Падарожжа на «Кон-Цікі»

Прыемна было апынуцца тут. Мы задаволена ўсміхаліся самі сабе і цешыліся спакоем; кожны зрабіў сабе з пальмавых лісцяў пасцель, папярэдне прыбраўшы абломкі галін каралаў, якія зусім недарэчы тырчалі з пяску. Да надыходу ночы мы падрыхтавалі вельмі зручнае месца для сну, а ў сябе над галавой мы бачылі барадаты твар добрага старога Кон-Цікі. Ён больш не выпінаў свае грудзі пад напорам усходняга ветру. Цяпер ён нерухома ляжаў на спіне і пазіраў на зоркі, што мігцелі над Палінезіяй.

На кустах вакол н.ас віселі мокрыя флагі і спальныя мяшкі, а намоклае адзенне ляжала і сохла на пяску. Яшчэ адзін дзень на гэтым сонечным востраве, і ўсё як след высахне. Нават радысты былі вымушаны спыніць сваю работу і чакаць заўтрашняга дня, калі сонца высушыць іх апаратуру. Мы знялі з кустоў спальныя мяшкі і залезлі ў іх, пры гэтым кожны выхваляўся, што ў яго самы сухі мяшок. Пераможцам прызналі Бенгта: калі ён павярнуўся, яго мяшок не захлюпаў. Якая раскоша — мець магчымасць спакойна заонуць!

Прачнуўшыся на світанні, мы ўбачылі, што парус над намі правіс і напоўнены чыстай празрыстай дажджавою вадой. Бенгт паклапаціўся аб гэтым неспадзяваным падарунку неба, а потым, не спяшаючыся, спусціўся да лагуны і выкінуў на бераг некалькі смешных з выгляду рыбін, якіх ён завабіў у каналы, што пракапаў у пяску.

Ноччу ў Германа разбалелася шыя і спіна ў тых месцах, якія ён пашкодзіў сабе перад адплыццём з Лімы, а ў Эрыка быў прыступ даўно забытага ім прастрэлу. У астатнім наша прагулка цераз рыф абышлася надзвычай шчасліва: мы ўсе мелі нязначныя раны і драпіны, толькі Бенгт, якога мачта, падаючы, ударыла па лбе, атрымаў лёгкае зрушэнне. Самы пацешны выгляд меў я: рукі і ногі былі пакрыты сіне-чорнымі сінякамі — так моцна я сціскаў імі вяроўку.

Ніводзін з нас, зрэшты, не адчуваў сябе так кепска, каб выгляд зіхатлівай празрыстай лагуны не спакусіў яго хуценька пакупацца перад снеданнем. Лагуна была вялізная. Удалечыні яна была сіняя і ад пасату пакрывалася рабізной; і яна была такая шырокая, што мы ледзь маглі распазнаць рад ахутаных блакітнай смугой, зарослых пальмамі астравоў, якія акружалі атол з працілеглага боку. Але тут, на падветраным баку астравоў, пасат мірна шапацеў у пёрыстым лісці пальмаў, што злёгку пагойдваліся, а лагуна ляжала ўнізе, нібы нерухомае люстра, і адбівала ў сабе ўсю іх прыгажосць. Горка-салёная вада была чыстая і празрыстая; ярка афарбаваныя каралы, якія ляжалі на глыбіні амаль трох метраў, здавалася, былі так блізка ля паверхні, што мы, купаючыся, баяліся парэзаць аб іх ногі. У вадзе кішэлі цудоўныя разнавіднасці рыб самай разнастайнай афарбоўкі. Перад намі адкрываўся дзівосны свет, поўны забаў. Вада была ў меру халаднаватая, каб асвяжаць, а паветра сухое і нагрэта сонцам да прыемнай цеплыні. Але сёння трэба было хутчэй вылазіць на бераг: Раратонга перадасць трывожныя паведамленні, калі да канца дня не атрымае з плыт.а ніякіх вестак.

Шпулькі і іншыя дэталі радыёперадатчыка былі раскладзены на зусім сухіх каралавых плітах і сохлі на трапічным сонцы. Тарстэйн і Кнут паступова злучалі і зашрубоўвалі іх. Мінула ўся раніца, і становішча рабілася ўсё больш і больш напружаным. Мы закінулі ўсе іншыя справы і акружылі нашых радыстаў, спадзеючыся хоць чым-небудзь дапамагчы ім. Мы павінны быць у эфіры да дзесяці гадзін вечара. К таму часу скончыцца трыццацішасцігадзінны тэрмін, і радыёаматар з Раратонгі пачне выклікаць самалёты і выратавальныя экспедыцыі.

Настаў поўдзень, потым вечар, і сонца зайшло. Хапіла б толькі вытрымкі ў чалавека на Раратонзе! Сем гадзін, восем, дзевяць. Напружанне дасягнула сваёй гранічнай мяжы. Ніводнай адзнакі жыцця ў перадатчыку, але прыёмнік NC-173 пачаў ажываць ля самага нізу шкалы, дзе слаба гучала нейкая музыка. Але на аматарскім дыяпазоне нічога не было чуваць. Паступова, аднак, гукі пачалі прабівацца — мабыць, усё залежала ад сырой абмоткі, якая прасыхала з аднаго канца. Перадатчык быў усё яшчэ мёртвы — усюды кароткія замыканні і іскры.

Заставалася менш гадзіны. Нічога не будзе! Перадатчык выйшаў са строю, і мы парашылі зноў выпрабаваць маленькі падпольны перадатчык, якім карысталіся ў час вайны. Некалькі спроб мы ўжо рабілі на працягу дня, але без усякага выніку. Можа, ён цяпер крыху падсох? Усе батарэі былі зусім сапсаваны, і, каб атрымаць ток, нам давялося круціць маленькую ручную дынамку. Гэта была нялёгкая работа, і мы, чатыры прафаны ў радыётэхніцы, увесь дзень сядзелі і круцілі гэтую д’яблаву штуку.

Трыццаць шэсць гадзін павінны былі хутка скончыцца. Я памятаю, як хтосьці шаптаў: «сем мінут», «пяць мінут», і потым больш ніхто не глядзеў на гадзіннік. Перадатчык па-ранейшаму быў нямы, але прыёмнік нешта м,армытаў ужо блізка да патрэбнай нам хвалі. Раптам ён затрашчаў на хвалі аматара з Раратонгі, і мы вырашылі, што ён вядзе размову з радыёстанцыяй на Таіці. Неўзабаве мы злавілі наступны абрывак радыёграмы, якую перадавалі з Раратонгі:

«...ніводнага самалёта на гэты бок астравоў Самаа. Я зусім упэўнены...»