Белая муха, забойца мужчын

Так мы ўсе размаўлялі са сьледчымі — і кожны маўчаў пра сваё. Бо кожнаму з нас, палонных Замка, было пра што прамаўчаць.

Падчас гэтых бясконцых хаджэньняў па калідорах дзяржаўных установаў я сустрэў неяк зусім незнаёмую мне жанчыну, якой на выгляд было гадоў сорак пяць, ня болей — але з вачэй яе, чырвоных, бяссонных, пустых і хворых, на мяне зірнулі такая старасьць і безнадзейнасьць, што я ня мог на яе глядзець і кожны раз адварочваўся, натыкаючыся на яе ў дзьвярах кабінэтаў. Яе цягалі на допыты разам з намі, на яе ўвесь час крычалі, а аднойчы, як мне падалося, нават ударылі, і яе распухлая шчака, якую яна прыкрывала, прабягаючы міма мяне да прыбіральні, была гэтаму пацьверджаньнем. Зрэшты, я прамаўчаў і тут. Мне зусім не патрэбная была лішняя ўвага да маёй пэрсоны. Я хацеў аднаго — каб ад мяне нарэшце адчапіліся.

Потым мне распавялі, што гэта была маці Джэка Патрашыцеля. Той самай Джэка Патрашыцеля, церазь цела якой мы так спрытна пераступалі, вырваўшыся на волю з нашай турмы. Ад гэтай жанчыны патрабавалі падрабязнага аповеду пра ўсе знаёмствы яе шалапутнай дачкі — але што магла расказаць гэтая кабета, калі яе жудасная дачушка ўжо гадоў дзесяць не нагадвала пра сябе? «Так не бывает, — казалі ёй сьледчыя. — Чтобы ни разу не позвонила, чтобы не передала через кого-то, что, типа, мама, всё нормально, жива-здорова. Вы что-то не договариваете. Через кого она держала з вами связь?»

Мы ўсе ім нешта не дагаворвалі. Мы ўсе былі зьвязаныя змовай маўчаньня. Гэта проста трэба было вытрываць да канца. Ня гледзячы адно на аднаго, мы ўваходзілі ў кабінэты з кратамі на вокнах і недагаворвалі, замоўчвалі, выкручваліся. Мы былі сапраўдныя злачынцы, а ня дзеўкі Босай. Мы самі трымалі сябе ў закладніках дзесяцігодзьдзямі — і цяпер мусілі адказваць за гэта.

Шпэцля і Кунцэ я бачыў на допытах толькі аднойчы: першы і сапраўды знайшоў сабе ў Замку жонку і павёз яе ў Аўстрыю. А з Кунцэ мы абмяняліся мэйламі і ён напісаў мне, што «Песьні пра зубра» па-нямецку ён так і не знайшоў, што цяпер езьдзіць паляваць выключна на зэбраў і што запрашае мяне ў госьці, у Гановэр. Я ня мог да яго паехаць, падчас сьледзтва нам усім быў забаронены выезд з краіны. А ў Менск прыехалі дзьве замежныя сьледчыя групы, адна з Расеі і адна з Інтэрполу — і нам давялося працаваць спачатку зь першымі, а затым і з другімі, соты раз расказваючы тое самае, толькі цяпер ужо зь перакладчыкам.

Неяк пасьля чарговага допыту я сустрэў у калідоры Рыгора — мы разам выйшлі ў сквэр і сталі пакурыць ля помніка нейкаму герою. Герой пагардліва глядзеў на нас, выставіўшы наперад грудзі і засланяючы сьпінай сонца — быццам намякаў, што нашае суседзтва для яго ганебнае і што калі б ён апынуўся ў Замку, дык паказаў бы ўсім, як і каго трэба ставіць ракам. Прыцішанымі галасамі, адчуваючы ўзаемную прыязнасьць, мы абмеркавалі актуальныя праблемы сучаснасьці.

«Чытаў, што сказаў галоўны сэксоляг рэспублікі? — спытаў Рыгор, нэрвова скідваючы попел. — У мужыкоў, якія мыюць посуд, паніжаецца тэстастэрон. Навукова даказаны факт!»

Я шматзначна гмыкнуў.

«Я неяк ледзьве не памыў, — прызнаўся ён, сарамліва сочачы за маёй рэакцыяй. — Потым у мяне з жонкай канфуз выйшаў. Цяпер ясна, чаму. Так што беражы сябе».

«Буду», — паабяцаў я, і вочы Рыгора засьвяціліся ад усьведамленьня ўласнай мудрасьці.

Дакурыўшы, ён прапанаваў, як яны ўсе кажуць, «узяць чарку» недзе паблізу, але я адмовіўся. Мне была патрэбная ня чарка. Мне была патрэбная жанчына. Зусім іншая, не сапсаваная Замкам жанчына, рукі якой ня мелі дачыненьня да фаервэркаў і начных допытаў.

Мне патрэбная была кабета, якая нічога ня ведае. Кабета-дыван, якую трэба выбіваць раз на тыдзень і ні пра што ня думаць.

Я з усяе моцы імкнуўся забыцца пра Босую. Краіна Замкаў імкнулася забыцца пра нас і назапашвала тэстастэрон. І, напэўна, ва ўсіх нас атрымалася б забыць і забыцца, і застацца тымі, кім мы былі да той злашчаснай экскурсіі. Бо ўсё пакрысе наладжвалася. Гіт пра Ганну выйшаў з моды, па радыё ў аўтобусах і цягніках, у таксі і вясковых хатах, у вушах і галовах гучалі цяпер зусім іншыя песьні — добрая нагода для забыцьця.

Мы жылі і маўчалі. Маўчала краіна. Маўчала восень. Мы ўсе нешта недагаворвалі. А на ўзгорку, у самым сэрцы краіны, стаяў Замак.

Замак, у які больш нікога не пускалі.

Пусты Замак, у якім больш не засталося ніякіх прывідаў. Велічны Замак з чырвонымі мурамі і цёмнымі вежамі, Замак, падобны да галавы індзейца з закрытым ротам.

Але вось аднойчы ўначы індзеец задраў галаву. Недзе ў нутрох Замку пачуўся кароткі трэск — і ўся ягоная аграмадзіна прыўзьнялася над зямлёй, абвёўшы байніцамі навакольныя вёскі і мястэчкі. Прыўзьнялася, уздыхнула і лопнула — некаторыя клянуцца, што грукат быў чуваць ажно ў сталіцы. Думаю, брэшуць — у Менску любяць ствараць легенды.