Тыын былдьа?ыгар

Иккис т?бэлтэ. Биирдэ к???н, Бокуруоп са?ана, ма?найгы хаар т????тэ, ?гэспинэн эмиэ сылгы к?рд?? сырыттым. Т?гэнэ ?рэх халдьаайытынан хаамтаран и?эн ытым ?рб?т?гэр к?рб?т?м: улахан у?уохтаах, сирэйэ бар т?? буолбут нуучча о?онньоро д?л?? ?рд?гэр акыллан олорор эбит. О?онньор кэпсииринэн, Дьокуускайтан Ма?аныга суол о?о?уутугар ?лэлиир кыыстаах к?т??т?гэр баран и?эн муммут. Мин эмиэ аппар олордон суолга киллэрдим. Ол са?ана урут манан ?ч?гэй кутуу суол суо?а, к???н-саас хаайтарыы б??? буолара. Дьиэбэр хонноро ы?ыра сатаабыппын, кэмчиэрийэн с?б?лэспэтэ. С?б?лэспэт ки?ини хайдах дьиэбэр к??сп?нэн со?уохпунуй, онон кыра ?тэлээхпин биэрдим, суолун ыйдым. Ки?им до?оло?нуу-до?оло?нуу суол устун бара турда. Хас да хонон баран ки?и с?ттэ диэн айдаан б??? буолбута. Милииссийэлэр хаста да?аны т?хт?р?йэн кэлэн миигиттэн ыйыппыттара. Дьэ итинник айманан кы?ыммыт ааспыта.

Биирдэ, саас хаардаахха, улахан массыыналаах эдэр нуучча уола кэллэ. Эдэр суоппар о?онньор к?т??тэ эбит. Миигиттэн о?онньор ту?унан ыйытта, мин барытын ыраас мууска тиэрэ ууран си?илии кэпсээтим. О?онньор к?т??тэ т??л т??ээбитин кэпсээтэ: «Т??ээтэхпинэ массыынабынан айаннаан и?эбин. Арай суол кытыытыттан хаар анныттан о?онньор туран кэллэ уонна манна баарбын диэтэ. Мин ол сири к?рд?? сылдьабын».

О?онньор «хаар анныттан турбут» сиригэр эргэ пилорама баара. Бу эргин сири билэр б??? буолла?ым. Уолу илдьэн ол сири к?рд?рд?м. Ки?им олус ??рдэ, оруобуна бу сири т??ээн к?рб?т?м диэтэ. Ол сир суолтан туора со?ус этэ. Кини илэ к?рб?т?х сирин хайдах т??ээбитэ буолла, дьэ дьикти. О?онньор к?т??тэ кэлин, хаар уулунна?ына, к?рд??х буолан барбыта».

Бииктэр икки муммут дьон ту?унан кэпсээнин итинник т?м?ктээбитэ. На?аа уутугар-хаарыгар киирэн кэпсээн, дуу?абыт кылын таарыйан, ороммутугар эргийэ-урбайа утуйбакка сыттыбыт. Миигин ордук иккис кэпсээнэ долгутта.

Сарсыарда эрдэ Бииктэр сылгытын а?ата барда. Би?иги чэй оргуйарын кэтэ?э сыттыбыт. ?йб?ттэн бэ?э?ээ Бииктэр кэпсээбит ата?а суох о?онньоро тахсан биэрбэт. Дьонум эмиэ ол о?онньору саныы сыталлар бы?ыылаах. Саныы сыппыт санаам ситимин бы?ан, эмискэ ааны то?суйан тобугураттылар. Би?иги бары о?онньору санаан сирдиргии т?ст?б?т. Мин дьээбэлэнэн: «Эдик, ааны ас эрэ, били до?оло? о?онньор кэллэ», – диэтим. Испэр Бииктэр дьээбэлэнэр дии саныыбын. Эдик ааны а?а баттаата уонна со?уйан ?р? ха?ыытыы т?стэ. К?рб?пп?т – бэ?э?ээ Бииктэр ойуулаабыт о?онньоро кэлэн турар: сирэйэ бар т??, а?аар ата?а до?оло?нуур. Бэ?э?ээ??и кэпсээн уххана аа?а илик буолан, би?иги бары тэ?инэн ха?ыытаспытынан оронтон ойон турдубут. Нууччабыт би?игиннээ?эр ордук куттанна, туох буолан ки?ини к?р??т ха?ыытастылар диэтэ?э. Онтон уоскуйан билбиппит, ?л??нэ ?р?с ба?ыттан устар аалынан кэлэн баран, Мииринэйгэ аа?ан и?эр ки?и эбит. Ыалдьыппытын тото а?атан, ?й??лээн, суолун ыйан атаардыбыт.

