Хоць майстэрня была ня надта шыкоўная – падвальнае памяшканьне бяз вокнаў, але там Андрэ пачуваўся нашмат лепей, чым дома, і часта заставаўся на ноч, асабліва калі напаткоўвала безграшоўе і ў хаце пачыналіся доўгія нудныя сваркі. Вось і цяпер, вырашыў ён, калі ягонае зьяўленьне ў шаломе выкліча нэўратычную рэакцыю жонкі, ён возьме патрэбныя рэчы і адправіцца начаваць у майстэрню.
Пабадзяўшыся па кватэры, ён прыгатаваў гарбату і ўлучыў тэлевізар. Неўзабаве ў калідоры шчоўкнуў замок. У адлюстраваньні трумо ён убачыў, што гэта была жонка.
– Ты дзе швэндаўся? Выстава адкрылася больш як тыдзень таму! З унівэрсытэту некалькі разоў тэлефанавалі, пыталіся, чаму не выходзіш на заняткі! Грошай хоць колькі прывёз? Боты купіў? А падарункі дзецям? А гэта што ў цябе на галаве?
– Ты хочаш ведаць усё адразу ці па парадку? – Андрэ ўжо зразумеў, што сёньняшнюю ноч ён правядзе ў майстэрні. – Ну слухай, мы з Генрыхам на адкрыцьці крыху выпілі!
– Што яшчэ за Генрых? Тое, што ты алькаголік, увесь горад ведае! Але ты ўмудраесься ў кожнай краіне і выпівохаў да сябе падобных знаходзіць!
– Паслухай, даражэнькая, Генрых не выпівоха! А ў гэтым горадзе, а асабліва ў нашым раёне ня быць алькаголікам проста непрыстойна.
– Слушна, бо ўсе, хто не алькаголікі, ужо даўно жывуць у катэджах у прыстойных раёнах! – Сьвета ведала пра алькагалізм усё і магла гаварыць на гэтую тэму гадзінамі. Яна купляла адмысловую літаратуру і беспамылкова ставіла дыягназ любому, нават таму, каго бачыла ўпершыню. Як правіла, мала хто пазьбягаў гонару атрымаць ад яе званьне алькаголіка першай, другой альбо трэцяй ступені. Нават у дзецях яна бачыла патэнцыйных выпівохаў, бо лічыла алькагалізм захворваньнем, якое перадаецца дзіцяці ў спадчыну адразу па зачацьці.
– Я ўжо даўно не алькаголік і п’ю толькі па сыстэме Хведара Міхайлавіча. Ты ж ведаеш! – Андрэ намагаўся захоўваць спакой.
– І ты, і твой Хведар Міхайлавіч – усе вы алькаголікі! Прытым у цяжкай, запушчанай форме! «Злачынства і пакараньне» толькі сапраўдны абстынэнт мог напісаць!
– Ну навошта ты так пра клясыкаў! Хочаш ведаць, што было далей? Або ў нас сёньня дыскусія аб алькагалізьме?
– Дзе боты? – нечакана запытала Сьвета, мабыць, не жадаючы слухаць усё па парадку.
– Вось! – Андрэ выцягнуў з заплечніка адзін бот.
– Што вось? А дзе другі?
– Разумееш, сонейка, у Бэрліне на мяне напалі фашысты, і бот застаўся ляжаць на полі бою.
– Няўжо? І колькі іх было?
– Каго?
– Ну, фашыстаў! Дывізія або дзьве?
– Ну, я да канца не разглядзеў. Але ня менш адной дакладна!
– А танкі таксама былі? А авіяцыя? А падводныя лодкі? А як дывізія звалася – «Жалезная галава»?
– Ну ведаеш….
– Што ты вярзеш!!! Якія ў Нямеччыне фашысты? Усе фашысты ўжо даўно жывуць тут! І ты першы зь іх! Якая я была дурніца, што з табою зьвязалася! Колькі гадоў згубіла! Ідыётка!
– Сьветачка, не перабольшвай! Хоць, зрэшты, ідыятызм – нармалёвы стан чалавека! – Андрэ бачыў, што ў Сьвятланы пачынаецца некантраляваная псыханэўратычная рэакцыя, і каб крыху супакоіць жонку, правільней будзе падтакваць ёй.
– Скажы лепш праўду: нажэрся, як скаціна, ды пратрахаў адзін бот па дарозе!
– Так! Маеш рацыю! Мы напіліся з Хведарам да сьвінскага віскату і ўтапілі адзін бот у Шпрэе! Як Муму! Памятаеш Муму Чэхава? Герасім выплыў на сярэдзіну возера, прывязаў камень да шыі і ўтапіў сабачку. Ня ведаю, чаму мы так зрабілі! Сам не магу растлумачыць!
– Таму што ты крэтын! І нават ня ведаеш, што «Муму» напісаў Тургенеў!
– Так, так, прабач, вядома, Тургенеў!
– Камень вялікі прывязалі?
– Да чаго?
– Да бота!
– Дзьве цагліны. Абматлялі ізастужкай.
– А лодку дзе ўзялі?
– Мы з моста тапілі. Ведаеш, такі маленькі масток каля Бодэ-Музэўм.
– Герасім з вамі таксама быў?
– Герасім ня змог, яго кудысьці выклікалі.
– А другі бот чаму пакінулі?
– Не пасьпелі. Пад’ехала паліцыя, давялося тэрмінова ногі рабіць!
– Няхай так. А потым што?
– Потым я апрануў паранджу і неадкладна зьехаў з Бэрліну!
– Якую паранджу?
– Вось гэтую! – Андрэ дастаў з заплечніка паранджу.
– Ах! Вось гэтую? Я так разумею, гэта і ёсьць сукенка, якую ты прывёз мне.
– Увогуле тое… Калі табе падабаецца, канечне!
– Яшчэ б не спадабалася! Якая прыгажосьць! Я заўтра ж апрану яе на заняткі ў школу! Уяўляю, як абзайздросьцяцца мае калегі. Асабліва дырэктрыса Вера Пятроўна будзе ў захапленьні! Уяўляю, як палезуць на лоб яе акуляры, калі яна ўбачыць мяне ў паранджы!
– А гэты прыўкрасны падарунак, як я разумею, ты купіў сабе? – Сьвета паказала на шалом.
– Сьветачка, гэта больш за падарунак! Я вырашыў пачаць новае жыцьцё і ніколі больш не здымаць шалома з галавы! Ужо дзесяць дзён я нашу яго, бо ўсе, увесь навакольны сьвет проста прымушае мяне рабіць гэта! А аднойчы ўначы яго нават хацелі скрасьці. Мне давялося прымацаваць шалом да галавы скотчам!
– Ай! Ай! Няшчасны! Які кепскі сьвет! Якія нядобрыя людзі! Мусіць, дарагая рэч?
– Гандляр у Боне прасіў пяцьсот эўра, але я старгаваўся за чатырыста восемдзесят!
– Чатырыста восемдзесят!!! Але ж, зусім нядорага за такую прыгажосьць!
– Паглядзі, як зіхаціць! Цудоўны прускі шалом! У добрым стане. Дыхтоўная праца пачатку мінулага стагодзьдзя!