Ведзьміна тоня

— У першы дзень на Заікіным ставім вешку — гэта слупок такі, два метры вышынёй, з рыскамі-адзнакамі. Потым — на Заечы. Там разбіваем лагер, начуем. Назаўтра плывём на Савіны востраў — там робім вешку і займаемся пошукамі магілы. Там і начуем. Пасля здымаем рэльеф Савінага вострава. Потым адвозім Васіля Яўменавіча дахаты. Зноў начуем на Заечым востраве. Пасля наведваем усе астатнія астравы, бяром азімуты, вымяраем адлегласці. За тры дні ўправімся. Ну, а рыбачым зранку і вечарам, там, дзе лепш кляваць будзе. Солі я прынёс, посуд для рыбы гатовы, астатняе збіраем…

Дзед Васіль усміхнуўся сам сабе, пыхкаючы раз-пораз смуродным дымам. Сядзелі пад яблыняй у садзе дзеда, елі яблыкі.

— Ну, не будзем далёка загадваць, — прытрымаў дзед Васіль планы Віталя. — Раптам дождж, тое ды сёе… Ты бацьку казаў, каб пад’ехаў?

— Ага, я яму патлумачыў, што трэба. Ён абяцаў сёння ў старшыні папытаць і вечарам пад’едзе да нас, каб дамовіцца, — дакладваў Віталь. — А добра, што вы з намі! — не змог хаваць радасці ён. — Мяне ні за што б не адпусцілі аднаго ці нават з кім, калі б без дарослых.

— Ну, добра, — яшчэ нешта хацеў сказаць дзед, але тут з боку вуліцы пачуўся характэрны піск тармазоў.

— Старшыня прыехаў… — зазначыў са спалохам Віталь, быццам прыезд старшыні мог нейкім чынам паўплываць на іх планы.

І як адчуваў!

На самай справе праз хвіліну ў садок зайшоў старшыня калгаса Мікалай Рыгоравіч. Насустрач яму падняўся дзед, і хлопцы паўскоквалі.

— Ды сядзіце, Васіль Яўменавіч, — старшыня хутка падышоў, моцна паціснуў руку дзеда Васіля. — Здаровы былі, хлопцы, — ён працягнуў руку Віталю: — Вітаю, юны географ! А з табой давай знаёміцца: Мікалай Рыгоравіч Зарэмба, старшыня калгаса, — ён працягнуў руку Сяргею.

Сяргей таропка церануў далонь аб штаны:

— Сяргей. Корзун… — і нехаця дадаў: — Зойчын, калі па-простаму…

— Зоі Корзун? — Мікалай Рыгоравіч кіўнуў у бок хаты Сяргея.

— Так.

На нейкае імгненне вочы старшыні сталі сур’ёзна задуменнымі.

— Ну, добра, рэшым і там… — Мікалай Рыгоравіч азірнуўся вакол: — Прысесці дазволіце, Яўменавіч? І яблык з’есці, паверце, у гэтым годзе не еў…

— Ды сядайце сабе, — дзед Васіль сеў сам, кіўнуў старшыні на другі зэдлік. — Падай, Сяргей, кошык Рыгоравічу…

— Такая справа, — пачаў старшыня, адкусваючы яблык. — Няма мётлаў у мяне, Яўменавіч. А на ферме без мятлы… Зарасцем смеццем. Вось і прыйшоў да вас: у вас, бачу памочнікі ёсць, то звязалі б мне, ну, штук з дваццаць пакуль. А ўсяго недзе паўсотні трэба, няхай будуць на запас… Работу, зразумела, аплачу.

— Ну, мятла — справа няхітрая. За сёння-заўтра, я думаю, з дапамогай хлопцаў зробім два дзесяткі.

— От і добра. Я скажу загадчыку фермы, каб заўтра к вечару да вас заехаў, так?

— Няхай заязджае, — кіўнуў дзед Васіль і паглядзеў на Віталя з Сяргеем: — Што, хлопцы, дапаможам? Не перажывайце, наша справа не ўцячэ, паспеем.

— Тады — да пабачэння, — лёгка ўзняўся з зэдліка старшыня, паглядзеў на яблыкі і не ўтрымаўся: — Вазьму з сабой пару, надта смачныя! — і засмяяўся.

У гэты час у садок зайшлі баба Адарка з Нэлай.

— Дзень добры! — павітаўся Мікалай Рыгоравіч. — Унучка?

Ён прысеў перад Нэлай, хітравата прыжмурыўся:

— Ну, як завуць такую прыгажуньку?

— Добрага здароўечка, — павіталася баба Адарка. — Не ўнучка, гэта сястрычка вось Сяргея. Не размаўляе яна, Рыгоравіч… Як злякалася з маленства, цяпер маўчыць.

— А дзе напужалася?

— А сярод п’яніц і даросламу чалавеку страшна, — махнула ў адчаі рукой баба Адарка. — А дзіця напужаць — ці многа трэба.

— Так, — зноў спахмурнеў старшыня. — Ты цяпер сястру глядзіш? — павярнуўся ён да Сяргея.

Той моўчкі кіўнуў, а Нэла падбегла да Сяргея, абхапіла за нагу і выглядвала з-за хлопца, з цікавасцю сочачы за старшынёй.

— Так, — яшчэ раз паўтарыў Мікалай Рыгоравіч. — Разбярэмся.

Ён ужо зрабіў крок, каб ісці, ды павярнуўся да дзеда Васіля.

— Яўменавіч, я Антону Аўдзееву дазволіў пасля работы. Вам там нешта завезці некуды трэба?

— Ды з хлопцамі вось задумалі… Дзякуй, Рыгоравіч.

– І што задумалі, калі не сакрэт? — спытаў старшыня хутчэй з ветлівасці, чым цікавячыся.

— Плыт мы рашылі пабудаваць. І на Ведзьмінай тоні паплаваць.

— Плыт? На Ведзьмінай тоні? Гэта… Гэта ў балоце? — здзіўленне і недавер гучалі ў словах Мікалая Рыгоравіча. — Вы сур’ёзна?

— А што ж, сур’ёзна, — крэкнуў дзед Васіль, дастаў сваю бляшанку з тытунём, але адклаў яе ў бок. — Сяргей вось рыбы налавіць хоча, Віталік — астравы на карту накласці, а я — сяброў сваіх наведаць.

— Якіх сяброў?

— Ды было ў вайну: у час блакады невялікі наш атрад ад немцаў адарваўся, два месяцы ў балоце на востраве прасядзелі. Галадалі, толькі рыбай харчаваліся… Чацвёра там засталіся, і аднагодак мой… Вось… Паплывём, магілу, можа, адшукаем… Шэсцьдзесят год прайшло… Крыж паставім, ці помнік — ваенным жа помнікі ставіць трэба… Ссячом адзін дубок. Пакуль вось рукі сякеру трымаюць ды памочнікі вось адшукаліся…

— Ну, справы… Шэсцьдзесят год на магіле ніхто не быў?