Тутэйшыя

Г а н у л я. А нашыя некаторыя мянчане, асабліва з Камароўкі і Пярэспы, гэткім спосабам апошнія гады і жывуць. Як толькі ўлада мяняецца, робяць сабе запас да новай перамены; мяняецца ўлада зноў — зноў робяць сабе запас да новай перамены, і гэтак ужо каторы год. А сёлета, апрача ўсяго іншага, дык яшчэ і дровы з Вань-ковічава лесу самакатам коцяць і коцяць на вяроўках.

Я н к а. Бачыў, бачыў. Такая праца йдзе, якраз як пры будове егіпецкіх пірамідаў.

M i к і т а. Меджду протчым, такое ўмелае скарыс-танне перамен політычных сытуацый — надта лёгкі спо-саб забяспечыць сябе на чорны дзень.

Я н к а. А вы гэта забяспечанне пачалі, як відаць, ад патакі?

М і к і т а. Ад большага чаго я не паспеў, бо, меджду протчым, сапошні час заняты быў эвакуацыйнымі справа-Mi, довадам чаго служаць вось гэтыя запакаваныя рэчы.

Я н к а. Дык вы, пане рэгістратар, маніліся пакінуць усе свае руска-ісціныя варты і ўцякаць з роднага гораду?

М і к і т а. А так, пане профэсар, маніўся, меджду протчым.

Я н к а. Што ж, можа, гэта акурат падходзячая была б для вас профэсія. Ездзі сабе са сваімі манаткамі ды ездзі сабе, як гандляр з козамі з кірмашу на кірмаш, туды-сюды ездзі сабе ды ездзі. Але ўсё ж такі, чаму вы не паехалі?

М і к і т а. Выйшла малая мітрэнга. Гэты, меджду протчым, рэдактар Гізульскі, што жыў да апошняга часу ў нашай кватэры, абяцаў мне вылатвіць «пшэ-пустку» на выезд, але падашукаў. Сам як пан выехаў, а мяне без «пшэпусткі» пакінуў. Дарма толькі на вакзал з рэчамі сцягаўся.

А л е н к а. I вы гэта, пане рэгістратар, так да сэрца ўзялі, што ажио барада ў вас вырасла, бо дагэтуль, здаецца, вы не насілі яе?

М і к і т а. А гэта, меджду протчым, яна вырасла ў звязку з політычнымі эмарамі на нашым Менскім горызонце. Мамзэль Наста загадзя папярэдзіла мяне з пэўных крыніц, што пры новай політычнай сытуацыі будуць дабравольна браць маладых мусьі і дабравольна адпраўляць іх на Урангелеўскі фронт. Вось я, не зважаючы на тое — выеду ці не выеду, і пастараўся не выглядаць маладым.

Я н к а. Цяпер вам, пане рэгістратар, застаецца толькі прыдумываць новую свабодную профэсію ці новую клясавую рангу.

М і к і т а. Ды я ўжо прыдумаў, меджду протчым, толькі вы мне павінны ў гэтым памагчы.

Я н к а. 3 вялікай ахвотай, калі патраплю.

М і к і т а. Патрапіце — гэта ваша профэсія. Справа ў тым: я пастанавіў перайсці ў вашу, меджду протчым, партыю.

Я н к а. Ды я ж беспартыйны.

М і к і т а. Ну, як вам сказаць? Наогул, меджду протчым, хачу перайсці на ваш беларускі бок, ці як там. Адным словам, я надумаўся дабівацца беларускага асэсарства.

Я н к а. О так! зусім зразумела. Цяпер гэта наймаднейшая свабодная профэсія, і кожны жук і жаба хоча на Беларушчыне рабіць сабе кар'еру.

М і к і т а (як бы не зразумеўшы прытычкі). Меджду протчым, пане профэсар, новая політычная сытуацыя і ўсё такое прымусілі мяне падумаць аб гэтай кар'еры. Бо як мне казала з пэуных крыніц мамзэль Наста, дык у вас заводзіцца нейкая, меджду протчым, Беларуская Рэспубліка. Ужо нават едзе і старшыня Беларускага Рэўкому Чарвякоў — толькі затрымаўся недзе за Менскам на папаску.

А л е н к а. А я чула, што і цётка Бадунова таксама едзе на белай кабыле з Смаленску.

М і к і т а. Ну, яна, меджду протчым, эсэр-беларус і ў рахунак не йдзе: доўга тут не заседзіцца.

Я н к а. Значыцца, вы цвёрда пастанавілі дабівацца сабе гэтай новай кар'еры? Баюся я толькі, каб вы не выйшлі на ей, як залетась на аратарстве; прытым ваша поунае дагэтуль ігнараванне гэтай справы и несвядомасць…

М і к і т а. (перабіваючы). Вы, пане настаўнік, не жартуйце. Я не зусім такі ўжо несвядомы, меджду протчым, беларус — нават з вашай літаратурай знаёмы.

Я н к а. Цікава, цікава! Гэта для мяне неспадзеўка.

М і к і т а. Дык вось, паслухайце, меджду протчым: Беларусь, мая старонка, Куток цемнаты,

Жыве Шыла, Грыб, Мамонька, — Будзеш жыць і ты, — меджду протчым.

Я н к а. На такім знаёмстве з нашай літаратурай далека, пане рэгістратар, не заедзеце.

М і к і т а. Вось я и надумауся звярнуцца, меджду протчым, з просьбай да вас, каб вы мне ў гэтым памаглі. Прасіў я свайго профэсара Спічыні, але ён адказауся. Кажа, што ён толькі спэц адбеларушчываць, а да абела-рушчывання яго яшчэ змалку адвярнула.

Я н к а. Вам простая дарога цяпер: запісацца на курсы беларусазнауства.

М і к і т а. Паміж намі кажучы, меджду протчым, а дзеля ўсякага такога здарэння з пару дзён хадзіў на такія курсы, але нічога ў галаву не палезла. Асабліва надта трудная для майго рускага уразумения ваша граматыка — гэтыя націскі, націскі…

Я н к а. А так, пане рэгістратар, — у нашай граматыцы без націскаў ані з месца. Але ўсё-такі вам прыйдзецца вярнуцца на гэныя курсы, бо я вам нічога не пама-гу — сягоння яшчэ выязджаю з Аленкай з Менску. Ма-быць, і не скора пабачымся.

М і к і т а. Шкада, вельмі шкада, а я думаў, меджду протчым…

Я н к а. Ды тут нечага и думаць. Не удасца вам гэта асэсарства, дадуць вам совбурства, а штосьці ды будзе-це мець, бо ці ж вам не ўсё роуна?