Ведзьміна тоня

— Трасца яго ведае, — прыпыняючыся, загаварыў Эдзік, калі адбеглі далекавата па беразе. — У мяне ж, блін, удар ведаеш які! Я яму, здаецца, і нос, і сківіцу набок звярнуў. А ён, можа, сволач яшчэ тая, пойдзе да ўчастковага… Чорт, трэба было мне ўчора бабцы расказаць і жывот ёй паказаць… Нічога, ты ж пацвердзіш, што ён першы ўдарыў, хоць мы яго не чапалі, так? Ды і гэты Віталь усё бачыў…

Віцьку нечакана стала прыкра ад асэнсавання таго, што Эдзік напужаўся. Хай сабе і трошкі, але ж напужаўся…

— А добра ты яму, пад дых! — раптам загаварыў Эдзік, прыцмокваючы. — Усё па планчыку: раз — у морду, два — пад дых, тры — па карку! Як у кіно атрымалася, клас!

Прыкрасць ад гэтых слоў захліснула Віцьку: ён разумеў, што цяпер ужо Эдзік яго, Віцьку, робіць галоўным катам у гэтым збіванні. Але змаўчаў, бо сказаць нешта супраць Эдзіка не змог. Яны ж былі заадно…

Дзяўчынка больш не крычала. Яны выглянулі з-за куста — Сяргей і Нэла ішлі сцяжынкай у вёску, Сяргей нёс вуду і мяшэчак з рыбай у адной руцэ, за другую трымалася Нэла.

— Чорт, дагонім давай, з гэтай равулай не ўцячэ, рыбу адбяром! — усхапіўся Эдзік. — Глядзі, колькі налавіў! І вуду паламаем!

— Ат, няхай нясе, — неахвотна адказаў Віцька. — Гэта яго апошняя тут рыба.

Сказаў, але ўпэўненасці ў сваім голасе не адчуў. Нешта не радасна было ад іх перамогі. Зусім не радасна…

…Нэла яшчэ ціхенька ўсхліпвала. Сяргей стараўся гаварыць спакойна, хоць трэсліся яшчэ рукі, а ў жываце тая пляма не знікла, толькі сабралася ў чорны тугі камяк. Быццам гарачы камень хто паклаў у сярэдзіну жывата, і ён пры кожным кроку пракатваўся, абпальваў сабой усё ўнутры.

— Супакойся, не плач. І не трэба табе было бегчы. Чаго ты так рана прачнулася? Спужалася, што я некуды паехаў? Не, я нікуды не паеду, не перажывай. Я з табой буду. Вось выганю таго зэка, адвучым з табой маці гарэлку піць, будзем начаваць у хаце… А ты вось пабегла, сукенку намачыла ў расе, а пераапрануцца няма ў што… Нічога, зараз мы з табой да магазіна пойдзем, булку белую купім, сходзім да бабы Адаркі, яна табе кубачак малака налье, паясі… Хочаш белай булкі з малаком?

Нэла перастала ўсхліпваць, шмыгнула носам, зазірнула ў вочы Сяргею і кіўнула галавой. І ўсміхнулася — асцярожна ўсміхнулася і тут жа азірнулася на копанку — ці не гоняцца за імі, ці не паўторыцца тое жудаснае: яе брацік ляжыць на зямлі, а яго б’юць нагамі, і з носа ў яго цячэ густая ярка-чырвоная цёплая кроў…

Частка 8

На надворку нікога не было. Сяргей не бачыў маці і прымака ўвесь учарашні дзень, не будзілі яго крыкі ці які бразгат і ноччу. Таму ён вырашыў, што і цяпер у хаце нікога няма.

Так і аказалася. Хата сустрэла яго ўсё тым жа кіслым пахам, і ён не ўтрымаўся — хапіўся за начоўкі, выцягнуў іх з сянец на надворак, адцягнуў далей і перакуліў. Брудная, смярдзючая вада выплюхнулася разам з асклізлай мокрай вопраткай, якая сплялася ў адзін брудна-шэры камяк.

У сенцах была невялікая кладоўка. Амаль пустая — толькі два вялікія чыгуны, паўвядзёрныя алюмініевыя каструлі, яшчэ нейкі посуд, старыя боты на падлозе. У куце стаяў адзін трохлітровы слоік — брудны і з нейкім брудам на дне. Край слоіка быў вышчарблены.

Больш нідзе ні аднаго слоіка Сяргей не знайшоў.

«Прапілі», — невясёлая здагадка адказала на пытанне, чаму гэты слоік застаўся — гэты быў шчарбаты.

Кавалак гаспадарчага мыла знайшоў на вузкім падаконніку ў сенцах, падняў з падлогі анучу, якая яшчэ была не зусім чорнай.

З анучай, мылам і слоікам пайшоў да калодзежа. Выцягнуў вады, спачатку апаласнуў двойчы прыцягнутыя сюды ночвы, потым цёр мылам, мыў саму анучу. Мыльную ваду наліў у слоік — няхай адмакае.

І, магчыма, вада ў ночвах нагадала яму ранішнюю копанку і ўсё, што там здарылася. Нечакана слёзы самі закапалі з яго апухлых ужо вачэй — крыўда проста здушыла за горла, аж выць захацелася ад бездапаможнасці.

«Гады, сволачы! Пачакайце, я разбяруся, я з вамі з кожным паасобку разбяруся!» — думкі пра адплату тлумілі розум.

Ён жа многае можа зрабіць!

Віцька ў вёсцы жыве — і выдатна, хлеў падпаліць можна, каб ведалі! А таму гарадскому так твар распісаць кавалкам шкла, каб на ўсё жыццё засталося… І не шкліну ўзяць, а бутэльку — разбіць і трымаць за рыльца… Але недзе ў галаве жыла і другая думка — тая самая клятва самому сабе, што даў ён за месяц да сваіх канікулаў, што нараджалася пакутліва, выспявала пакрысе і стала яго праграмай дзеяння: не плач, не бойся, не прасі. І яшчэ дадатак — не крадзі. Бо ўпэўніўся Сяргей, а правільней — упэўніў яго апошні судовы працэс, на які ён сведкам трапіў, а ягоны сябар — на лаве падсудных сядзеў. Будзеш красці — будзеш сядзець у турме. Спачатку калонія, вядома, а розніцы ж няма, усё адно за кратамі. А Сяргею за краты нельга — у яго ёсць Нэла.

І яшчэ… Яшчэ ён помніў словы сваёй маладой выхавацелькі: «Яны там у вёсцы лічаць цябе дрэнным, бо ты крадзеш. Вось паспрабуй не ўкрасці. Змяніся сам — і паглядзі, ці зменіцца свет…»

Свет пакуль не мяняецца. Сяргей застаецца амаль ізгоем…