Ноч Цмока

— Але тады вынікае, што дванаццаць чалавек ведалі пра цяжарнасць Насці, — развёў я рукамі.

— Гэта цябе здзіўляе?

— Так, мае думкі наконт Насці як сурагатнай маці — памылковыя. Бо не можа быць, каб такая справа, як нараджэнне дзіцяці на заказ, было вядомае столькім людзям, ды яшчэ — гляньце на нумары — нашым, не замежнікам.

— Дарэчы, што за людзі? — Тамара пачала, пасунуўшы акуляры на нос, праглядваць спіс з дванаццаці абанентаў.

— Пакуль толькі палову ўстанавілі, — адказаў я. — Незвычайна нешта. Усе розныя, працуюць у розных месцах. Доктар гістарычных навук, рэдактар часопіса, мастачка. Дворнік, але і паэт па сумяшчальніцтве — дарэчы, як кажа Вікіпедыя, досыць вядомы ў сваіх колах.

— Зараз-зараз, — нечакана Тамара ўзрушылася, адклала мой аркуш з прозвішчамі абанентаў, пацягнулася да стоса папер на краю свайго вялікага стала. — Дзе ён тут быў, — мармытала яна, хутка перабіраючы лісты. — Ага! Вось табе сюрпрыз!

Яна трымала ў руках аркуш з нейкім спісам, працягнула мне мой ліст і загадала:

— Чытай прозвішчы!

Я падпарадкаваўся. Чытаў, а яна выгуквала: «Ёсць», — і крэсліла ў сваім спісе. Усе дванаццаць.

— Вось табе такое! — Тамара працягнула спіс мне. — Усе яны тут!

На старонцы было дваццаць тры прозвішчы. З іх названыя мной дванаццаць былі падкрэсленыя Тамарай. Унізе стаяла сіняя пячатка сельвыканкама, а ў шапцы ліста значылася: «Спіс жыхароў населенага пункта Ляўдок».

 — І гэта трэба разумець так: цяжарнасць Насці была сакрэтам для ўсіх, але толькі не для пералічаных жыхароў вёскі. Дарэчы, яны ўсе — дачнікі, не мясцовыя.

— Значыць, яна знайшла там сяброў.

 — І альбо яна мела з усімі імі самыя цесныя стасункі паасобку, альбо ўсе дачнікі — самыя шчырыя сябры між сабой. — услых падумаў я, трохі разгублены нашай знаходкай.

— Вось заўтра і разбірайся, — прапанавала-загадала Тамара. — Дарэчы, будзеш дапытваць Зміцера Грыцука, бацьку Насці, будзь вельмі настойлівым. Бо з запісу папярэдняй размовы вынікае, — яна зноў пакорпалася ў паперах, узяла ў рукі і з выразным незадавальненнем паклала назад ліст папярэдняга апытання, якое рабіла аператыўная група, — вынікае, што стары з галавой дружыць, але размаўляць зусім не хоча. Націсні там на яго. акуратна. Яшчэ?

— Пра цмока, якога павінна была нарадзіць Грыцук, я ўжо казаў. Мяне зацікавіў яшчэ адзін запіс у перапісцы. У палове на адзінаццатую вечара Насця піша апошнія словы — пра тое, што ёй трэба зараз «трошкі пажартаваць». Цалкам усё выглядае так. — я знайшоў аркуш з выпісаным дыялогам: — «Насця: Выбачай, любая. Бягу, трэба мне тут пажартаваць. Руслана: Вой, ты там з некім жартуеш? Хто ён? Насця: Ды ёсць адна сволач… Руслана: Не разумею… Навошта табе жарты з нейкай сволаччу? Насця: Не думай нічога дрэннага пра мяне. Калі сволач, дык і жарты ў мяне адпаведныя. Каб ведаў…» Вось такое, і больш ніякіх тлумачэнняў. Ці не стаў жарт прычынай смерці? Размова відавочна ідзе пра мужчыну. Ці не ў выніку гэтага незразумелага жарту яна і апынулася голай? — выказаў я здагадку.

— Усё можа быць, — думаючы пра нешта сваё, адказала Тамара, і потым дадала нечаканае для мяне: — Не падабаецца мне ўсё. Трэба хутчэй заканчваць.

— Як заканчваць? — разгубіўся я.

— Прыдумай, — Тамара ўзняла на мяне позірк, у яе вачах быў звычайны жаночы сум. — Вось чую я, няма тут па-сапраўднаму ніякага крыміналу, смерць — няшчасны выпадак.

— Але ж разабрацца трэба, — заўпарціўся я. — Лесбіянка раптам зацяжарыла, хавала гэта ад усіх, акрамя дачнікаў, нарадзіла. Дзе дзіця? І праз два дні пасля нараджэння няма ёй большай справы, як недзе з некім жартаваць. распрануўшыся цалкам!

— Разбірайся, — кіўнула згодна Тамара, — але надта не ўпірайся, не той, кажу, выпадак.

— Ну добра, — разгублена прамармытаў я. Мяне бянтэжыў настрой пракурора — яна заўсёды вельмі прынцыповая да следства, і раптам такое.

Тамара ўзнялася з-за стала, падышла да вакна, абаперлася на падваконне, нейкі час маўчала.

— Мне б хто лепш далажыў, калі сонца будзе. Хана маім памідорам, нейкія глісты растуць — тонкія, кволыя, дзыбатыя. Падаюць ужо.

Павярнулася да мяне, я ўстаў.

— Ты лепш, Васіль, пра жывых жанчын думай. Надзька твая ў самым часе раджаць. Ды і табе. Думаеш, лёгка нам, бабам, цераз людскія пагалоскі пераступіць?

Здаецца, я пачырванеў — адчуў, як прыліла кроў да твару.

— Ты выбачай, — Тамара шчыра павінілася. — Калі баба не хоча ні з кім жыць, дык ніхто і ведаць не будзе, з кім яна спіць. Вось пра мяне хто скажа хоць слова? Ці ты думаеш, за час пасля разводу ў мяне мужыкоў не было? А калі табе, не хаваючыся, жанчына есці гатуе, дык павінен разумець. Не кіпі, я табе як маці кажу. Надзея твая — добрая жанчына, ведаю яе.

— Ды неяк разбяруся сам, — прамармытаў я.