Губернскі дэтэктыў. Справа аб крывавых дукатах

Сярод гэтакіх скарбаў Яўгенія Канстанцінаўна знайшла і некалькі ўласных сукенак з такіх, што апранаюць у час, калі дзявіца ўжо не лічыцца дзіцём, але пакуль і не ўвайшла ва ўзрост нявесты. Хаця рукавы былі значна карацейшыя, чым раней, дый крыссе не прыкрывала шчыкалатак, панна Пракшына здолела зладзіць з адной з такіх маўклівых сведак яе ранняга юнацтва – усё ж за апошнія гады яна ўдалася болей у рост, чым у вагу. Дарэчы, падбавіць у апошнім яна была б зусім не супраць, аднак пакуль ёй было вольна ў плячох: зрабіўшы некалькі шырокіх махаў, дзявіца ўпэўнілася, што рухам яе нішто не замінае, ды выправілася на лесапілку менавіта ў такім выглядзе.

Уяўляць, што зараз ёй давядзецца перанесці яшчэ адзін залп выразных позіркаў з боку Падгорскага, Яўгеніі Канстанцінаўне было прыкра, таму яна мела цвёрды намер ехаць у сваім празмерна эмансіпаваным уборы, пра што без аніякіх тлумачэнняў паведаміла татухну. Той зразумець дачку не здолеў, але, да яе здзіўлення, на дапамогу ёй прыйшоў сам Андрэй Вікенцьевіч, прамовіўшы нейкую дрэнь пра аблічча сапраўднай сучаснай жанчыны, але ж ахінута гэта было ў такую форму, што заяву тую можна было злічыць за камплімент. Аднак тут жа Падгорскі ў чарговы раз усё сапсаваў, немаведама з якой прычыны пачаўшы чытаць з Някрасава. Ён параўняўся з двухколкай, каб панна Пракшына, відаць, магла ацаніць, як файна фрок падкрэслівае яго ідэальную паставу, ды лянотна завёў пра «ва ўсякім адзенні красіва», супраць чаго, у прынцыпе, Яўгенія Канстанцінаўна не была. Але ж калі ён дайшоў да коняў ды хацін, дзявіца рэзка абарвала дэкламацыю.

– Народніцкіх хлуслівых вершаў не трываю, – суха сказала яна і ўтаропілася ў далячынь.

– Якія ж трываеце? – пасміхнуўся ён у адказ.

Мог хаця б пацікавіцца, чым абумоўленае яе меркаванне – сярод некаторых знаёмых панны Пракшыной такія словы звычайна выклікалі сердаванне, што вельмі весяліла нашую дзявіцу: чым не падстава адтачыць вастраслоўе? А так – сышоў ад выкліку на інтэлектуальны двубой, нудна. Спрактыкаваны заход не спраўдзіўся, хаця і яна не збіралася паддавацца на ягоныя выкруты, разлічаныя, пэўна, на дзявіц з гэтакіх жа «новых людзей», як і сам. Ну-ну. Bon chance[55], як зараз сказала б пані Іллініч-Вялькоўская. Але ж ён працягваў пільна пазіраць на яе, і дзеля ветлівасці яна ўсё ж адказала:

– Паэзіі ўвогуле не люблю.

Падгорскі ледзь заўважна хмыкнуў сабе ў вусы. А што ж, ён чакаў, што яна будзе замаўляць вершык, а ён і надалей будзе абаяльна бубнець? Няхай гэтым уладараць пульхныя ручкі, а дзявіцы высакародныя маюць звычку надаваць перавагу больш суворым разумовым стравам, шчодра прыпраўленым critical thinking[56]

. Дарэчы, пульхныя ручкі! Панна Пракшына скасавурылася ў пошуках заручальнага пярсцёнка, але далоні Андрэя Вікенцьевіча, якія сціскалі лейцы, былі зараз зацягнутыя ў фарсістыя пальчаткі. «Трэба прыгледзецца падчас dinner,» – адзначыла дзявіца і ўпікнула сама сябе. Ну навошта? Для яе гэта цалкам неістотна.

Пакуль яна спрачалася з уласнай асобай, Падгорскі аднавіў размову з татухнам: разважаў пра перспектывы распаўсюду ў бліжэйшыя гадоў так трыццаць машын для індывідуальных перавозак з рухавікамі паравымі, а то і нават электрычнымі.

– Што ж вы тады прыехалі на кані? Замовілі б дзенебудзь у Эўропе гэткі самаход, напэўна распрацоўкі, а мо і выпрабоўванні ўжо вядуцца, калі гэта і праўда справа ўсяго толькі некалькіх дзесяцігоддзяў, – абыякава заўважыла Яўгенія Канстанцінаўна, каб быццам бы падтрымаць размову, хаця разлічвала яна на эфект цалкам супрацьлеглы.

Але ж Андрэй Вікенцьевіч ніколькі не сумеўся.

– Баюся, што асяродак наш мала прыстасаваны для падобных забавак, – развёў рукамі ён.

– Аднак чаму б і не прыстасаваць яго? Альбо вы часцей вандруеце па-за межамі родных абшараў?

– Джынні! – перасцярог яе татухна.

Нягледзячы на гэта, панна Пракшына хацела была працягнуць размову, якая ўжо амаль склалася ў яе галаве хутчэй у якасці дзёрзкай прамовы, аднак не паспела, бо заезд у маёнтак, да якога яны якраз паспелі даехаць, ім перагарадзілі калёсы.

– Галубчык, ачысці-ка дарогу, – крыкнуў Канстанцін Мікалаевіч возчыку.

– Вязу панскага фурмана! – адгукнуўся той і махнуў рукой, паказваючы сабе за спіну.

А там і сапраўды знаходзіўся чалавек, толькі пазнаць у ім зараз від гэны было даволі складана: усё аблічча ў крывападцёках ды цалкам апухлае, да таго ж фурман неразборліва мыкаў, тузаў рукамі, намагаючыся ад некага адбіцца, даносіўся да Яўгеніі Канстанцінаўны і нясцерпны смурод. Яна заціснула нос і рот рукою, а Падгорскі раптам апынуўся на зямлі ды працягваў ёй руку.

– Хадземце, я правяду вас да ганка, – безапеляцыйна прамовіў ён.

– Сапраўды, Джынні, няма на што тут глядзець, ідзіце, – падтрымаў Андрэя Вікенцьевіча і татухна.