Белая муха, забойца мужчын

«Чую, — сказала Босая. — Заўтра наш апошні дзень у Замку і апошняя ноч. Яны сказалі, што даюць нам часу да раніцы пасьлязаўтра. Пацярпі, гэта хутка скончыцца. І мы ўсе некуды вернемся. І ты, і я, і Глюмдалькліч. Бачыш, я запомніла яе імя. А нашае з табой кіно ім, дарэчы, спадабалася… Так што віншую, Грыльдрых ці як цябе там, кніжная твая душа».

Толькі цяпер мне прыйшло ў галаву, што мы не называем адно аднаго нашымі сапраўднымі імёнамі. Бо гэта было неяк няважна. Настолькі ня важна, што я засьмяяўся. Яна зразумела мой сьмех па-свойму: «Гэта была някепская гісторыя, пра Глюмдалькліч і веліканаў».

«А ў якую школу цябе перавялі тады з нашай? — спытаўся я і адразу ж спахапіўся. — Не, я не пытаюся нумар, проста… Гэта была нармальная менская школа, у самым цэнтры?»

«А што?» — нахмурылася Босая, патрабавальна разглядваючы мой твар, паслужліва асьветлены поўняй.

«Што ты рабіла вечарамі ў той новай школе? Цёмнымі бэзавымі вечарамі ў траўні, калі вучыцца так ня хочацца, а хочацца туды, у бэз, пад цьмяныя ліхтары?» Скажы мне толькі гэта, прашу, і я пайду назад, да людзей і жанчын. Толькі гэта. Прызнайся, што гэта твае ногі танчылі тады на вышчарбленых сьцежках пад іншай поўняй, над іншымі, не нада мной? Дакраналіся мыскамі туфлікаў да перапужаных рэбраў? Білі ў самае гняздо болю?

І тады яна пацалавала мяне. Пацалавала так, быццам ударыла проста ў пахвіну. Быццам ударам гэтым, дакладна вымераным вытнем выбіла даўні і нудотны зуб. Я адчуў яе злыя вусны, адчуў яе нецярплівы язык, яе рот, які пах крывёй. Яе рука схапіла маю — і мы пабеглі ў вежу, і цемра расступалася перад намі, як варта з жаночых твараў, як дарога з гарачых камянёў. Босая. Босая, сама сабе бес, босая дзеўка без цара ў галаве, вольная віціна, што карае таго, хто ёй трапіцца, бо той заўжды і ёсьць вінаваты.

Сустракаць цябе ў прыцемках, у калідорах вузкіх вуліц, на пешаходных пераходах, у пераходных пэрыядах ад канца сьвету да канца сьвету. Трымаць цябе за рукі ў сьцюдзёных аўтобусах пасярод безнадзейнасьці і галасоў ні пра што. У хрушчоўках, падобных да хмарачосаў, у гарадах, падобных да вакзалаў, між закладзеных старонак кніг, у старых апранахах, якія абвязваюць матузкамі мой лоб і сьціскаюць мяне да памераў слова.

Выклікаць цябе зь нябыту, наклікаць на сябе бяду.

23. Чалавек зь Мiхалiнаý

Чалавек зь Міхалінаў выйшаў з дому роўна а дванаццатай. У руцэ ён трымаў пакамечаны зборнік сканвордаў, якім раз-пораз адганяў сумневы і дробных інсэктаў, а ў кішэнь паклаў мяккі, сьветлафорных колераў яблык. У вёсцы не прынята замыкацца, але чалавек зь Міхалінаў павесіў на дзьверы замок. Яму можна, ён дачнік. Прыяжджае рэдка, корпаецца на гародчыку, у хаце ўвесь час гаворыць радыё. Гаворыць пра надвор’е, гаворыць пра сьвіньняў, гаворыць пра кароваў, гаворыць пра жанчын, гаворыць пра людзей. Пяе песьні. Вясёлыя летнія песьні пра любоў і ўраджай. Пра лясныя пажары.

«Ой гарэла Ганна…»

Чалавек зь Міхалінаў заўжды хадзіў у нейкай дзіўнай паўвайсковай форме: шырокія штаны колеру хакі, такога самага колеру прысадзістая куртка, высокія шнураваныя боты: усе матузкі завязаныя акуратна, моцна, да ўпору, быццам і не матузкі гэта, а туга закручаныя шрубы на браніраванай паверхні. Таму ў Міхалінах яго з павагай называлі «ахвіцэр» — і чалавек зь Міхалінаў употай пасьміхаўся, чуючы за сьпінай гэтую мянушку.

Вось і цяпер ён быў апрануты звычна — нібы проста на шпацыр выйшаў. Бралася на дождж. Пругкім афіцэрскім крокам чалавек зь Міхалінаў пашыбаваў да ваколіцы і выйшаў на жоўтую, поўную надзей тваіх дарогу. Трэба прайсьці паўз палеткі, не напрасткі, а асаблівым чынам, як сканворд рашаючы: абышоўшы кожнае поле з краю, запоўніць сабой усе клетачкі, каб нарэшце супасьці з уласным ценем на новай дарозе — а пасьля ўсяго толькі і застанецца, што прамінуць узьлесак ды праз лагчынку выйсьці на ўзгорак, да Замку.

У Чалавека зь Міхалінаў у Замку была прызначаная сустрэча. Дзелавая сустрэча з Чалавекам, Што Прыедзе Са Сталіцы. Чалавек зь Міхалінаў ведаў, што ягонага візаві клічуць Міхаілам, але называць адзін аднаго па імені ім было забаронена. Таму чалавек зь Міхалінаў вырашыў, што дасьць чалавеку са сталіцы імя Архангел.

Чалавек зь Міхалінаў ведаў Замак дасканала. Хіба што пра падземныя хады ён меў уяўленьне даволі цьмянае: усе казалі, што яны існуюць, тыя хады, але ніхто ня ведаў, як у іх патрапіць. Расказвалі, што адзін з Саха-Якуцкіх, тых самых Саха-Якуцкіх, што некалі падманам завалодалі Замкам і не вылазілі зь яго некалькі стагодзьдзяў, той, дурнаваты, Казімір Якуцкі, неяк узарваў сутарэньні і доступ да падземных хадоў быў назаўжды страчаны. Але была інфармацыя ад надзейнай крыніцы, што недзе існуе яшчэ адзін, сакрэтны праход. Зрэшты, гэта было ня так ужо й важна.

Важна было сустрэцца з Архангелам і дамовіцца наконт Апэрацыі.