Ноч Цмока

Падумаць пра тое, ці ёсць у вось такіх прастадушных, простых, як вясковая лапата пры печы, паводзінах Зіначкі нешта зневажальнае ці крыўднае для мяне, я не паспеў. У кішэні варухнуўся і прайграў кароткую мелодыю тэлефон. Я не мог не заўважыць, як напружылася, падабралася пры гэтых гуках Зіначка, які пакутлівы выраз хвалявання засвяціўся ў яе вачах. Я таропка дастаў тэлефон, зірнуў на тэкст эсэмэскі і вінавата развёў рукамі:

— Выбачай, Зіначка, неяк іншым разам.

— Сяргееўна? Нешта здарылася? — з сапраўдным адчаем запыталася Зіначка.

— Выклікаюць, — адказаў я, ступіўшы ў вітальню. Абуў туфлі, азірнуўся і як мог цёпла дадаў: — Дзякуй за вячэру.

— Ат! — Зіначка рэзка села на канапу. — Во ж адчувала! Ну чаму я такая няўдачлівая?! Такая ж ноч магла быць! Ты, як вызвалішся, прыходзь. Звані і прыходзь! Я буду чакаць да раніцы.

— Не абяцаю, — шчыра, з жалем да жанчыны адказаў я.

На вуліцы я дастаў тэлефон, яшчэ раз перачытаў тэкст эсэмэскі: «Застанешся на ноч у Зіначкі — задушу, так і ведай». Гэта пісала Надзея. Я набраў у адказ: «Не застаўся». Закурыў. І адчуў неверагоднае ўзрушэнне, блізкае да шчасця. Было так лёгка на душы, быццам я вырашыў найскладанейшае пытанне. Выбар! Першы раз за сваё жыццё я зрабіў выбар. І так імгненна. Нібыта чакаў штуршка.

Надзея патэлефанавала адразу:

— Можаш гаварыць?

— Так. Я на вуліцы. Іду дадому. Ці, можа, завярну папіць кавы.

— Пацерпіш, пакуль прыйдзеш. Пап’ём разам. Выбачай, ты так хутка пайшоў. Да мяне прыехаў мой стрыечны брат. Ён хоча папрасіць цябе, каб ты заўтра дапамог яму зварыць мне новыя вароты. А то гэтыя сёння ледзь утрымаліся, пакуль іх расчынілі: спарахнелі зусім. Ён варыць умее, кажа, будзе хутка. Там толькі патрымаць трэба. А ў мяне заўтра, сам ведаеш, базарны дзень.

— Пагаворым, — радасна адказаў я.

— Заходзь адразу.

Яны чакалі мяне ўдваіх, усё так жа седзячы на ганку, быццам і не сыходзілі.

— То пайшлі да мяне каву піць. Там больш утульна ў садку, — як старым знаёмым прапанаваў я. — Васіль, — працягнуў руку мужчыну.

— Сяргей, — адказаў той, прыўзняўся і паціснуў руку. — А мне нешта так добра на гэтым ганку. Сядзеў бы і сядзеў, — вінавата прызнаўся мужчына.

— Але калі спадарства жадае, мушу падпарадкавацца.

— Ды не, навошта, — паспяшаўся я. — Дзе вам больш зручна.

— Дык я нясу, — вырашыла Надзея, адным кароткім позіркам стрэліла ў мой бок — і я пабачыў там тое, чаго менш за ўсё чакаў, — дзявочую, не, нават дзіцячую гарэзлівасць: «Ага! Будзеш ведаць!»

— Сказала Надзея, што я брат яе? — спытаў Сяргей. Пабачыў мой маўклівы ківок, працягнуў: — Во так лёс склаўся — адны мы з ёй радня на свеце. Яе паўміралі, мае яшчэ жывуць, ды слабыя зусім. Прыехаў на тры дні. Праведаць, ну і дапамагчы дзе. Вось, вароты зварыць трэба. Метал сёння набылі, апарат зварачны ў мяне з сабой. Работа няцяжкая, адно патрымаць вам. Самі пабачыце, як хутка. Профіль я і адзін нашыю, калі ў вас справы.

— Ды я да вечара вольны як быццам, — згадзіўся дапамагаць я і тут жа папрасіў: — А вы мяне вечарам не закінеце ў адно месца? Недалёка, кіламетраў дваццаць.

— Добра, дамовіліся. Гэта хутчэй будзе, чым вароты зварыць.

— А вы зваршчык? — спытаўся я, каб працягнуць размову.

— Ды ну. Журналіст я, былы, праўда, — усміхнуўся без смутку Сяргей. — Апазіцыянер пракляты. Газету закрылі, а тут і жонку скарацілі на фабрыцы. Вось і падаўся ў заробкі. Два гады чорнарабочым быў, пасля навучыўся варыць. Усё лягчэй, чым цягаць на дзясяты паверх бетон вёдрамі. З таго часу і зарабляю вось так.

Надзея прынесла каву, яшчэ на падносе пірог.

— Ешце, мужыкі. Як справы, таварыш следчы, злавіў злачынцу?

— Ага, дваіх ужо, — адказаў я ў тон. — Першы быў Цмок, а цяпер во і другі знайшоўся — Яшчур.

— Ого! — шчыра здзівілася Надзея. — Хутка ты, Васіль, усіх нашых міфалагічных істот пасадзіш у турму.

— Дык і Яшчур — стварэнне інфернальнае, д’ябальскае?

— Табе праўда нешта падобнае гаварылі? — сур’ёзна запытала Надзея.

— Праўда.

— Ну і справы сёння ў следчага пракуратуры, — паблажліва, як мне падалося, усміхнуўся Сяргей.

— Вам смешачкі, а ў мяне галава дурэе ад гэтай чартаўшчыны.

— Выбачайце, але ж так нечакана, — павініўся Сяргей. — Якім чынам у крымінальнай справе могуць быць задзейнічаны Цмок ды Яшчур? Дзіўна вельмі. Хто сёння такія мянушкі бярэ?

— Не ведаю я, мянушкі гэта ці нешта іншае. А вы і пра Цмока штосьці сваё ведаеце, і пра Яшчура?

— Ды мяне во Надзея сваімі казкамі заразіла, — ласкава ўпікнуў Сяргей сястру. — Я ёй у рэдакцыі крадком цэлую кнігу набіраў.

— Вой, там ужо і кніга была.

— Ага, ледзь не папаўся сваёй гестапаўцы-рэдактаршы!

— То ж я табе заплаціла!

— Ага, пляшкай самагонкі.

— А больш і не каштавала!

— Чакайце, чакайце, калі ласка, — я ўмольна ўзняў далоні. — Што за Яшчур? Пра Цмока я ведаю: з яйка ад чорнага пеўня. А Яшчур?

Надзея пільна зірнула мне ў вочы, можа, каб упэўніцца яшчэ раз, ці не жартую я, і з уздыхам пачала тлумачыць: