Белая муха, забойца мужчын

Яны меліся падысьці адзін да аднаго каля балюстрады, у галерэі, што выходзіла ва ўнутраны двор: чалавек зь Міхалінаў і чалавек са сталіцы. Архангел мусіў адстаць ад іншых турыстаў, трымаць у руцэ фотаапарат і зрабіць выгляд, што заняты яго наладкай. Чалавек зь Міхалінаў мусіў падысьці і сказаць, што можа дапамагчы.

І тады яны проста адыдуць у цень і пагавораць пра справы. А справы былі важныя.

Чалавек зь Міхалінаў працаваў у сталіцы на някідкай, сьціплай пасадзе — у вялікім горадзе лёгка знайсьці сабе прыкрыцьцё. Хату ў Міхалінах ён купіў сабе нядаўна — гэта ні ў кога не выклікала падозраньня, цяпер усе кінуліся купляць хаты ў вёсках, спустошаных, п’яных і шчырых, як пацыенты аддзяленьня хуткай дапамогі. Архангел быў палкоўнік у адстаўцы. Ім удвух было пра што пагаварыць і так, за чаркаю, але найперш яны мусілі прыйсьці да згоды наконт галоўнага. Бо абодва яны насамрэч працавалі на вялікія паважныя фірмы.

Калі яны прыйдуць сёньня да згоды: заўтра на ўсходзе пачнецца рух.

Вялікі і няўхільны рух на Захад.

І Краіна Замкаў перастане існаваць. Паваліцца, як стосік тонкіх, нікому не патрэбных кніжак. Уся гэтая бутафорская краіна, здольная толькі на тое, каб быць буфэрам для магутнай і богам асьвячонай сілы, што хоча вярнуць сваё, спрадвечнае. Галоўнае — дамовіцца, каб не было эксцэсаў. Каб цацачныя жаўнерыкі раптам не пачалі страляць са сваіх сьмешных стрэльбаў. Каб нейкаму сяржанціку не прыйшло ў галаву, што ён даваў прысягу і таму мусіць падняцца ў атаку. Каб ніхто, ніхто не падумаў, што гэта акупацыя.

Можа, спачатку хтосьці і віскне, што рабіць так нядобра і непрыгожа. Няхай вішчаць. Міне год: і ўспаміны пра нікчэмныя каляровыя купюркі, якія тут называлі грашыма, будуць выклікаць адно сьмех. Як і ўспаміны пра нейкія там «дзяржаўныя сьцягі» і «белчырвона-белыя» штандары, пра парлямэнты, дні волі і дні незавісімасьці ад нямецка-фашысцкіх захватчыкаў. Бутафорскія атрыбуты зоймуць сваё месца там, дзе належыць: у музэі. Лёс гэтай краіны, якую нешта занадта часта пачалі называць Краінай Замкаў, ужо вырашаны. Вырашаны не чалавекам зь Міхалінаў і не Архангелам Міхаілам, а сур’ёзнымі Мужчынамі На Самым Версе. Чалавек зь Міхалінаў мусіў перадаць згоду Генэральнага Штабу Краіны Замкаў на тое, што Краіна Замкаў ня будзе абараняцца. «Генэральны Штаб…» Як гэта міла. Гульня ў салдацікі пад занесенай нагой суворага велікана. Нагой, якая заўтра апусьціцца на сваё законнае месца. І раздушыць тут усё. Бо гэта — воля Гісторыі. Вялікай Гісторыі, зь якой нельга гуляць у дзіцячыя гульні кшталту нейкай там «незавісімасьці».

Усё залежала ад іхнай сустрэчы. Шэфы абралі іх, каб дамовіцца пра дэталі і вызначыць даты. Кароткая размова, хвілін дзесяць — і яны разьвітаюцца, каб ніколі больш не сустрэцца. Мудрыя мужчыны, мужы, занятыя справай. Мужы, што выконваюць даручэньні іншых мужоў. Мудрэйшых, магутнейшых і нябачных.

Краіна Замкаў скончыцца, зьнікне, распусьціцца ў Гісторыі.

Але Замак застанецца. Замак паабяцаны ягонаму гаспадару — за верную службу. Сапраўднаму гаспадару — яму, чалавеку зь Міхалінаў, дачніку, што прыяжджае са сталіцы пажыць у цені Вялікай Гісторыі. Яму — Тадэвушу Р-скаму, шляхцічу і вою ў паўвайсковай форме зь яблыкам у кішэні і блакітнай крывёю ў сталёвых жылах.

З гэтымі думкамі, хутчэй проста неабавязкова прыемнымі, чым патрэбнымі на дадзены момант, Чалавек зь Міхалінаў крочыў па дарозе да Замку. МіхаліныМэскаліны, парыпвалі боты. Мэскаліны-Макасіны, пахруствалі яны ўпэўнена, ступаючы на сухі пясок. Макасіны-Маскавіты, сьпявалі боты, Маскавіты-Мэсаліны, Міхаліны-Мандаліны, му.

Чалавек зь Міхалінаў бадзёра ўскочыў на купіну і пачаў ўзьбірацца наверх. Неўзабаве ён ужо быў на ўзгорку, зноў выйшаў на жоўтую дарогу. Ён пабачыў каля Замку некалькі аўтобусаў і легкавікоў, пабачыў купку людзей і жанчын, пабачыў над Замкам сонечны прамень і цёмную, велічную хмару над вежамі. На першы погляд усё было як звычайна — і ўсё ж у гэты момант Чалавек зь Міхалінаў нутром адчуў, што дзень будзе цяжкі.

Нешта ня склейвалася, не трымалася, не супадала. Нешта было падазронае ў выглядзе Замку, падобнага — хто б мог падумаць — да галавы індзейца з раскрытым ротам. Але што? Чалавек зь Міхалінаў упарта ішоў наперад, ён ужо бачыў нумарныя знакі на аўтобусах, бачыў цені ў вачах замкавых байніцаў, бачыў сьляды белай фарбы на чырвоных мурах. І тады ён зразумеў. Рот індзейца быў закрыты. Закрыты, быццам індзеец праглынуў нешта і сьціснуў зубы, каб ня выплюнуць.

Ён падышоў да кіроўцы аўтобуса, які грэўся на сонцы, і спытаў: «Что тут такое? Не пускают?»

«А хер его знает, — сказаў кіроўца, сплёўваючы. — Закрыли ворота, сказали, чтоб мы уезжали отсюда, если жить хотим. Что все остаются. Девка одна сказала. Вроде как теракт. А что за теракт, никто не говорит. Я дык подожду, вдруг откроют. Телефон не берут. Вабшче херня какая-то».