Иччи. Сибиэн. Абааы

Кыыырса сыан тохтообут кэннэ тытыгыратар, кылыгыратар тыас дьиэ эркиниттэн ээнэн-аллараанан срэкэлии сырытта. Тыас оох кэннигэр тэр, эмиэ орон аннынан айанныыр, э кыйа срэр. «Айа! Андрей кии суоранын тоо саралыыгын?» – Миитэрэй р хабылла тстэ. «Иирди дуу, эн суораын тыыппаппын», – тэйиччи сытар кии хардарда. Онтон Миитэрэй курун тыаа сыыбыраан иилиннэ. «Тугу охсоун?» диэн ыйыттыбыт. «Суораммын тардыалыырын иин охсобун да, табыллыбат быыылаах». Миитэрэй соотоун охсуан тахсыбыта, бииги истэ сыппыппыт. Тыас-уус тохтообот этэ. Урукку курдук туран уот уматан, таырдьа сылдьан баран утуйбуппут. Эмээхсин аынар кыраыына хаан умулларын, ким умуруорарын билбэт этим, туоуласпат да этим. Ити курдук утуйан тураат, рэнээт, уун рблгэ дьиэбитигэр тараспыппыт.

Дойдубутугар тиийэн, оолор быыыларынан, туох буолбутун кэпсээн кппээрдии буолбута. Сотору сир-дойду туолбута. Длээйэптэри дьукаах булбут диэн сурах тараммыта.

рбл бтэн барбыта. Бииги дьоммут ыалбытын уларыппатахтара. Бииги да уларыты диэбэтэхпит. Кини кэлбэт бириэмэтигэр дьиэбитигэр олус тэийэр этибит. Сергейдиин тиийэн кэлбиппит, уолаттарбыт суох этилэр. Иккиэйэх буолар кутталламмыппыт, ол баар этэ, ынырык дьыала. Бэйэбит ыал булан кэпсэтэр кыаа суох этибит. Сарсыныгар Тимофей тиийэн кэлбитэ. Кини: «Мин ханна да барбаппын, хата, эиги баар эбиккит», – диэн рбтэ. Соколов балтынаан атын ыалга ксптэ. Бииги с уол, биир эмээхсин, биир кыыс буоламмыт бу киэ дьиээ хаалбыппыт. Эмээхсиннээх кыыс хаас диэки утуйаллара, онно аыыллара. ксгэр хаас диэки сылдьаллара. Дьиэ уа ттн бииги, уолаттар, с буолан бас билэрбит. Дьиэбититтэн оостон кэлбиппит, испиискэ ылбыппыт, чмэчи тооотун хомуйбуппут. Сергейбит уа илиитин тойон эрбээр куаан кутургуйа тахсан буорайа сылдьар кэмэ этэ.

Тохсунньуга уочараттаах кэлиитэ сааламмыта. Бииги оннубутун уларытан сыппыппыт. Мин Сергейдиин биллэрик ороо хоонньоон, Тимофей уа ороо биигини кытта бастаан сыппыта. Ыппыт таырдьа сылдьан, оскуола диэкиттэн бииги суолбутун рэн боройо-боройо, дьиэ ааныгар кэлэн спптэ. Киирэр аан диэкиттэн эмиэ урукку курдук кылыгырыыр тыас ээнэн-аллараанан айаннаата. Уратыта диэн тыас муннуктан муннукка срэрэ. Оох кэннигэр баран тыаыыра, дьиэ ортотугар кэлэн толугуруура. Били хаааммыт испиискэбитин Сергей уматаары гыммыта, манайгы сиэрэттэн хаа бтнн умайан барылаабыта. Ол кини илиитэ ыалдьар буолан кыайан саппатаыттан тахсыбытын йдбппт.

Ити тыаыы сылдьан аны бииги ороммутун э таааран баран быраар идэлэннэ. Уолаттарым: «Т э тааарар эбит, кэмнээ», – диэтилэр. Мин улаа сытар кии илиибин истиэнээ сыыары тутан э тахсыабын. Кэмнээбитим, биир бэрэбинэттэн ордук э ктр эбит. Ктхтн аайы уларыйбат. Ити курдук икки киээ Сергей бииккини дл ааарыттан хайытан ооуллубут ыарахан биллэрик орону кытта ктлбтэ. Биирдэ-иккитэ Тимофей суоранын былдьаа сылдьыбыта. Тулуйа сатаан баран, Сергей иккис кнгэр мас хайытар сгэни оронун анныгар уктубута. р ктлн барбытыгар «Миигин сиэри сирэйдэнни дуо?» дии-дии, харааа дьиэ ортотугар ыстанан кэлэн, хаас илиитигэр сгэлээх тэлэкэчийбитэ. Уа илиитигэр кутургуйалааа, уонна абааыны хаас илии тас ттнэн охсуллар диэн быраабыланы бары билэрбит. Бииги туох буолар эбит диэн сыттыбыт. Сергей оронугар кэлэн сытта. Тыас-уус эбии крдэ. Кт-кт быраара ксээтэ. Сергей сгэтин суол ааныгар илдьэн уурда. с буолан тутуспутунан таырдьа тахсан киирэн ыыырынньыкпытын уматтыбыт. Иккис кнгэр, эрдэттэн кэлэрин билэр буолан, ыты дьиээ хоннорбуппут, утуйан тахсыбыта. лгэрдээх тыаска ууктубат, хата, тээн рдээ буолан мух-мах саарарын абааы крн таааран кэбиспиппит. Ити бириэмээ кэтээн крн быаарбыппыт: абааы уоттан куттанар курдук гынар, ыыырынньыгы уматтахха тыас-уус тохтуур. Уонна абааы бииэхэ биэрэр «сеанса» уон икки чаас диэки уурайара. Ол иин буолуо, сарсыарда уубутун ханан, куттаммыппыт ааан, рэнэ барар буоларбыт. Куаана суох рэнэрбит. Сергей биикки орто этибит, оттон Тимофей Тимофеев оскуола басты рэнээччитэ, холобурга сылдьар оо этэ.

Учууталлартан абааыны итээйэн, тылы тараталлар диэн улахан сэмэни ылбыппыт. Ордук чгэй рэнээччи Тимофей кыарыллыбыт этэ. Ол иин аны туохха да тбэспиппит иин кимиэхэ да кэпсиэ суох буолан сбэлэспиппит.

Хонугунан ааан абааыбыт хаан кэлиэн быа холоон таайар буолбуппут. Бу бириэмээ с уол олоор биир куаан уларыйыы тахсыбыта. Уолаттарым киээ оскуолаа барбыттара, мин лэппиэскэ оосто хаалбытым. Дьиктитэ баар, бу дьиэбитигэр олус тэийэр этибит, куттана сылдьыбаппыт, кэллэинэ эрэ ыксыыбыт. Киээ уолаттарым тиийэн кэллилэр: Сергей сирэйэ-хараа сллбт, кыыырбыт, дэлби хаар буолбут. Билбитим, оскуолаттан тахсан тлгнэн сэриилээ оонньуу сылдьыбыттар. Онно Демьян Попов диэн мааны, баай ыал оото Сергейгэ кыыыран тиэрэ охсон тэрэн баран, кытаанах баайы тблх хаатыкатынан кхсгэ тэбиэлээбит. Сергей айаынан хаана барбыт, ытаабыт, хаанынан ыыахтана-ыыахтана охсуа сатыы сылдьыбытын, Тимофей Миитэрэйдиин быыаабыттар. Уолбут онтон ыла санаата тсптэ, ыарытыйар буолбута, урукку кр-нара спптэ.