Сомнения в принадлежности перевода Заболоцкому остаются, но сам факт его присутствия среди бумаг поэта создает новый контекст для таких стихотворений, как “Прощание с друзьями” и “Воспоминание” 1952 года, с их высокой траурной тональностью.
Благодарю Антона Кюналя (Таллин) за консультации по истории переводов и традиции исполнения “Реквиема” на русском языке, а также за сверку латинского текста мессы.
Реквием Моцарта
Текст
1
Requiem aeternam dona eis, Domine,
et lux perpetua luceat eis.
Te decet hymnus, Deus, in Sion et
Tibi reddetur votum in Jerusalem;
Exaudi orationem meam ad te omnis
Caro veniet, Kyrie eleison, Christe.
1
Вечный покой даруй им, Господи,
и свет непрестанный да светит им.
Тебе подобает песнь в Сионе и
Тебе воздается обет в Иерусалиме.
Услышь моление мое, к Тебе придет
всякая плоть, Господи помилуй, Христе!
2
Dies irae, dies illa
Solvet saeclum in favilla,
Teste David cum Sibylla.
Quantus tremor est futurus,
Quando Judex est venturus,
Cuncta stricte discussurus.
2
Гнева день тот жестокий
потрясет весь мир глубоко
по свидетельству пророка.
Будет страх и трепет многий,
как Судья приидет строгий,
поразит сердца тревогой.
3
Tuba mirum spargens sonum
Per sepulcra regionum,
Coget omnes ante thronum.
Mors stupebit et natura,
Cum resurget creatura,
Judicanti responsura.
Liber scriptus proferetur,
In quo totum continetur,
Unde mundus judicetur.
Judex ergo cum sedebit,
Quidquid latet apparebit,
Nil inultum remanebit.
Quid sum miser tunc dicturus?
Quem patronum rogaturus,
Cum vix justus sit securus?
3
Возгремит труба большая,
все могилы оглашая,
мертвецов на суд сзывая.
Вся природа и сама смерть оцепенеет,
когда восстанет вся тварь,
чтобы давать ответ Судии.
Принесен будет свиток,
в котором написано всё,
в чем мир должен дать ответ.
Когда воссядет Судия,
всё, что скрыто, откроется
и ничто не останется без наказания.
Что сказать могу решиться,
Чем я в силах защититься,
Коль и праведник страшится?
4
Rex tremendae majestatis,
Qui salvandos salvas gratis,
Salva me, fons pietatis.
4
Царь ужасающего величья,
ты легко спасаешь всякого избранника,
спаси и меня, источник милости!
5
Recordare, Jesu pie
Quod sum causa tuae viae,
Ne me perdas illa die.
Quaerens me sedisti lassus,
Redemisti crucem passus;
Tantus labor non sit cassus.
Juste judex ultionis,
Donum fac remissionis
Ante diem rationis.
Ingemisco tanquam reus,
Culpa rubet vultus meus;
Supplicanti parce, Deus!
Qui Mariam absolvisti,
Et latronem exaudisti,
Mihi quoque spem dedisti.
Preces meae non sum dignae,
Sed tu, bonus, fac benigne,
Ne perenni cremer igne.
Inter oves locum praesta,