мір – сына

Сана басталмай трып кіметте кдуілгі статистика мен ыты статистиканы біріктіру керек пе деген мселе арастырылды. Ішкі істер министрлігіні (ІІМ) з Статистика комитеті бар еді. Комитет мртебесі бойынша Агенттіктен тмен. Сондытан біріктірсе, ол Статистика агенттігіні рамына кірер еді. Біра, бізді млімет жинатау тсілдеріміз ртрлі. дістемелеріміз де сйкеспейтін. Сондытан мен де, ІІМ басшылыы да бірігуге арсы болды. Орта жиналыс тпей трып, мен ыты статистика комитеті басшысыны жмыс телефонына оырау шалдым. Осы таырыпты талылама едім. Телефонды кмекшісі ктерді. Дауысын зорайтып: «Бл кім? Не мселемен?» – деп срады. Мен екенімді білгенде ол атты ашуланды. «Азаматты басшыны генерала оырау шалуа андай ыы бар? лде полковникке?» – деді. Атаы наты есімде алмапты.

Ттаны ойдым да, оны ашулананына зім де біраз есегіреп отырып алдым. Погон таан адаммен бетпе-бет келген алашы стім осы еді.

Бл мселеге атысты жиналыс Президент кімшілігі басшысы орынбасарыны кабинетінде аржы полициясындаы тергеу басталып, екі орынбасарым ттындалан со бірнеше айдан кейін тті. Мен жиналыстара кешіксем, ешкім себебін срамайтын. Елді брі аржы полициясына тергеуге барып жргенімді біліп алан. Ал, аржы полициясындаы тергеу кез келген жиналыстан маызды еді! Мен емін-еркін кірдім де, бос орына отыра кеттім. стел те ке еді. Басымды ктерсем… арсы беттен маан – аржы полициясы агенттігіні траасы арап отыр. Ол ызарып кетті. рине, яланнан емес. Ол ашулы еді. «Айыпталушы» онымен бір стел басында, бір жиналыста не деп отырады? Президент кімшілігі басшысыны орынбасары мені атымды атап, пікірімді сраанда, ол орнынан трып кете жаздады…

Екі статистика осылмады. 2009-жылы Статистика агенттігіне атысты жадайды баалау да бірдей болмады, мені баалауым блек, ркімді айыптау басты міндеті саналатын аржы полициясы агенттігі траасыны ойы блек боп алды.

Канада

Канадаа кетуім, рі іссапар, рі дамылдау болды. Статистиканы дамыту бойынша халыаралы конференцияны Канаданы Оттава аласында орналасан Статистикалы кесе йымдастыран еді. Агенттікте жасалан екі жарым жыл бойы модернизациядан со біздер сараптама жасау мен млімет тарату бойынша жаа дегейге шыан едік. Суірде мені атыма Оттавадаы конференцияа шаырту келген еді. 2009-жылды мамырыны соына таман арналан шаырту екен. Екі айдан бергі толассыз ысым мен тексерістен шаршап, шып кеттім. Тым рыанда бір апта емін-еркін тыныстайын деген ой болды. Мені Канаданы Статистикалы ведомство басшылыы уана арсы алды. дды бір ескі таныстарын кргендей кй кешті. Статистикада жрген екі жыл – шын мнінде те аз мерзім. Статистика – те ыпты, замерзімді процесс. Бл саладаы адамдар он жылдап, кейде мірбаи жмыс істеп жатады. Біра, мені елді брі білетін. Мен халыаралы сессиялара жиі атыстым, зекті рі даулы таырыптарды талылауа белсене атсалысатынмын, Агенттік ызметкерлерін оытуа ртрлі елден сарапшылар іздейтінмін.

Мені Канададаы азастан елшісіні резиденциясын круге шаырды. Кішігірім ааш коттедж. Елші сабырлы, арапайым кісі екен. «азастаннан келген бірінші онаымыз зііз болдыыз», – деп жымиды. Шыысты тттілерін сынып, шайа шаырды. Туан елді жаалытарын срады. Бл кісі жаадан таайындалан еді. Ол хаттама, дипломатиялы істермен шектелмей, азастан-Канадаа атысты орта жобаларды жасауа белсене кірісіп жатаны байалды. «Канаданы ірі компаниялары азастанда з жобаларын жзеге асыруа дайын», – деді. Аз-кем зілістен кейін былай деп осып ойды:

– Жкішевті ттындаан со оларды жобалары нендей кй кешпек? Канадалы компаниялар аладаулы. Мны кіметке айта барарсыз.

Мхтар Жкішев ол кезде елдегі «азатомпром» атом компаниясыны басшысы еді. Мен бір апта Канадада жргенімде оны ттындапты. Бл мен шін тосын жаалы болды. ткен айда ана зі жас, зі білімді аталмыш компания президенті кімет алдында есеп беріп, жоспарымен бліскен еді. Оны брі олдап, матап, осы компанияны лемдік нарыта ктерілуіне мол лес осанын атап айтып еді. Сйтеді де, кенеттен ттындайды. Сол жадайды бел ортасында жрмеген со: «Блкім, шынымен лдене дрыс жасамаан шыар?» – деп кдіктенесі.

– рине, айта барамын, – деп елшімен оштастым. Сол стте «бндай жадайды бел ортасында» зім де алатынымды сезбеген едім.

олым бос кні Кркем сурет музейіне бардым. Ашы аспан, жарын кн, тынышты. Сонда да кілім ала. Астанадаы Агенттік не боп жатыр екен?

Тн ішінде бірінші орынбасарым Біржаннан смс келді. «Баятовты ттындады» (Сана бойынша орынбасар).

– Не шін?

– Анытауа тырысып жатырмыз.

йы ашты. Алда лі екі кндік конференция бадарламасыны жиыны бар. Біра, ойым мыдаан шаырымдара шапты.

Келесі кні жаа смс. «Босатыпты». Арамнан ауыр жк тскендей.

Жарты кндік сессия тті. Таы смс: «айтадан ттындапты».

Не істеуім керек? Жмыстаы шешімталдыыма арамастан, кп адам елге тым сенгішсі деп сынайтын. Тым сенгіш деген алай сонда? Шынды, бл – шынды. тірік, бл – тірік. Ал, р адамны бойында бар нар – адамгершілік. Елге айту керек. Ел басшысына бару керек. Олар тексеріп, брін анытайды. Жібереді деп ойладым.