Губернскі дэтэктыў. Справа аб крывавых дукатах

– Нешта кшталту маёй аховы, – цьмяна адказаў Андрэй Вікенцьевіч, уладкоўваючыся з дзявіцай на руках зручней. – Не мог жа я дазволіць, каб Канстанцін Мікалаевіч сабой рызыкаваў!

Няўжо ж ён трымае гайдукоў? Па выглядзе галаварэзы! Ды толькі чаму яны вартавалі татухну, а не дапамагалі свайму пану вызваляць яе ад бандытаў? Здаецца, ён там быў з адным сваім фурманам.

– А сам што ж? Ці не рызыкаваў? – спытала панна Пракшына.

– А мы з Міро ўдвух нічога не баімся! – запэўніў дзявіцу Падгорскі і зноўку прылаўчыўся пацалаваць яе, бессаромнік.

Ну, няхай. І губа ўжо, здаецца, амаль не баліць. Але ж іх перарваў Снопін.

– Андрэй Вікенцьевіч! – зноўку загаманіў ён. – Ніводнага сведкі не пакінулі, як жа так можна? Усе забітыя валяюцца. Выбачаюся, Яўгенія Канстанцінаўна!

Панна Пракшына ўтаропілася ў павятовага спраўніка – а яна і не заўважыла ніякіх трупаў. Дый тое і не дзіўна, бо глядзела яна адно на свайго чароўнага збавіцеля. Да таго ж ліхадзеяў ёй не шкада: не з’явіўся б Андрэй Вікенцьевіч хутчэй, дык, мабыць, і ад яе б нічога ўжо не засталося. Таму няма чаго Снопіну наракаць. Хаця і трошкі прыкра, што не атрымалася ўзяць банду жыўцом, застаўся ж у іх нейкі завадатар, ды гэта зараз цалкам няважна…

– Прабачце, – пакорліва апусціў вочы Падгорскі. – Я думаў толькі пра выратаванне панны Пракшыной.

Ну, навошта ж такі афіцыёз? Дзявіцы больш падабалася, калі ён называў яе па імені, тым больш што цяпер для гэтага былі ўсе падставы, а прозвішча яна ўжо неўзабаве зменіць.

– Вось не кідаліся б адзін, дык мы б даведаліся, што ў іх да чаго, – надосталь дакарыў Андрэя Вікенцьевіча павятовы спраўнік. – Дзяржаўнага ж узроўню справа! Падробка грошай вам не хіханькі – давядзецца мне ехаць у Вільню, а то, глядзіце, і ў самую сталіцу! Ну ды годзе, пайду агляджуся на месцы злачынства яшчэ разок, мо і заўважу які доказ…

На хаду аддаючы каманды памагатым, Снопін знік, а Міро, зухавата павярнуўшыся на козлах, на дзіва мілагучна спытаў:

– Што ж, Тадзюня, едзьма?

– Едзьма! – весела пагадзіўся Падгорскі і прыціснуў да сябе Яўгенію Канстанцінаўну шчыльней.

Дзявіца пырскнула:

– Што ж гэта фурман кліча цябе так пяшчотна?

– А Міро і ніякі не фурман, – пасур’ёзнеў Андрэй Вікенцьевіч. – Ён мне сябар, дарадчык і галоўны нянька!

У знак згоды цыган ухвальна кіўнуў і нават не засаромеўся па-змоўшчыцку падміргнуць панне Пракшыной.

– Ды гэта як? – здзівілася яна.

– А вось так: яго ў нашай вёсцы ледзь не забілі, – сказаў Падгорскі. – Ён быў яшчэ зусім хлопчык, прыйшоў галодны ды гаротны, ну, у некага і сцягнуў якую булку, яек, малака. Вясковыя мужыкі сабраліся і давай яго пугамі сячы. Адтуль у яго і шнар застаўся. А тут я па наваколіцы швэндаўся, сумаваў, і як пабачыў такую несправядлівасць, на правах паніча ўступіўся. Забраў Міро ў маёнтак, сказаў дзеду, што не пацярплю такіх бясчынстваў і што будзе мне цяпер гэтае цыганя за лепшага сябра. Ну, дзед пасмяяўся, пажурыў і дазволіў. Вось з той пары мы заўжды разам.

– Ага, ды толькі не сказаў ён, што не проста ўступіўся, а закрыў мяне сабой ад мужыкоў – і яму таксама паспела трошкі перапасці. Нават мае такі ж шнар, ды толькі ў больш цікавым месцы! – рагатнуў Міро.

– Ну, што ж ты такое кажаш пры панне! – абурыўся Андрэй Вікенцьевіч і заспяшаўся скіраваць гутарку ў іншае рэчышча. – А гэта ж, дарэчы, наш Міро высачыў таго вяртлявага, з рабаціннем. Праўда, мы б прыйшлі раней, каб нехта на некаторы час не згубіў ліхадзея ў падваротніцах…

Цыган паказно надзьмуўся і паківаў галавой, прызнаючы правіннасць, а Яўгенія Канстанцінаўна спытала:

– А як жа вы ўвогуле даведаліся, што мяне выкралі?

– Ды тое быў цэлы раман! Апішы гэта калі-небудзь у сваіх пісьменствах, – папрасіў Падгорскі, лагодна жмурачы рысіныя вочы.

Яны якраз пераехалі раку, на вуліцах не было пакуль ні душы, і тут пачаў аддавацца з розных бакоў ранішняга Менска царкоўны перазвон. І так узвесялілася сэрца панны Пракшыной, што сама яна дзівілася, бо раней ніколі не адчувала столькі радасці ў гэтых перагудах. Дзявіцы ўжо падавалася, быццам не да ютрані склікаюць званы, а бомкаюць у іхні гонар – яе і годнага Падгорскага. Раптам дзявіца страпянулася – яна дагэтуль не пацікавілася, колькі сядзела ў палоне.

– Сёння субота, – паведаміў ёй Андрэй Вікенцьевіч. – Дзевятнаццатага верасня.

Ну вось, ізноў субота, ізноў чакай якой прыкрасці. Але ж званы пераклікаліся так хораша, што панна Пракшына ведала: больш нічога кепскага ў яе жыцці не надарыцца, бо поруч ён, і едуць яны разам да ейных бацькоў, якія не пашкадуюць блаславення. І нават не важна, што пахмурна і не ззяе сонца, бо ёй дастаткова ягоных іскрыстых вачэй, якія будуць асвятляць увесь будучы шлях Яўгеніі Канстанцінаўны. Яна запусціла пальцы ў ягоны выгаралы чуб і не магла нацешыцца свайму збавіцелю, а Андрэй Вікенцьевіч вуркатаў, апавядаючы гісторыю вызвалення дзявіцы. Здаецца, Міро нават пусціў каляску павольней, каб Падгорскі паспеў падзяліцца ўсімі дэталямі.