Таптыыбын… Шёпот сердца…

Эмискэ Миичик тбтгэр бээээи кн киинэ лиэнтэтин курдук онон-манан быста-быста, одо-додо элэнээн ааста. Бастаан Бккэлиин кыргыттар куааннарын, ннээхтэрин, ол быыыгар Маришка акаарытын ырытан эрэр этилэрэ. Дэлби чэпчээн хаалбыт курдуга. Онтон аны топпотох аатыран, биирдэ йдммтэ мааыыа турар эбит. Эмиэ да уопсайга киирэ сатаан тугу эрэ дакаастыы турар этэ, бадаа. Вахтёрдаах комендант дьэс алтанын курдук кыыыран, айахтара кытарымтыйа умайыктанан эрэрэ кстрг дылы… Салгыы кимниин эрэ охсуан эрэр этэ дуу, тугу эрэ тоута сынньар этэ дуу, хайдах этэй? Оо, отой йдбт буоллаа. Эмиэ да кимниин эрэ уолуктаан эрэр быыылааа… Дьэ дьаабы быыы буолбут бадахтаах… Аны арыгы ииэ суохпун, кэбис.

– Мичил Харахутов, таыс, – диэн тыйыс, суон куолас иилиннэ.

Миичик аат эрэ харата нэиилэ тымныы эркинтэн тирэнэн турда. Бтнн бадараан буолбут быата суох бачыыкатын булан, кэтэ сатыы турдаына:

– Харахутов, айгыста туруо дуо?! Хамсанан ис, бээээ киэптиири, киэбирэри бэрт этэ дии, – диэн формалаах милииссийэ ыххайбытынан барда.

Миичик соуйда, ол быыыгар олус кыбыынна. Хаан дааны манныкка тбэспэтэин дьэ итээйдэ. Хантан кс-сэниэ ылбыта эбитэ буолла, хап-сабар тахсар аан диэки хардыылаата. Ол быыыгар «бу барыта тл, сотору ууктуом» диэн бччм санаалаах формалаах киини батыан истэ.

Сотору-сотору клс тыаа хачыгырыыр, ыарахан ыйааыннаах тимир аан аыллан кыыкыныыра ииллэр. Миичик букатын манныгы киинээ эрэ крбт буолан, хаайыы амырыын сытын отой сблээбэтэ. Бу иэн: «Билигин тааараллара буолуо, Бккээ кэпсээтэхпинэ, арааа, итээйиэ суоа», – дии саныы-саныы мас ааннаах хоско кэллилэр. Кинини арыаллааччы милииссийэ ааны тосуйда.

Миичик син сырдык, ол эрээри барыта быылынан, кумааынан «кмллбт» кыараас хосхо киирэн, кх формалаах, саас ортолоох кии иннигэр кыыл брннээх остуол аттыгар атахтарыгар туорайдаах олоппоско олордо.

Милииссийэ Миичиги чочумча одуулаан олордо, онтон биир тыынынан:

– Дьэ, табаарыс Харахутов, хас саастаах ыччаккыный, ханна рэнэиний? – диэн ыйытта.

– Сааым србэ, историк идэтигэр, СГУ-га рэнэбин, – киэн туттардыы Миичик хоруйдаата.

– Сп, дьэ рдк рэххэ рэнэр, инникитин педагог буолар баалаах эрээригин тоо арыгыны иэин уонна хаааыттан амсайар буолбуккунуй?

– Арыгыны да? Бээээ бастакыбын боруобалаатым.

– Эс, ама дуу? Устудьуоннар иэллэрэ-аыыллара уруккуттан баар суол. Ийэин, ааын итинник албыннаа! – Пётр Петрович куолаа дьиппинийэн барда.

– Кырдьык, бээээ бастакыбын боруобалаабытым, итээйбэт буоллаххытына бииргэ олорор уолум Бккэ Ракитинтан ыйыты, – Миичик, кырдьыгын балыйтаран эрэрин сэрэйбиттии, рсэ-рсэ саарда.

– Чэ, бастакыгын да буоллун… Ол эрээри Мичил Айаалович, эн манна арыгы эрэ иэн тутуллубаты, клгээннээн олороун. Ол эмиэ туунан ыстатыйа. Тоо бэйэ киэиттэн атын уопсайга тиийди?

– Мин даа? – Мичил улаханнык соуйда.

– Эн. сс общественнай миэстээ айдаарбыты, киэээи чуумпуну уйгуурдубуту таынан, эбии хос тннгн нт сынньыбыккын.

– Эс, мин даа?! – Миичик букатын да уолуйа соуйда. Ама, тугу да йдбт. Бу иэдээни, сааты-сууту.

Пётр Петрович кыыл паапка ииттэн хас да кумааыны ороон тааарда:

– Бу 14-с куорпус комендана Захарова, вахтёр Петрова, 301-с хос олохтоохторо Иванова уонна Толбонова сайабылыанньалара сыталлар. Манна этиллэринэн, туох да эбиитэ суох, бээээ 10 чаас саана кэлэн, вахтаа айдаарбыккын, салгыы онно сп буолбакка, аны 301-с хос тннгн тоута сынньыбыккын. Хос олохтоохторун ыт рбэт, ынах маыраабат гына хпккн, кинилэргэ сааммыккын. Быата, куаан дьыаланы оорбуккун. Дьэ, туох диигин? Эмиэ сымыйа диигин дуу? Аны туран, уоскута сатаабыт табаарыс уолу сыааын тоуппуккун. Ити с ыстатыйа.

– Кими? Бккэни дуо? Эс… Мин тугу да йдбппн, кырдьык этэбин… – Миичик тбтн санньытан, кубарыччы барбыт кырааскалаах муостаны одуулуу олордо.

– Дьэ, оччотугар тоо исти уонна буруйу оорду? Син туох эрэ сылтах, нууччалыы эттэххэ, «мотив» баар ини, – Пётр Петрович ураты сымсатык суон, модороон тарбахтарыгар кх нх, тктээх платогун ылан, ачыкытын тааын кичэллээхтик сото олордо.

– Ээ, туох… тапталтан…, кыыстан, чэ, диэххэ, – диэт, Миичик сирэйин эмиэ умса крн кэбистэ.

– а, кыыс, быстах таптал аайы итинник арыгылыыр эр кии дьыалата дуо? Млтх кии быыыта. Бачча эдэр эрээри. Сс тапталы крс. Оччотугар сстэ маннык быыыланаын дуо? – Пётр Петрович кэлэйбитии сирэйин мырдынатта.

– Чэ, уопсайынан, дьыала маннык: кыччаабыта усулуобунай син биир ылаын, силиэстийэ кэмигэр манна сытаын. Барыта быаарылыннаына, иннэ-кэннэ билиннэинэ, сайабылыанньалаахтары кытта кэпсэтии бардаына, суут буоллаына эрэ босхолоноун. Барыта йднр? – Пётр Петрович олус тргэнник сааран добдугураппытын Миичик улаханнык йдбтр да, тбтн иигэр бэйэтиттэн бэйэтэ кэлэйэн, лбээй кэинии олордо.

Эмиэ тимир клс халыгыраата, хаайыы тимир эрэиэкэлээх ааннара клэн аллараспыттыы кычыгыраатылар, тгэхтэн кэлэр дьаардаах сыт ыраас салгыны саба брйдэ. Аппыт айаын сабар диэни билбэт адьарай дойдутун уйатыгар Миичик бастакы хардыыларын оорон эрэрин куойа макытыгар ситэ оустарбакка, тлн-илэтин араарбакка, дьууурунайы кус оотун курдук батыан истэ.

* * *