Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений

cum explicativum

Cum tacent, clamant. Когда молчат, кричат.

Coniunctivus

ut

cum

ut (ne) finale

Edimus, ut vivamus, non vivimus, ut edamus. Мы едим, чтобы жить, а не живём, чтобы есть.

cum historicum sive narrativum

Cum Priamus regnaret, Troia cecidit. Когда царствовал Приам, Троя пала.

ut (ne) obiectivum

Paupertas impulit me audax, ut versus facerem. Дерзкая бедность вынудила меня, чтобы я писал стихи.

cum causale

Cum solitudo et vita sine amicis insidiarum et metus plena sit, ratio ipsa monet amicitias comparare. Поскольку одиночество и жизнь без друзей полны опасностей и страха, сам разум учит заводить дружбу.

ut consecutivum

Tanta vis probitatis, ut eam in hoste etiam diligamus. Такова сила честности, что мы почитаем её даже во враге.

cum concessivum

Qui non vetat peccare, cum possit, iubet. Кто не запрещает грешить, хотя и может, приказывает грешить.

ut explicativum

Persaepe accidit, ut utilitas cum honestate certet. Очень часто бывает, что выгода противоречит честности

cum adversativum

Homo est particeps rationis, cum cetera animalia sint expertia. Человек имеет разум, в то время как остальные животные его лишены.

ut concessivum (= cum, quamvis, licet)

Ut desint vires, tamen est laudanda voluntas. Пусть недостаёт сил, даже само желание достойно похвалы.

КРАТКАЯ ХРЕСТОМАТИЯ

ORATIONES

Domine, benedic!

In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Amen.

Domine, Iesu Christe, Fili Dei, miserere mei, peccatoris.

Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto, sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

Domino oremus!

Kyrie, eleison (Domine, miserere).

Iterum et iterum Domino oremus!

Gloria Tibi, Deus noster, gloria Tibi.

Deus, propitius esto mihi peccatori.

Rex caelestis

Rex caelestis, Paraclete, Spiritus veri, Qui ubique ades et omnia imples, Thesaure bonorum et vitae Dator, veni inhabitaque in nos et purga nos omni obscenitate, et salva, Bone, animas nostras.

Trisagion

Sancte Deus, Sancte Fortis, Sancte Immortalis, miserere nostri (ter).

Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto, sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

*Omnisancte Trinitas, miserere nostri; Domine, munda peccata nostra; Despota, ignosce nefaria nostra (iniquitates nostras); Sancte, visita nos et cura infirmitates nostras.

Domine, miserere (ter).

Gloria, et nunc:

Pater noster

Pater noster, Qui es in caelis, sanctificetur nomen Tuum, adveniat Regnum Tuum, fiat voluntas Tua, sicut in caelo et in terra. Panem nostrum cotidianum da nobis hodie et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in temptationem, sed libera nos a malo. Amen.

Credo

¹Credo in Unum Deum, Patrem Omnipotentem, Factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium.

²Et in Unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei Unigenitum. Et ex Patre natum ante omnia saecula. Deum de Deo, Lumen de Lumine, Deum verum de Deo vero. Genitum, non factum, consubstantialem Patri, per Quem omnia facta sunt.

³Qui propter nos, homines, et propter nostram salutem descendit de caelis. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine et Homo factus est.

⁴Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato, passus et sepultus est.

⁵Et resurrexit tertia die secundum Scripturas.

⁶Et ascendit in caelum, sedet ad dexteram Patris.

⁷Et iterum venturus est cum gloria iudicare vivos et mortuos, Eiusque Regni non erit finis.

⁸Et in Spiritum Sanctum, Dominum vivificantem, Qui ex Patre procedit; Qui cum Patre, et Filio simul adoratur et conglorificatur, Qui locutus est per prophetas.

⁹Et in Unam Sanctam Catholicam et Apostolicam Ecclesiam.

¹⁰Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum.

¹¹Et exspecto resurrectionem mortuorum.

¹²Et vitam venturi saeculi. Amen.

Euangelium paschale