Белая муха, забойца мужчын

За сьцяною рабілася нешта неверагоднае. Я сядзеў, здранцьвелы, зь цяжкай, як з пахмельля, галавой і ўяўляў сабе той пакой: перахрысьціўшыся і ўзяўшы за рукі-ногі Родзіну-маць, усе гэтыя людзі паварочваюць статую галавой да шпалерных цьвяточкаў, і на грудзях іхных, нібы пруткі ў пальцах экстрасэнса, няўрымсьліва торгаюцца вялікія крыжы. Яны размахваюцца доўга, сюды-туды, сюды-туды, яны цэляць у самае сэрца сьцяны, што нас разьдзяляе, яны зараджаюць Родзіну-маць мацункам Гагарына, Тупалева,

Калашнікава, Великой Русской Литературы і широкой реки Волги. Зараз яны ўдараць тупым канцом Родзіны, зараз яны ўдараць благім канцом…

«Как мы сваюшку затурим,

Так мы трубочки закурим,

Сама пойдет!»

Задыхаючыся ад гэтай раптоўна так ясна паўсталай перад вачыма карціны, я рэзка ўскочыў і выбег з пакоя. Царонг спала, пасопваючы, абапершыся на Фалічны Сымбаль — быццам зьбіралася пусьціць кулю сабе ў падбародзьдзе. Песьню было чуваць і тут — як подых вялікай жывёліны, якая прачынаецца ў цемры, яшчэ сьляпой, але ўжо жывой, сьлізкай, сьціснутай занадта нізкімі для яе столямі. Сходы вялі ўніз — там быў паратунак ад гэтай ночы. Зачыніўшы дзьверы ў нашую турму, дзе сядзелі, загіпнатызаваныя цяжкай п’янай песьняй, мае браты, жанчыны і людзі, я ступіў у халодную сырую цемру. Мне трэба было пабачыць Босую — трэба так моцна, як іншым, бывае, трэба памаліцца.

22. Пра што сьпяваюць зданi

Цемра пахла чужымі жанчынамі. Цемра пахла абражанымі сьвятынямі. Цемра пахла незапаленымі паходнямі. Цемра пахла тынкам і падгарэлай ежай. Замак пах цемрай, і ў гэтай цемры я навобмацак рухаўся па даўгім калідоры, шукаючы на халодных сьценах уключальнік поўні.

Я ўжо бываў тут, калі падручныя Босай вадзілі мяне ў вежу — і ногі неахвотна падказвалі, дзе можна спатыкнуцца, а дзе — спаткаць ілбом выступ сьцяны. Можна было дайсьці да канца калідору і ўціснуцца ў вузкі праход, адкуль пакручастая лесьвіца вяла ў вежу, у штаб галоўнай бандыткі. Маёй бандыткі. Можна было павярнуць у змрок, не даходзячы да балюстрады, і адтуль рушыць уніз, да выхаду на замкавы двор. Там, мусіць, таксама была варта — магчыма, там нават сядзела Люба, тая самая прастадушная, прыснулая, прэлесьць-што-за-дзевушка Люба, якая думала, што ведае ўсё пра Гісторыю і пра Замак, бо яе гэтаму вучылі. Люба, рукі якой былі спаганеныя дотыкам Джэка Патрашыцеля, Люба-экскурсаводка, Люба, пра якую ніхто б не падумаў. Калі яна цяпер таксама ўдзельніца банды, ёй, відаць, далі ў рукі Фалічны Сымбаль. Цікава, што яна зробіць, калі я паспрабую выйсьці міма яе на двор? Стрэліць? Прамовіць сваё апошняе папярэджаньне? Ці, можа, кінецца мне на шыю, прагнучы раскаяньня ў тым, што нарабіла? Але толькі пасьля таго, як стрэліць…

Я ўявіў сабе, што ў мяне страляе жанчына. Напэўна, гэта ганьба — быць параненым або забітым жанчынай. Успрымаецца, як непаразуменьне. Усё гэта было адным вялікім непаразуменьнем — але калі яно скончыцца стралянінай, гэта будзе ўжо лягічна. Калі ў гісторыі зьяўляецца зброя — яна павінна некалі стрэліць. А калі ў гісторыі зброяй робяцца Фалічныя Сымбалі — яны павінны фалічна сымбалізаваць штосьці. Лягчэй за ўсё — сьмерць.

Ну, вось, напрыклад, яна ў мяне страляе. Што адчувае чалавек, калі ў яго страляе жанчына? Відаць, зьдзіўленьне. Спачатку зьдзіўленьне — і толькі затым боль. Боль, непапраўны, бясконцы, круглы і злавесны — як поўня над замкам.

У жанчыны, што выйшла насустрач мне з вогкай смугі калідору, у руках не было нічога. Дый ці была гэта жанчына — да мяне павольна набліжалася плыўкая, мройная постаць, захінутая ў белае, сама сатканая зь белага. Цемра нясьпешна несла яе проста да мяне, нібы гэты калідор быў вузкай ракой, а я — толькі каменем на яго беразе. Я не пазнаваў яе, я ня бачыў яе твару, замест яго была поўня, і сама жанчына была сатканая са сьвятла поўні, месяцовая здань з босымі нагамі, босымі, босымі, я чуў, як яна наступае босымі нагамі на паркет калідору. У высокіх адчыненых вокнах нягучна сьпявала жамяра, і недзе далёка за мной балявалі мае таварышы па няшчасьці, якім я здраджваў, ужо другі дзень запар здраджваў з той, якую яны ненавідзелі.

Ой гарэла Ганна…

Басанож гарэла…

Няўжо гэта і праўда — тая самая Ганна, жаночы прывід, які сьмерць аддала гісторыі, а тая прадала памяці? Ганна робіць начны абход Замку, як руплівая мэдсястра. Nurse, nurse! Ганна, спаленая больш за тры стагодзьдзі таму жыўцом на загад нацыянальнага героя СахаЯкуцкага, выходзіць астудзіць свае распаленыя ступні?

А здань засьпявала раптам, ціха, з насьмешкаю, працяжна:

«Прывязалі Ганну

Да таго да дрэва,

Дзе месяц начуе…»

Напэўна, я кінуўся б наўцёкі, да вясёлай кампаніі за сьцяной у кветачкі, да Міхаіла Юр’евіча, які абараніў бы мяне ад усіх прывідаў на сьвеце, бо не баяўся ні бога, ні чорта, ні падзеньня коштаў на нафту — калі б прывід не засьмяяўся і на мяне не падзьмула б водарам крыві і травы, водарам Босай.

Я нерашуча спыніўся і дастаў цыгарэты. Перадапошняя.