Маёнтак Рыбы

ну што ж, гэта нават цудоўна, мая пэрсона тут набывае абароты, я і дзяўчат спакушаю, бо па вечарох абавязкова да мяне хтосьці завітвае выпіць, пасядзець каля вогнішча, палапаць майго Гамлета альбо пагуляцца з Карнэлем (як гучыць, а? эротыка, адным словам), а тут яшчэ й зь мясцовымі меншасьцямі якшаюся.

мянушка

у кожнай жанчыны ёсьць улюбёныя мянушкі, якія яны даюць сваім каханым. У кожнага мужчыны таксама ёсьць мянушкі, якія яны даюць сваім каханкам, і звычайна гэта ўсё гучыць як адзін вялікі жбан мёду й сочыва. заўсёды чуецца: малышка, дзетка, сонца, кацёнак, радзей чуецца нават «ангел мой», ад якога магчыма й у вока атрымаць. ад дзяўчат часта: зайчык і проста любімы.

за жыцьцё я чуў розныя «мянушкі для каханкаў», нават такія, якія не агучваюць сярод людзей: пісюночак, пісечка, сісечка, попка. але мае неверагодныя суседзі, тыя, у якіх усё складана: яна яго б’е, а ён п’е, паламаны… дык вось, я некалькі разоў чуў, як ён у добрым настроі кліча яе марковачкаю і кароўкаю. так і кліча, напрыклад: кароўка мая, выбачай мяне, сёньня п’ю… а яна ў адказ: стары пень і бораў аблезлы. і калі яна яго так называе, то нават у рукі нічога не бярэ, каб перасмыкнуць, з эмоцыямі цёплымі кажа, па-свойму пяшчотна.

цікава, чаму людзей цягне называць свой аб’ект каханьня ня толькі дэфармуючы імя на памяншальна-ласкальнае, але й дадаючы мянушкі: хамячок ты мой, коцік. гэта ж калі ўявіць, што вось сядзіць мужчына, поўны, лысаваты, п’е ўвечары піва, глядзіць футбол, а да яго жонка падыходзіць і так: «хамячок мой, ты будзеш дапіваць? я хачу працерці стол». сьмешна і адначасова цудоўна, бо нават калі праходзіць час і каханка праз побыт ператвараецца ў адну вялізную швэйную машынку, а яе муж працягвае называць коцікам, гэта пра штосьці кажа, але, на маю думку, няхай бы ён зваў яе як заўгодна, бо калі ягоная жонка ператварылася ў камод ці прасавальную дошку, ніякія ласкальныя словы тут ужо не дапамогуць, раней трэба было думаць і старацца да такога не дажыцца.

нобэль

паўсюль шмат гутарак пра рэанімацыю паэзіі, адраджэньне прозы, разьвіцьцё беларускай літаратуры, і вось хацелася б таксама паразважаць і параіцца. увогуле здаецца, што зашмат гутарак і чутак вакол прэмій і вакол вартасьці таго ці іншага.

заўсёды будуць абмяркоўваць і зьвяртаць увагу на самых яскравых, на галоўных дзеячаў літаратурнай арэны, але заўсёды існуе адсотак творцаў, на якіх ня проста забываюцца, якіх нават не адкрывае для сябе тая ці іншая культура, час, пакаленьне, і ад чаго гэта залежыць, невядома. лёс складваецца такім чынам, што адметным і прывабным апынаецца, напрыклад, адзін пісьменьнік, калі насамрэч той пісьменьнік рабіў свае нясьмелыя літарныя крокі на паперы адначасова з тузінам такіх жа, як і ён, творцаў, якія былі ня горш і ня лепей, і нават у некаторых спрэчных момантах маглі б даць яму фору. без сумневаў, выпадак з Гёльдэрлінгам, паэтам, якога для чалавецтва адкрылі толькі праз дзьвесьце пяцьдзясят год пасьля яго сьмерці, выпадак рэдкі, адзіны на стагодзьдзі. а колькі сапраўды было байранаў у часы Байрана? колькі бродзкіх пісала ўсё жыцьцё ў стол, а можа, нават і не пісала, а толькі сачыняла ў галаве, а можа нават і ў сьне. я б назваў гэта фэномэнам лёсу ў творчасьці, бо кожнаму наканавана прайсьці свой шлях, але гэты шлях, у дзевяці выпадках зь дзесяці, няўдзячны, вядзе да свайго ўласнага прасьвятленьня, і гэтым адначасова ён каштоўны.

мне вусьцішна падумаць, што калісьці, калі я вучыўся ў школе, у мяне быў аднаклясьнік, які ў восьмай клясе выканаў хатняе заданьне, напісаў верш, дакладней вэрлібр, які потым цэлы год вісеў у нас на дошцы як узор! у той час аднаклясьнік пачаў чытаць кнігі, пісаць апавяданьні, аднойчы я яго сустрэў пасьля таго, як ня бачыў амаль восем год: ён даўно кінуў літаратурную справу, сказаў, што гэта было дзяцінствам і што яго сябры разумелі. мне падалося, што ён шкадуе. я яму сказаў, што ў нас такі ўзрост, калі большасьць толькі пачынае сьвядома пісаць!

існуюць міжнародныя і раённыя конкурсы, якія знаходзяць дыямантаў, але нашым конкурсам я не даю веры, бо дастаткова толькі паглядзець колькасьць беларусаў, якія ўдзельнічаюць ва ўкраінскіх шоў талентаў, і пачытаць, як цяжка было беларускім творцам прабіцца ў Беларусі, як аднаго сьпевака не пусьцілі на адборачны этап, другога танцора проста не ўзялі, бо не спадабаўся.

паўсюль існуе чалавечы фактар, паўсюль пануе чалавечая суб’ектыўнасьць, і я даўно ўжо зьмірыўся з тым, што маіх нобэлеўскіх прэтэндэнтаў ніколі не абіраюць і маіх любімых пісьменьнікаў ніколі не дадрукоўваць, нават беларускіх.

гарбата

майму маёнтку не хапае коткі, але я не люблю котак, я ўвогуле стаўлюся да іх насьцярожана, бо для мяне котка – гэта эгаістычная здрадніца, якая будзе муркатаць толькі дзеля карысьці. адначасова, назіраючы за сваім Карнэлем, я бачу, што ён спакойна можа пайсьці й даць сябе гладзіць каму заўгодна і радуецца маім сябрам, хвастом ганяе паветра. але я ведаю падсьвядома (і давяраю гэтым ведам), што калі будзе кепска мне, будзе кепска і майму сабаку, але ніколі – котцы.