Маёнтак Рыбы

прагрэс рухаецца за кошт чалавечай ляноты. чалавеку лянотна хадзіць у краму, ён звоніць і замаўляе. чалавеку лянотна хадзіць пешшу, ён карыстаецца аўто… але калі ўсе мы такія лянотныя ёлупні – хто тады працуе над тым, каб рабіць у нашым жыцьці паляпшэньні, прасоўвае тэхніку і прагрэс? мне лянотна сёньня нават разважаць і тым болей пісаць пра штосьці, але я раблю гэта празь немагчымае. прадзіраюся праз гушчар зруйнаваных жаданьняў і магчымасьцяў, намагаюся ня чуць думкі ўслых, што яшчэ з васьмі раніцы, калі б я пачаў свой дзень інакш, я б ужо даўно перарабіў бы ўсю заплянаваную працу. але я толькі памяняў стан цела на ложку. гляджу бессэнсоўна ў манітор ноўтбука, павольна пачухваю жывот. я ня ведаю, адкуль гэта, але мне падаецца, што лянота – гэта д’ябальская рэч, яна працуе на тое, каб чалавек закісаў, даходзіў да стану браджэньня, выпадаў у асадак, ператвараўся ў мяккае цеста, зь якога магчыма было б наляпіць пяльменяў. і такім чынам цэлыя гарады й краіны ператвараюцца ў пяльмені, і толькі кітайцы ўсё працуюць, і працуюць, і працуюць, і працуюць, і працуюць, а я да гэтага часу нічога яшчэ не зрабіў, акрамя прыбіральні й выпітай гарбаты, – я самы непатрэбны на сьвеце элемэнт, калі б існаваў савецкі саюз, мяне асудзілі б за дармаедзтва, бо каго хвалюе, што ў цябе ўнутры, акрамя вантробаў… можа быць, ты і плянуеш сёньня ўвечары сесьці за штосьці вартае і напісаць, напрыклад, п’есу для аднаго актора, але ты не сабраў трактар, не ўзараў поле, ты не пакарміў Карнэля, ты, ты, ты, ты, ты – маленечкая алейная плямка на швэдры тваёй краіны, якая кідаецца ў вочы і яе так проста сольлю не пасыпеш

узрост

у маім жыцьці ўсё адносна, асабліва адносна ўзросту. я не разумею, навошта чалавек лічыць свае гады, сочыць за тым, як яго скура старэе, і пачынае пакутаваць празь неверагодную колькасьць крызісаў: сярэдняга ўзросту, сталага… падлеткавага, крызіс 45 год, крызіс, крызіс, крызіс. мае знаёмыя і суседзі выглядаюць так, нібыта перажылі ўжо ўсе крызісы і рыхтуюцца да апошніх спадзявана-неспадзяваных удараў: інсульт альбо інфаркт…

ёсьць людзі (іх вельмі мала), якія зусім ня сочаць за сваім узростам, пачынаюць у семдзесят вучыцца плаваць альбо маляваць.

ёсьць людзі, якія ня ведаюць, колькі ім год, і, калі заканчваюць вну, не імкнуцца ствараць сем’і, нараджаць дзяцей. яны імкнуцца да іншага, пачынаюць жыць калярова, і гэтаму спрыяе час, бо разьвівае тэхналёгіі, якія дапамагаюць не зачыняцца ўва ўласнай кватэры, як паводле Бродзкага – не выходзячы з пакою, але наадварот, пакідаюць усе непатрэбныя зямныя дробязі: не працуюць як усе, не ядуць тое, што ўсе, не карыстаюцца грамадзкім транспартам, глядзяць фільмы, якія ніхто не глядзіць, грэбуюць агульнымі правіламі этыкету, не заўважаюць, як мяняецца час і архітэктура, ствараюць свой уласны сьветапогляд і сьветаўспрыманьне і рухаюць зямны шарык у тым накірунку, які ім падаецца цікавым.

і такіх людзей у нас ненавідзяць, праклінаюць і ганьбяць. дастаткова паслухаць дыялёгі мінакоў, пасажыраў, наведвальнікаў дамоў быту: «а ён жа ж не працуе нідзе!» – «божачкі! як?! нідзе?!» – «а тая вунь, трыццаць год, і без дзяцей, старая ўжо хутка будзе, каб дзяцей рабіць». – «ой, не разумею я гэтую моладзь, мы ў свой час адбудоўвалі гарады пасьля вайны, сьветлую будучыню наладжвалі, а гэтыя байструкі не жадаюць ёю карыстацца»…

я не сачу за сваім часам і ўзростам, і я ведаю, што кожны кінуты грамадзтвам камень – у мой гарод. але гэта часова, бо тэрміны ўсе праходзяць, і з часам чалавек становіцца разумнейшым. надыдзе час, калі беларусы стануць не такімі, як пра іх кажуць, што яны заслугоўваюць такую ўладу, якая ёсьць, але вясёлымі і добрымі летуценьнікамі, якія ня сочаць за сваім узростам, ня лічаць гадзіны ад дэфолту да дэвальвацыі, але ўсьміхаюцца, і ў кожнай вёсцы – свой звараны самагон, і свая культура сьпяваць песьні, і свая культура насіць вопратку… усё сваё.

шкарпэткі

мае шкарпэткі – гэта выспы свавольля ў мясцовым грамадзтве. усё пачалося ў дзяцінстве, калі я адмаўляўся насіць аднолькавыя шкарпэткі, але на той час дзевяноста адсоткаў вытворчасьці шкарпэтак даводзілся на аднолькава чорны колер, і я, стаўшы падлеткам, пачаў апранаць адну нагу ў сінюю шкарпэтку, а другую – у чорную альбо карычневую…

сказаць, што маіх родных гэта шакавала, – нічога не сказаць.

ты што, ахламон і клоўн? ты што, хочаш, каб цябе ўвесь двор лічыў за ідыёта?!

я выслухоўваў якія заўгодна заўвагі і меркаваньні, але насіў шкарпэткі, якія хацеў, і як хацеў. тым болей, што мне, юнаку, падавалася, быццам бы я руйную вельмі закаранелы савецкі лад грамадзтва. потым з часам усё зьмянілася, у крамах зьявілася процьма іншых шкарпэтак, і я цяпер апранаю на адну нагу доўгую шкарпэтку ў каляровыя палоскі, на другую – жоўтую кароткую шкарпэтку альбо што іншае па колеры й фактуры.

у мяне часта пытаюцца наконт гэтага, але я адказваю, што мне так утульна, і не зьвяртаю ўвагі.