ? Ня з Коласам?

Думаць пра гэта было страшна.

Каця знайшла нейкія кантакты гера Гюншэ і напісала яму пра тое, што прафэсар памыляецца – бо ёсьць адна дзяўчынка. Дзяўчынка, у якой хутка не застанецца нават акцэнту. Каця прасіла дапамогі, але прафэсар так і не адказаў. Мо кантакты былі ня тыя. Або пісаць трэба было па-ангельску. Гер Гюншэ не выглядаў на чалавека, які можа гаварыць па-іхнаму.

А Каця гаварыла.

Каця.

Жанчына, якая здрадзіла. Бацька закрыў рукамі твар. Яго цела, аднак, хацела большага І вось ён упаў у мох і заплакаў. І лес пачуў ягоныя ўсхліпваньні. Перад лесам не было сорамна. Урэшце, лес – гэта ўсяго толькі лес, што б там ні казалі паэты, якіх ніхто не чытае. Іх любімыя паэты.

13. ГЭТАЕ СОНЦА МЯНЕ ЗАБ’Е

“Гэтае сонца мяне заб’е”, – падумаў пісьменьнік Міхась Барадаўкін, спыніўся, дастаў смаркатку і выцер з ілба свой гераічны пот. Такія словы заўжды прыходзілі яму ў галаву на роднай мове. Бо ён быў пісьменьнік, і яму было можна.

Ён выехаў з самага раньня, каб апярэдзіць сьпёку. У пустым трамваі даехаў да аўтавакзалу, потым сеў у маршрутку, якая за дзьве гадзіны вытрасла зь яго ўсю душу. Кіроўца быў знаёмы – высадзіў яго ля патрэбнага слупа, што рос паміж бярозак і соснаў, да дачы адсюль было бліжэй, чым ад прыпынку. Асфальтавая дарога пацякла далей, а Міхась Барадаўкін паклэпаў проста ў лес. Лес патыхаў такой бясьпекаю і такім спакоем, што Міхась Барадаўкін з асалодаю ўявіў сабе, як яму будзе працавацца на дачы. Как у Христа за пазухой, сказаў ён уголас.

Зь лесу ён выйшаў на белы, нешырокі гасьцінец, над якім клубіўся пыл – заставалася адолець яго, кілямэтры два, ня болей, падняцца на ўзгорак – і там нырнуць у падлесак, дзе і стаяла ягоная нядаўна набытая – за капейкі! – самотная хата. І вось тут, на гэтым гасьцінцы, яго і насьцігла сьпёка.

Быццам помсьцячы Міхасю Барадаўкіну за ягоную ранішнюю хітрасьць, яна падсмажвала яго на сваёй патэльні з усіх бакоў, яна гнала яго па схілах і прымушала, задыхаючыся, узьбірацца на ўзвышшы – і ён пакорліва клэпаў, быццам качаўся у расплаўленым тлушчы.

Усю ўзятую з сабой ваду ён выпіў яшчэ ў маршрутцы. Гасьцінец усё не сканчаўся – пісьменьнік пакутліва чакаў, калі ж пад ногі яму кінецца запаветны ўзгорак, за якім ляжала ўсё: тры дні, якія цалкам можна прысьвяціць працы, калодзеж з чароўнай, сьцюдзёнай вадой, якая вяртае прытомнасьць нават з самага моцнага перапою, натхненьне, якое ён абачліва захоўваў на дачы: дома маглі сьперці – бо, па-першае, ці мала хто зайздросьціў Міхасю Барадаўкіну? – а па-другое, у горадзе ў яго і так хапала вялікіх і малых справаў. А яшчэ грыбы-ягады, харошая кніжка з голымі кабетамі, і ягоная модная вышываная кашуля – толькі надзеўшы яе, Міхась Барадаўкін садзіўся працаваць, дый наогул адчуваў сябе чалавекам. А яшчэ ў спартовай торбе Міхася Барадаўкіна, што, кажуць, належала самому І. Шакоўскаму, ляжала апавяданьне, ды не абы-якое, а пра вайну. Ім, гэтым пранізьлівым і шчымлівым апавяданьнем, Міхась Барадаўкін думаў прымірыць усіх – ён любіў, калі яго называлі пісьменьнікам, які стаіць па-над сваркамі і інтрыгамі і сваім аўтарытэтам дапамагае знаходзіць кампрамісы. І галоўнае: на дачы не было жонкі.

Жонку Міхась Барадаўкін ненавідзеў. Жонка і натхненьне былі неспалучальныя: жонка цягнула яго да зямлі, а Міхась Барадаўкін быў паэт. Паэт, які нядаўна пачаў пісаць прозу – бо адкрыў у сабе празаіка, як, бывае, адкрываюць кніжку, а там хопа! – і забытая заначка, трыццаць даляраў! Гэты празаік аказаўся неспакойны, злапамятны, нязручны і вельмі таленавіты. А яшчэ празаік вельмі хацеў быць актуальным – і Міхась Барадаўкін стараўся яму не замінаць.

“Што ты мяне ў зямлю закопваеш?” – крычаў ён на жонку. – “Я гэтым выскачкам пакажу, як пісаць!”

“Ты ўсю жызьнь пісаў пра зямлю!” – адказала жонка. – “Ты ні пра што больш ня ўмееш! Аксьціся! Толькі за зямлю цябе і любяць, Міша!”

І тут трэба патлумачыць некаторыя важныя рэчы.

Думаючы пра тое, што наперадзе ў яго тры дні працы, Міхась Барадаўкін меў на ўвазе не зусім тое, што маглі б падумаць далёкія ад літаратуры людзі.

Працаю, якая так хвалявала ягоную чулую да хараства душу, была вялізная і глыбокая яміна, выкапаная на належнай адлегласьці ад яшчэ ня надта абжытай ім хаты. Міхась Барадаўкін задумаў за гэтае лета зладзіць сабе прыбіральню. Старая, што засталася ад мінулага гаспадара, зусім спарахнела – і хадзіць у яе было небясьпечна. Дзьмула зьнізу, збоку, і нават зьверху, і ўсё збудаваньне пагражала ў самы інтымны і прыемны момант паваліцца на свайго гаспадара, пахаваўшы яго пад руінамі.