Ноч Цмока

І зноў Надзея распранала мяне, мне зноў было пакутліва-сорамна стаяць пад струменьчыкамі вады ў дуты, а потым яшчэ вытрываць выціранне сухім мяккім ручніком. І толькі пах ручніка — тонкі, валошкавы, прыцярушваў, размываў вострыя абрысы сораму ў свядомасці.

Нарэшце я быў у ложку, і зямля зноў загайдалася, але цяпер лагодна, павольна, мяне закалыхвала. Я адчуў голае цела Надзеі побач са сваім, памкнуўся адсунуцца, але яна прыціснулася настойліва, паклала сваю руку мне пад галаву. Чуў яе шэпт, хуткі, гарачы, а потым ля майго рота апынуліся яе грудзі, да вуснаў дакрануўся халодны мокры смочак. Я яшчэ паспрабаваў абурыцца: як мне, такому даросламу ўжо, які разумее, што аголенага цела трэба саромецца, даюць смактаць цыцку? Ды нейкі непадуладны розуму інстынкт прымусіў схапіць вуснамі смочак — і на гэтым свет знік.

14.

У навальнічнай ночы ёсць глыбокая спрадвечная інтымнасць.

У памяць мне надоўга запала першая ў маім жыцці навальнічная ноч. Я быў тады ў бабулі Леаніды, Лёні, як клікалі яе вяскоўцы. Быў жывы і дзед Юзік. Адной ноччу мяне разбудзіў гром. Жыгалі маланкі, якія ўспыхвалі ў вачах нават праз прыплюшчаныя павекі. Было страшна расплюшчваць вочы, але яшчэ страшней было заставацца аднаму ў цемры, якая, гэта адчувалася, яшчэ больш гусцела пасля сполахаў маланак.

Я пабачыў маленькі кволы агеньчык свечкі, якая стаяла ў шклянцы з зернем на стале. На ўслоне сядзеў дзед Юзік у пінжаку, але ў сподніх нагавіцах, побач з ім у доўгай начной сарочцы — баба Лёня. Яны маўчалі. Дзед пазіраў за вакно, і я дзівіўся: нават ніводная жылка не ўздрыгвала на яго твары, калі бухаў пярун. А баба. Баба даверліва нахілілася да яго пляча, і вусны яе варушыліся: яна нешта хутка, але бязгучна прамаўляла.

Я першы раз пабачыў, як дзед і баба, ды яшчэ ў такой во адзежы, сядзяць побач. Так, я бачыў, як мама часам сядзела ля бацькі, схіліўшы яму галаву на плячо, але тут. У постацях бабы і дзеда было нешта большае за даверлівасць, непадуладнае майму дзіцячаму разумению, але тым не менш яскравае сваёй даросласцю, асаблівай пяшчотай, такой, якая мне і ў той час падалася асаблівай, якую трэба хаваць ад чужых вачэй, няхай сабе і вачэй унука.

Мабыць, баба адчула тады мой позірк, бо страпянулася, вызваліла сябе са свайго засяроджвання і падышла да мне.

— Спі, унучак, навальніца ўжо сціхае.

— А чаму вы не спіцё? — спытаў я шэптам.

— То дарослым нельга спаць у навальніцу, унучак, такое правіла. А ты спі, дзіцятка, ужо сціхае.

Гэтая навальнічная ноч увайшла ў маё жыццё адкрыццём: між мужам і жонкай нешта ёсць такое, пра што сорамна казаць і нельга бачыць каму — небудзь, акрамя іх дваіх.

Мяне разбудзіў гром. Яшчэ ў паўсне я зразумеў: я ляжу дома на сваёй канапе, побач са мной — Надзея, зараз ноч і за акном навальніца. І галоўнае: усё добра. Дакладней, амаль добра.

Праз тонкую скуру павек маланка асляпіла, я пачаў лічыць, як прывык з дзяцінства, каб пасля памножыць на трыста і даведацца: ці блізка ўжарыла. Далічыў адно да двух, і ўвесь дом скалануўся ад магутнага гуку, нейкага дзіўнага, сухога, быццам пад ударам сякеры расчапілася з узмоцненым у мільёны разоў трэскам яловае палена. Расплюшчыў вочы і зразумеў: Надзея не спіць.

Было незвычайна ціха. Шуму дажджу не было чуваць. Не было чуваць і Надзеінага дыхання.

Пад яе галавой была мая рука, ужо не першы раз яна так спала, але ніколі не адлежвала. Я ледзь пакратаў рукой, набліжаючы твар жанчыны да сябе, другой абняў. Надзея прыўзняла галаву, сама абхапіла мяне і моцна прыціснулася.

— Ты помніш? Ты ўсё-ўсё помніш? — клапатлівым шэптам, быццам у хворага, спытала яна.

— Помню. Усё помню, і мне сорамна, — адказаў я.

Я насамрэч помніў усё да самых малых дробязяў: туманную паляну, голых дзевак, запрэжаных у плуг, чорную баразну на дзікім лузе, свае страх, бяссілле і ачмурэнне, хату ведзьмака Зміцера, Надзеіна патрабаванне, яе мокры халодны смочак на сваіх вуснах. Прыпаў тварам да яе грудзей, удыхаў такі цёплы, такі жывы і родны мне пах.

— Дурненькі, чаму табе сорамна?

— Бо я быў слабым, — адказаў я, не адрываючы твару ад яе цела. — Ведаю: жанчыны прабачаюць дзівацтва і дурасць, але слабасць — ніколі.

 — І яшчэ два разы дурненькі, — Надзея ўскудлаціла мне валасы, пачала гладзіць маю галаву сваёй мяккай далонню, супакойваючы. — Першы раз дурны, што ўсякаму чытанню верыш. Другі раз за тое, што палічыў сябе слабым. Ты не быў слабым, ты быў пераможаным. А перамагчы могуць і самага моцнага. Бо не заўсёды моц супрацьстаіць моцы, розум — розуму. Куды табе супраць такога ведзьмака, як Зміцер, і ягонага круга забыцця?

Мой пакой раптоўна нібыта ўспыхнуў неверагодна зыркім блакітам знутры. Мы замерлі, я лічыў уголас:

— Адзін, два, тры.

Ударыў гром, Надзея прыціснулася да мяне яшчэ мацней.

— Гэта. насамрэч нейкі круг? — я не мог не спытаць, бо мне трэба было зразумець: ці праўда Надзея пайшла на нешта страшнае дзеля мяне.

— Не думай пра яго, — яна лёгка дакранулася да маіх вуснаў сваімі, пацалавала стрымана. — Потым, усё — потым. Цяпер галоўнае — мы тут, — Надзея перайшла на хуткі ўзбуджаны шэпт.

— Галоўнае, так, — таксама шэптам адказаў я.