Падарожжа на «Кон-Цікі»

З гэтага дня было строга забаронена адплываць у гумавай лодцы, не прывязаўшы яе загадзя доўгай вяроўкай да плыта, каб тыя, што заставаліся на борце, маглі, калі гэта спатрэбіцца, падцягнуць лодку. Таму мы ніколі не адплывалі далёка ад плыта, за выключэннем тых выпадкаў, калі вецер дзьмуў вельмі слаба і акіян быў пакрыты толькі лёгкім зыбам. Калі плыт знаходзіўся на паўдарозе да Палінезіі, стаяў якраз такі штыль, і велічны акіян, выгінаючыся вакол зямнога шара, прасціраўся ва ўсе бакі гарызонта. Цяпер мы маглі спакойна пакідаць «Кон-Цікі» і плыць у сіні прастор між небам і акіянам. Часам у нас закрадвалася пачуццё адзіноты, калі мы бачылі, як сілуэт нашага судна, аддаляючыся, рабіўся ўсё меншым і меншым, а вялікі парус урэшце ператвараўся ў чорны квадрат, ледзь прыкметны на небасхіле. Акіян прасціраўся ўдалячынь, сіні пад сінім небам, і там, дзе вада і неба сустракаліся, сінь злівалася і мяжа між імі знікала. У нас бывала такое адчуванне, быццам мы віселі ў прасторы; вакол нас быў пусты сіні свет; не існавала нічога, на чым можна было б спыніць свой позірк, апрача трапічнага сонца, залатога і гарачага, якое пякло нам шыю. Потым далёкі парус адзінокага плыта на небасхіле прыцягваў нас да сябе, нібы магніт. Мы веславалі назад, узлазілі на плыт і адчувалі, што вярнуліся дадому, у наш уласны свет, на плыт, які здаваўся нам цвёрдай, надзейнай зямлёй. А ўсярэдзіне бамбукавай каюты нас чакаў цянёк і водар бамбуку і завялага пальмавага лісця. Залітай сонцам нічым незаплямленай сіні, якую мы бачылі праз адкрытую сцяну каюты, цяпер было для нас зусім дастаткова. Да гэтага відовішча мы прывыклі, і яно задавальняла нас да таго часу, пакуль бязмежная ясная сінь зноў не спакушала нас пакінуць плыт.

Проста дзіву можна было дацца, якое псіхалагічнае ўздзеянне рабіла на нас хісткая бамбукавая каюта. Яна была памерам 2¹

/₂ на 4 метры, і, для таго каб зменшыць ціск ветру і хваль, мы пабудавалі яе такой нізкай, што ніхто з нас не мог, выпрастаўшыся, стаяць нават пад вільчаком даху. Сцены і дах былі зроблены з моцных бамбукавых жэрдак, звязаных між сабой і ўмацаваных адцяжкамі; яны былі шчыльна заплецены расшчэпленымі дубцамі з маладога бамбуку. Гэтая абрашотка зялёнага і жоўтаг.а колеру з гірляндамі лісця, што звісалі з даху, была куды больш прыемнай для вока, чым каюта, пафарбаваная белай фарбай. I хоць бамбукавая сцяна з правага боку была на адну трэць сваёй даўжыні адкрытай, а дах і сцены прапускалі праменні сонца і месяца, гэты прымітыўны бярлог даваў нам адчуванне бяспекі, якога мы не змаглі б мець у гэтых умовах пры беласнежных перагародках і закрытых ілюмінатарах. Мы паспрабавалі знайсці тлумачэнне гэтаму цікаваму факту і прыйшлі да наступнага вываду. Для нашай свядомасці было зусім нязвыкла асацыіраваць накрытае пальмавым лісцем бамбукавае жыллё з марскімі падарожжамі. Не існавала ніякай натуральнай гарманічнай сувязі паміж вялізным акіянам, які няспынна каціў свае воды, і ўсёю на дзірках пальмавай хацінай, што плыла сярод хваль. Таму або хаціна павінна здавацца нам зусім недарэчнай сярод хваль, або хвалі павінны здавацца зусім недарэчнымі вакол хаціны. Пакуль мы знаходзіліся на плыце, бамбукавая хаціна з яе пахам джунгляў была для нас звычайнай рэчаіснасцю, а ўспененыя хвалі здаваліся чымсьці мала рэальным. Але калі мы знаходзіліся ў гумавай лодцы, хвалі і хаціна мяняліся ролямі. Бальзавыя бярвенні, нібы чайка, заўсёды слізгалі па хвалях і заўсёды давалі выхад вадзе, якая залівала карму, і гэта ўсяляла ў нас непахісную веру ў сухое месца пасярод плыта, дзе знаходзілася каюта. Чым далей працягвалася падарожжа, тым у большай бяспецы мы адчувалі сябе ў нашым утульным бярлогу; і мы глядзелі на белыя грабяні хваль, што скакалі ў дзікім танцы перад дзвярыма, з такім пачуццём, нібы гэта быў цікавы фільм, які нам абсалютна нічым не пагражае. Няхай сабе адкрытая сцяна знаходзіцца ўсяго за паўтара метра ад гнічым не агароджанага краю плыта і толькі на паўметра вышэй узроўню вады, усё ж, залезшы ўсярэдзіну каюты, мы адчувалі сябе так, быццам падарожнічалі па сушы за шмат міль ад мора і знаходзіліся ў нейкай лясной хаціне, далёка ад усіх небяспек акіяна. Тут мы маглі ляжаць на спіне, пазіраць угору на пацешны дах, які пагойдваўся, нібы галіны на ветры, і з прыемнасцю дыхаць ляснымі пахамі свежай драўніны, бамбуку і завялага лісця пальмаў.