Ведзьміна тоня

— Жэнька, маўчы, — крыкнула строга маці, павярнулася да Віцькі: — Ну, прагналі — добра, а вось біць не трэба было, — паўшчувала мякка.

— А ён з налоўленай рыбай пайшоў да магазіна, каб прадаць, — працягваў Віцька роўным голасам, быццам не чуў ні маці, ні сястры. — А там яго хапіў вадзіцель хлебнага аўтамабіля, у якога мінулым летам гэты Сяргей сцягнуў бохан хлеба. Вадзіцель думаў, што Сяргей пабяжыць уцякаць, а той сказаў, каб забіраў усю рыбу за той украдзены бохан. Тады вадзіцель сказаў, што за адзін бохан рыбы зашмат, і прапанаваў грошы. А гэты Сяргей сказаў, што ім, яму і сястры Нэле, трэба хлеб. Просты чорны хлеб. І адзін батон. Вадзіцель даў ім два боханы хлеба, два батоны. Нэла ела кавалак батона, быццам гэта быў самы смачны на свеце торт…

— Гады вы! — выгукнула Жэнька і выскачыла з-за стала.

— Жэня, сядзь! — пляснула маці рукой па стале.

— Не хачу з ім за сталом сядзець! — закрычала ад дзвярэй у свой пакой Жэнька. — Ён хлеб есць, куплены за твае і татавы грошы. І лупіць удваіх з тым гарадскім чалавека, які ловіць рыбу, каб купіць хлеб для маленькай дзяўчынкі! Яна цукеркі ніколі не бачыла!

— Жэня! Ідзі за стол.

Жэнька ўжо заскочыла ў свой пакой, потым імкліва выбегла з яго, прабегла праз сталовую на надворак.

— Еш, — сказала маці да Віцькі ціха, без усякага патрабавання ў голасе, ужо з просьбай.

Віцька пачаў сёрбаць халаднік. Пачуліся крокі над галавой — Жэнька нечага лазіла на гарышчы.

Хвілін праз пяць яна зноў подбегам заспяшалася ў свой пакой і выйшла адтуль з вялікай лялькай — ёй падарылі на яе 10-годдзе, і лялька так і стаяла ў пакоі на кніжнай паліцы, як сувенір. Жэнька ў лялькі не гуляла.

— Куды ты? — занепакоена запыталася маці.

— Па справах, — адказала Жэнька, прыпынілася. — Гэта ж мая лялька, так? Я магу з ёй рабіць, што хачу?

— Можаш, вядома, — паціснула плячыма маці. — А што збіраешся рабіць?

— А з тымі цацкамі, якія валяюцца ў нас на гарышчы, таксама можна, што хочаш, рабіць? — зноў запыталася Жэнька, як і не чула пытання маці.

— Можна…

— Тады я іх аддам таму, каму яны трэба!

Жэнька крутнулася, і праз акно Віцька бачыў, як яна ішла з надворка з вялікім цэлафанавым пакетам у адной руцэ і лялькай у другой.

Есці Віцьку расхацелася.

Ля будана Сяргей расчысціў старой рыдлёўкай невялікі кавалачак ад дзёрну, потым вядром нацягаў ад хаты дзеда Васіля пяску — там была яго невялікая горка.

— Вось, будзе табе месца, дзе гуляць, — задаволена сказаў Сяргей Нэле. — Будуй тут свае сакрэты, я табе пайду яшчэ цацак пашукаю.

У гэты час у садок зайшла Жэнька.

— Што трэба? — непрыязна сустрэў яе пытаннем Сяргей, стаў на сцяжынцы між ёй і буданом.

Жэнька першы раз бачыла ў гэтым годзе Сяргея, і яе крыху напужаў і грубаваты голас, і сам ён: насцярожаны, вочы глядзяць з-пад ілба, аднаго вока амаль не відаць з-за сіняка.

Жэньку Сяргей бачыў увогуле першы раз. Ну, мо і бачыў раней, але не ведаў, хто яна такая. Лялька ў яе руках давала магчымасць здагадацца, чаго яна сюды прыйшла, але…

— Я… я цацкі прынесла тваёй Нэле-Анжэле. І ляльку вось, — прыўзняла Жэнька пакет.

— У нас няма чым плаціць, — адказаў панура, але цвёрда Сяргей.

Дык я ж не прадаю, я так даю, — разгубілася Жэнька.

Ён што — не разумее, гэты хлопец, такіх простых рэчаў?

— Нам ад чужых нічога за так не трэба. Абыдземся без падачак.

Жэнька ніяк не чакала такіх слоў. І раптам яе разабрала злосць.

— Ты ідзі і зарабляй сабе на цукеркі! А Нэла зарабіць яшчэ не можа. І таму дзіцяці цацкі дораць і даюць, а не прадаюць, — выпаліла яна і рашуча, трымаючы пакет перад сабой, пайшла проста на Сяргея.

Той ад нечаканасці саступіў убок.

Жэнька падышла да будана, прысела каля дзяўчынкі.

— Цябе завуць Нэла, праўда?

Нэла маўчала, паглядваючы то на Жэньку, то на ляльку, то на Сяргея.

— Трымай! Будзе ў цябе сяброўка! — Жэнька працягнула ляльку Нэле, не чакаючы адказу.

Лялька была напалову росту малой. Заварожанымі вачанятамі глядзела яна на ляльку, узняла руку і ціхенька кранулася пальчыкам залацістых валасоў.

— Трымай, трымай, Нэла! Яна твая, — працягвала Жэнька ляльку, і ўпершыню за апошнія дні Нэла не стала чакаць дазволу Сяргея.

Асцярожна, нерашуча яна ўзяла ляльку і трымала на руках, зазіраючы ў штучныя блакітныя вочы.

– І вось табе яшчэ гуляцца, — высыпала Жэнька з пакета побач з буданом цацкі, якія сабрала на гарышчы: кубікі, кольцы, машынкі. — Гуляй.

Нэла, быццам баючыся, што ляльку забяруць, перадумаюць, адступала задам і раптоўна з імклівасцю звярка шмыгнула ў будан. Жэнька адно заўважыла, што з усяго адзення на Жэньцы толькі сукенка.

— А ты чаму, такая дарослая, без трусікаў ходзіш, — прысела яна перад буданам, зазірнула ўглыб.

— Не лезь не ў свае справы! — раздаўся над галавой злы голас.

Жэнька ўскочыла — побач стаяў Сяргей.

— Чаго ты крычыш? — паціснула плячыма Жэнька. — Дзяўчынкам трэба…

— Я ведаю, што трэба, — глуха сказаў Сяргей. — Прынесла цацкі — ідзі, нечага лезці да нас. Не прасілі.

Жэнька павярнулася ісці, прыпынілася.

— Чаму ты такі злы?

— Гэта цябе не тычыцца.