Маёнтак Рыбы

чалавек-павук цалкам супярэчыў усім іншым уяўленьням пра чалавекаў-павукоў: ён ня мог спрытна лётаць за кошт павуціньня, у яго не было гумовага адзеньня і не было маскі. цела ягонае было звычайным, як у людзей, толькі на галаве замест чалавечага твару быў твар павука, зь вялікай колькасьцю вочак і дзіўнай сківіцай.

чалавек-павук быў вялікім аматарам спайдэрмэна і марыў ратаваць сьвет ад небясьпекі, але чалавек-павук вельмі баяўся выходзіць вонкі, і прыйшлі спэцыяльныя органы аховы й улады, каб выгнаць злоснага неплацельшчыка з кватэры, яго схапілі й адвезьлі ў інстытут дасьледаваньняў біялягічных формаў, але чалавек-павук здолеў зьбегчы акурат перад дзьвярыма інстытута… і больш яго ня бачылі…

вусьціш

Гэня баяўся вады й захлынуўся на возеры, яго доўга ўгаворвалі даплысьці да буйкоў, Ёдзя баялася бегаць, і, калі пераходзіла праз дарогу, на яе наехала машына, якая кляксоніла, той каб хутчэй перабегла, бо тармазны шлях перавышаў усе магчымыя мэтры, Вэня баяўся холаду і памёр ад перагрэву на сонцы, Коля заўсёды з вусьцішу глядзеў у цемру і, аднойчы ўключыўшы сьвятло, згарэў у старым доме – праводка заіскрыла хутка, бліскуча й няўмольна, Воля баялася, калі яе казыталі за пяткі, і аднойчы яна гульліва сьмяялася, яе казыталі, яна сьмяялася, пакуль ня ўпала з ложка.

але трэба дадаць, што ўсе яны пакінулі гэты сьвет праз тое, што не баяліся злоўжываць магічнай вадкасьцю.

скакалка

я ў жыцьці ніколі ня скокаў праз скакалку, але з маленства быў шчыльна зь ёю зьвязаны, бо мая бабуля вельмі любіла карыстацца гэтым гумова-плястыкавым матузком з любой нагоды.

па маёй жопцы скакалка пляскала па-заліхвацку, напрыклад, за тое, што выйшаў на двор бяз коўдры ўзімку, калі прыяжджала маці й пакідала мяне на канікулы, альбо скакалка пякла пятую кропку ўлетку, за тое, што зьеў маліну на варэньне…

дзеда скакалка перацінала па сьпіне, кранаючы кожны пазванок, за тое, што прыходзіў п’яны, за тое, што камусьці там печ паставіў, а грошы данёс толькі на два боханы хлебу, за тое, што гутарыў з суседкаю й усьміхаўся, за тое, што, замест таго каб ісьці ўвечары зачыняць козачак, сядзеў на ганку й люльку курыў. і я шкадаваў дзеда болей, ніж сябе, бо яму даставалася кожны дзень, і нават не аднойчы на дзень. скакалка весела скокала па кожнай істоце, якая жыла ў доме і ў двары, нават аднойчы трапіла па плячох паштальёну, за тое, што прынёс ліст ад гарвыканкаму толькі праз два дні.

скакалка добра адлупцавала Тузіка, які пайшоў па грыбы разам з гаспадыняю й зьбег на цэлы дзень.

і па вяртаньні яго лупцавалі, а потым Тузік сядзеў на ланцугу месяц, і, калі нарэшце атрымаў свабоду, бо бабці трэба было ісьці ў лес, ён зьбег.

скакалка ніколі не была для мяне прадметам гульні, альбо сымбалем шчасьця, таму, напэўна, я й фізычна ў дзяцінстве разьвіваўся па-іншаму: усе сябры мужнелі, а я заставаўся дохлым, не любіў скокаць, бегаць і гуляцца ў мяч, бо пятая кропка балела, і я ўвогуле знаходзіў шчасьце ў назіраньні за кузюркамі і ўва ўласных марах, чытаў «Палескіх рабінзонаў» і «Тарзана»…

скакалка й па гэты час вісіць у закінутай частцы хлява, акурат на цьвіку, на якім раней вісела старое кола ад ровара, і я на яе гляджу з далёкага дзяцінства і разумею, што ніколі ня буду скокаць праз яе, нават калі стану старым і забудуся на ўсе ўспаміны.

торба

у майго дзеда ніколі не было прыстойнай торбы, бо альбо ён хадзіў у краму з сеткай, альбо з пакетам ручнога вырабу, хэнд-мэйд ад бабулі: торба, сшытая з пакетаў з-пад малака.

сказаць, што я саромеўся хадзіць зь дзедам у краму, гэта значыцца ніяк не адлюстраваць усяго таго жаху, у які я часам трапляў.

мне ўвогуле было сорамна за дзеда… ён прыяжджаў да нас у горад, сядзеў каля пад’езда, курыў астру альбо люльку, пах стаяў непрыемны… дый размаўляў ён неяк шчарбата й гэкаў і ўсьміхаўся адным пярэднім зубам!

калі яго ня стала, я захаваў усе рэчы, якія адлюстроўвалі мне яго: наручныя гадзіньнікі з часоў нейкай заімшэлай вайны, чырвоная расчоска, якой ён любіў зачэсваць валасы назад, асабліва калі куды зьбіраўся, ванючы мунштук, люлька і недакураны пачак астры, і тая самая торба, сшытая з пакетаў ад малака… і гляджу я на гэтую торбу, якая часта трапляецца мне на вочы ў тэчцы пісьмовага стала, і плакаць хочацца, бо гэтая рэч для мяне цяпер – самая каштоўная.

люстэркі

у адным далёкім мястэчку жыхары перасталі хадзіць у царкву, закінулі гэтую справу, бо начыталіся стоікаў. іншага ў бібліятэцы не было, і аўталаўка толькі па выходных прыяжджала, ды паштарка прыносіла падпіску на грэбаную «сб» толькі самай заможнай сям’і, карацей – ізаляцыя. і ўсё жыхарам цяпер падавалася штучным, і нішто іх ня радавала, і верылі цяпер яны, што жыцьцё доўжыцца й вяртаецца зваротна, і ўсё можа адбывацца шматкроць. і сэнс існаваньня згубіўся, і ніхто не трываў болей ніякіх смі, ніякіх укладаў жыцьця…

ня ведаў, што рабіць з прыхаджанамі, сьвятар, ажно пакуль аднойчы не надарылася выпадковасьць, якая перакуліла ўвесь сьвет.