Хан Кене (на каз.яз.)

Дала тып-тыныш, тек анда-санда лп етіп соан желмен ойнап кілі урай мен амыс бастары шуылдай жнеледі де, лезде тына алады. Отын-отын кл жаасындаы упілдекті кмпілдеген ні мен гіз шааланы кірген айайы естіледі. Кенет аш тлкіні тырнаына іліккен жапала жерге лаан баланы даусындай шар етеді… Тя серіппей тыным алан кш. р жерде йы білмес сиырды мйізіндей аырайан трт кзетші… Блар да жантайып азыра демдерін алса ештее етпейтін сияты. Туан жерінен шбыра безген бишара жрта Жетісу мен Ара тйіскен елсіз аулата кім тимек? Кім адиды оны? йтсе де, нсіз тн рылан апан трізді, еле болан жн…

Ай сулесі кеми, аспандаы жлдыздар бірінен со бірі сніп, та жаындаанда, Ожар асына Смен мен кш озалар алдында осылан кршілес ауылды екі бейтаныс жігітін ертіп Сейтенні асына келді.

— Сейтеке, та да жаын… Азыра кз іліндіріп алыыздар, — деді ол.

«Сл тыныып алан да теріс емес, тыныш секілді ой. Ертегі жол да ауыр», — деп ойлады Сейтен ішінен. Сйтсе де:

— Жарайды, йытамасам да белбеуімді босатып, сл тыным алайын. Жігіттер де сйтсін, — деді. Біра кетіп бара жатып таы да тотап азыра кідірді, — дегенмен са болыдар, кл маыны амысы тым рейлі екен, асыр, абаннан ада емес шыар.

зі згелерден ошаулау барып, екі олын басына жастанып н-тнсіз жата кетті…

Кзеттегі трт жігіт бірінен бірі кз жазбай кшті айнала жр. Сырт бейнелері са ла, жіті кз арауыл трізді.

Сейтенні обалжыан кілі орныайын деді. «Осылар секілді, «сен тр, мен атайын» ер азаматтары бар жрт ор болар ма… Мндай жайсадарыны мол жараланына дайа шкір…»

Алты кннен бері «уыншыа кездесіп, соымнан ерген жртты ырына шыратпасам етті» деп обалжи шаршаан кілді орныа бастаанынан ба лде кптен бері ат стінен тспеген денесі талмаусырады ма, Сейтен аспанда аырын жзген айа арап жатып йытап кетті.

Дл осы кезде Ожар мен Смен кшті алдыы жаындаы алы амысты тбек тсынан айнала тіп бара жатан-ды. Оларды лаына амыс арасынан:

— Ожар, біз дайын, — деген лдекімні дірілдей сыбырлаан ні естілді.

Ожар кілт тотай алды. Брылмастан:

— «апанды оя білмеген асасын алдырар», кені аузын… Баана кн батарда біреуі кзге тсіп, Сейтенге еле туыздыдар. Жаа ана жатты. Біз азір оны байлаймыз. «Аттан!» деген ран шыанда, апы алмадар!.. — деді аырын ана.

Ол кшті айнала жре берді. Бйірден осылан Сменге:

— азір Сейтенді аламыз, — деді.

— Ояу жатанда ма?! — Сменні нінен орыныш лебі аарылды.

— Ендігі йытап кеткен шыар. йытамаса да алу керек! Жаып, сен Саыпа бар, шккен тйелерді алалай ая жаынан келсін. зі быладан. Дыбысын шыартпай басайы.

— п.

— Сейтен сергек йытайтын. стінен с тсе де оянатын. Сыбырды сезіп, орнынан атып трмашы болды. Біра кенет стін албастыдай басып алымынан ышаштай жабысан темір саусатар нін шыартпады. Кеудесіне мінген шойындай ауыр шомбал дене мен екі олын стаан екі балуан жігіт бны тырп еткізбеді. ні-міне дегенше екі олы артына ыл шылбырмен маталып, аузына орамал тыылды. Екі кзі су араы болып байланды. Сейтенні ккейінде: «тте! тте!» деген арман ана булыа тулады.

— Бны кебіні кигізілді, — деді зіне таныс кгірт дауыс, — Смен, сен осы арада бол. Ал сендер сарбаздара жетідер. Белдеріне байлаан аттарды шылбырларын кесідер, ер-тоымдарыны о зегілерін шешіп алыдар!

Сейтен ыл шылбырды білегіне батыра блынып-блынып тсті. «Япырмау, мынау дауыс кімдікі? Ожар ой! Сорлы жрек, бекер сес бермеген екенсі? ап! ап!» Ол аздан кейін зіні жалыз аланын аарды. «Жо жалыз емес шыармын. Жаа ана Ожар «Смен, осы арада бол» деген жо па еді? Сонда бл да жау боланы ма? Шыыр кзім, нені кргенсі!» Сейтен ауа тскен мекіредей жанталаса тулай берді.

Дегенмен, жау ниеті де з дегенінен шыа оймаандай. йыдаы сарбаздарды те жартысыны аттары босатылып, кейбіреулеріні о зегілері алынып алан кезде, тсінен шошып оянан жас жігіттерді бірі смдыты боланын бірден аарды. арадаан кісілерді кріп:

— Жау келді! Жау келді! Аттан! Аттан! Сейтен аа! — деп лындаы даусы раа шыып жар салды. Барымта, шабуыла йренген жрт орындарынан атып-атып трды. Та ыла беріп алан кез еді, алы амыстан уына жіберілген ыры-отыз салт атты сыпайлар да шыа келді. Ша-ш еткен білте мылтыты даусы естілді. рген ит, жылаан бала… Атылан мылты… «А, дай, зі сата» деп ріккен, орыан дауыстар жан-жатан рейлене жамырай, жаа ана йыда жатан бейам кш азан-азан болды да алды. Кенет:

— Ала, жігіттер! — деген атты н шыты, Сейтенні есік пен трдей топа жалды ара кк айырын ойната Ожар згеден бліне берді. Басында орамал, білегін сыбанып алан. олында жала ылыш, шабатын асырдай екі кзі оттай жайнайды.

— лсек шйітпіз, лтірсек бйітпіз, — деді ол таы да кшті дауыспен, — кне, ерідер соымнан!

— Ожар! Баста, Ожар! — деді аттарына мініп лгірген кей жігіттер.

Ожарды асына шоырлана алан, тастай тйілген шаын топ «А, дай!», «Аруа!», «Айдабол!», «аржас!» деп біріне бірі рандаса жел беріп, сойылдарын ктере, арсы жаа лап ойды. Алдарында Ожар. Біра ол арсы шепке жетер-жетпестен атыны жалын ша лады.