Новая прусская хроника (1394)

Circa festum Assumpsionis Lithwani moti, quia in terra eorum dicta domus fuit erecta, conveniunt et consiliantur, quomodo earn infringant; et potenti exercitu cum machinis variis die et nocte impugnant earn; machinam eciam equealtam rex adduxit, fossam equavit; unde cristiani angustiati nec poterant man[178]ducare cum quiete, nec in 5 septimanis quiescere; tandem vi vicerunt earn et tenuerunt cum potencia, donee magister cum suis, quia ei et toto ordini displicuit, cum rege tractaret, quomodo captivos suos bonos et malos per commutationem solveret. Marschalkus veniens ad regem totam diem tractant, donee alii preceptores supervenissent, et iterum tractantes manserunt inimici. Rexque commotus ait bayoribus suis: huiusmodi protraxionem sibi displicere. Marschalkus interim rediens missis sugittariis in subsidium populi. Marschalkus tulit victualia de Beieren necessaria exercitui et processerunt ad castrum. Rex de eo nunciat marschalko displicentiam; qui seriose accessit, vicit et armavit cum custodia cum viris Magistri. Et revertitur in Ragnitam, equas transnatando in angustia et panis penuria. Rex festinans alloquitur Marschalkum, dicens: die capitaneo, quod velim cito revincere domum. Marschalkus vero ordinat muratores ad demoliendum murum celeriter, succenditque et vento et flante igne omnino destructa est et revertitur. Quo audito rex cum magna turba venit, cupiens a marschalko precibus obtinere, ut saltim caperet populum tantis flammis circumdatum. Nec voluit marschalkus, ut aliquis regi responderet in tantis angustiatum, unde 109 viri sunt combusti, capitaneusque simul preter occisos; a rege sic perturbato transit Marschalkus ad casulam suam. Rex vero ad suos mortuos. Tandem marschalkus legit [180] nomina captivorum regi, quorum vocabula novit; statuunt diem plaicti pro captivorum salute, veneruntque captivi de Wilna, de Traken ad redempcionem, quo peracto quilibet ordinavit captivos in exercitum suum.

Rex Kynstut minabalur Marschalko, quomodo in hyeme vellet esse hospes eius futuri anni, et respondit: Ordo obviabit et conteret caput tuum; et ita abiit Marschalkns. In hyeme venit rumor in Prussiam et etiam in Liwoniam, quomodo reges Lithwanorum intenderent cum hospitibus multis invadere terram. Magister Wynricus commisit ducatun exercitus magni Marschalko Scindekop, qui in die purificationis inavisatam terram intrat, viros, mulieres et pueros capit et occidit omnes. Aliqui de captivis referunt Marschalko: quomodo reges se armarent contra cristianos, stetitque ibidem per noctem. Eo eciam tempore convocat late suos, iterum invadit paganos et stetit in Pasten quintam noctem vastans etc.; de mane progreditur cum suis, quandam domum circumdat et dampnis perturbat. Orto sole insurgunt nebule densissime usque prandium durantes. Et marschalkus consultatione suorum navigio intrat terram pistibus expertem, quam circumveniunt, fuitque ibidem pons fragilis per Mimilam, fuerunt eciam nebule et compulsi applicant ad terram juxta insulam. Omnes prefecti, qui fuerant in desertis, transeunt [182] ad foramen, quare Lithwani suburbium relinquunt intrantes Castrum, habuitque Castrum eciam foramen; quod cum cristiani conspexissent, cum impetu aggrediuntur, ubi commendator de Ragnita jactu offensus, quod cum quidam sibi auxiliaretur, fuit jactu interfectus, sic et advocatus Sambiensis Rutcherus de Elner offensus cecidit in profundam fossam, a qua mortuus delatus est. Johannes Schonevelt etiam offensus fuit et plures alii, durante huiusmodi conflictu alter alterius querit offensam; pontem quoque domus altum pagani projecerunt in fossam, valva clausa, juxta quam erat quoddam foramen ad transitum unius; quum ad quod quidam frater considerans festinat, vexilliferum hortans ad celeriter sequendum per quoddam truncum introeunt et alii eos sequebantur. Pagani hoc videntes, territi retrocedunt, compressi manus dederunt et sunt captivati et ita domus est victa, nec aliquis dimissus est. Capitaneus Girdow nomine fugit ad pontem trans mimilam factum, sperans, se in propugnaculo tueri. Transvadunt mimilam et veniunt ad marschalkum; comprehenduntque ibi duas naves Lihwanas vulgariter Promen, quas cum pyno et lignis aridis conclavant et incendunt, cum quibus consequenter propugnaculum incenderunt, ventusque vertit se ad orientem contra propugnaculum et ita capitaneus angustiatus optat loqui Marchalko, dans ei manum, quern cum suis captivum suscepit, alios decapitare fecit. Nomen Castri Pasten vulgariter dictum est et domum leti revertuntur simul advocati et preceptores nutu divino.

[184] Caput XVI