Бачча хаайтарыы кэмигэр хантан кэлэн, ханна барар ки?и буолуой? Дьикти ки?и кэлэн ааспыта. Айан суолун аарыгырар аартыктарынан хас дьон аа?арын тойон та?ара бэйэтэ эрэ билэн эрдэ?э.

Дьэ итинник, Т?гэнэ Эбэ?э ?лг?мн?к бултаан Бииктэр сэргэх кэпсээннэрин истэн турабыт. Кини кэпсээнин ?р кэм с???рд?н илдьэ сылдьан баран суруйарга холоннум.

К???нн?р

Сандал саас у?уннук к??ттэрэн тиийэн кэллэ. Саха дьоно булт ма?а?ыыныгар ууттан тахсар илим хото?о?унуу субурустулар. Саатар, к??х экра??а Сайа «Кэпсиэ» биэриитигэр сааскы булт ту?унан кэпсээн, дьону эбии к??ртээтэ. Ха?аайкалар харчыларын т??? да?аны хары?ыйдаллар, эр дьон ботуруон, та?ас-сап, ас-??л б??? ыллылар.

Мин биир ?т?? к?н «Бэргэн» ма?а?ыынтан, атаспыттан Сэргэйтэн, ботуруон атыыла?ан Горнайга бултуу барарга бэлэмнэнним.

Арай т??л т??ээн т??к?л?йд?м: бултуу сылдьабын, ньалыар уулаах хотоолго турабын. Ол турдахпына до?оор, эмискэ к??стээх кынат тыа?а ?р? ку?угураата. Халлаан диэки хантайан к?рб?т?м: алта-сэттэ к???н ?рд?к мэ?э халлаантан кынаттарын араастаан хамсата-хамсата, миигин к?рб?т?нэн т??эн и?эллэр эбит. Кынаттарын тыа?а с?рдээх, халлаан хайдар алдьархайа. Мин хамсаабакка сотом ортотунан ууга турабын, к?рб?тт?р дии саныыбын. Ыкса кэннибэр ууга т??эр тыастара ?р? барылаата. Мин саабын да устар кыа?ым суох, к?т?н хаалыахтара диэн куттанабын. Саабын с?кп?т?нэн кэннибинэн ыстанаат, кустар ?рд?лэригэр саба т?ст?м. Онуоха к??стээх кынаттарынан к?хс?б?н ла?ыйдылар. Кустарым ?рд?лэригэр сытан эрэ икки к???н моонньутун булгу эрийдим. Онтон ??рэн а?ай у?угуннум.

Сарсыарда кэргэмминээн чэйдии олорон, саха дьонун ?гэ?инэн т??лб?н кэпсээтим, онуоха кэргэним: «?ч?гэй т??л эбит. Б?г?н Уулаах диэки тахса сырыт», – диэтэ.

Мин саабын ыллым, хомуннум да?аны автовокзалга ыстаннаран тиийдим. Покровскай такситыгар олорсон, Уулаах Аан та?ыгар тиийэн т?ст?м. ?р?? Бастан кэлэр ?рэ?и баты?ан мырааны ?р? бардым. ?рэх с??рд?б?т эрээри, биир да ку?у харахтаабатым.