Папараць-кветка

Лабыш. Дык я-то не супраць быў бы аддаць за вас сваю дачку, але хацеў бы пачуць спярша, што яна сама наконт гэтага думае. А вось і яна ідзе ў хату. Я вас пакіну адных тут. Наперад вы пагаварыце з ёй, а потым я…

Уваходзіць Яніна.

Ганецкі. Дзень добры, панна Яніна.

Яніна. Дзень добры пану Ганецкаму.

Ганецкі. Маю гонар пацалаваць вашу пяшчотную беленькую ручку. (Цалуе яе ў руку.)

Лабыш. Ну ты, Яня, займі тут чым-небудзь пана Ганецкага, пакуль я вярнуся. Пан Станіслаў павінен адчуваць сябе ў нас як дома. (Выходзіць.)

Ганецкі. Дык што ў панны Яніны добрага чуваць?

Яніна. От, нічога такога важнага… (Садзіцца за прасніцу.)

Ганецкі (гледзячы, як яна прадзе

). А нашто вам самой працóваць, панна Яніна? Ці ж вы не можаце знайсці сабе якога-небудзь шляхетнага занятку? Куды глядзіць ваш ойцец?

Яніна. А мы не паны: мы не прывыкшы без работы сядзець.

Ганецкі. Я заўважаю, што панна Яніна і такая ж сціплая, як і слічная. Вы, відаць, хочаце быць вельмі багатымі, калі і самі працуеце разам з наймітамі. (Дакранаецца рукой да кудзелі.) Якое кастрывае зрэб’е — гэта ж вы можаце пакалечыць ім свае пекныя, далікатныя пальчыкі!

Яніна. Ну, як вам не сорамна, пане Ганецкі, пражыўшы паўвека на свеце, гаварыць мне такія рэчы!

Ганецкі. А я яшчэ лічу сябе годным вашай кампаніі.

Яніна. Хіба каб вашы сыны?

Ганецкі. Пажондны мужчына ніколі не спяшаецца з жаніцьбай. Для таго каб абзавесціся сям’ёй, спярша неабходна звіць цёплае і ўтульнае гняздзечка, а потым ужо ўвесці ў яго сваю галубку.

Яніна. Птушкі супольна ўюць сабе гнёзды, і яны шчаслівыя.

Ганецкі. Ест пташкі, што і без гнёзд жывуць, дзеці іх па ўсім свеце раскіданы, і кукуюць яны ад таго цэлы свой век. Няўжо ж можна і ім пазайздросціць?

Яніна. Чым жыць у гняздзе старога глушца, лепш ужо быць беспрытульнай зязюляй.

Ганецкі. Стары глушэц можа аказацца больш чулым і спагадлівым, чым якая-небудзь маладая варона.

Яніна. Нашто ж там квапіцца на тую варону, калі можна мець сокала.

Ганецкі.

Вам кпіць з мяне лёгка, панна Яніна, а каб вы разабраліся, то самі б убачылі, як можна было мне жаніцца дагэтуль. Пакуль пан Пілсудскі вёў вайну з бальшавікамі, я добраахвотна змагаўся ў яго легіёнах, а калі вайна скончылася, я ў чыне плютуновага застаўся служыць звыштэрмінова і праслужыў у пагранічных часцях аж да сёлетняга года.

Яніна. А цяпер пайшлі б у манастыр — богу паслужыць.

Ганецкі. Жарты жартамі, панна Яніна, але мне здаецца, што ўсё ж такі лепш панаваць, чым працаваць, і што вы не адмовіце мне, калі я да вас у сваты прыеду.

Яніна. Мне шкада вашых коней, што вы іх дарэмна гнаць будзеце.

Ганецкі. Дзеля вас, панна Яніна, я паехаў бы на край свету.

Яніна. У імя бога, адстаньце вы ад мяне!

Ганецкі. О, мне падабаецца нават ваша дзёрзкасць! А як бы я цаніў вашы ласкі, панна Яніна!

Яніна. Не чакайце вы іх ад мяне.

Ганецкі. У такім разе мне дастаткова будзе і адной вашай павагі.

Яніна. І на гэта вы не спадзявайцеся.

Ганецкі. Што ж, я згодзен кохаць вас і без усякай узаемнасці з вашага боку, абы толькі вы былі маёй жонкай.

Яніна. Гэта немагчыма так, як і памаладзець вам на якіх-небудзь дваццаць — дваццаць пяць год.

Ганецкі. Я крыху старэйшы за вас, праўда, але ж вы будзеце жыць за мной, як крулёва. Падумайце над гэтым, панна Яніна.

Уваходзіць Лабыш.

Лабыш. Ну, вось і я прыйшоў, пляшку гарэлкі прынёс. (Дастае з кішэні бутэльку «казёнкі».)

Ганецкі. Не, пане Лабыш, за вудку вельмі дзякую. Не час цяпер распівацца. Давайце пакінем яе лепш на другі дзень.

Лабыш. Тады тое само сабой будзе.

Ганецкі. Не, няма як зараз: я ў гміну да войта спяшаюся. (Ідзе да Яніны развітвацца.) Да відзэння, панна Яніна. (Цалуе яе ў руку.)

Лабыш. Неяк жа надта няёмка адпускаць госця не пачаставаўшы.

Ганецкі. Нічога, пане Лабыш, другім разам вып’ем… А пакуль бывайце здаровы. (Падае яму руку.)

Лабыш. З богам, пане Ганецкі…

Ганецкі выходзіць.

Дык што табе, дачка, пан Станіслаў казаў? (Ставіць у шафу гарэлку

.)

Яніна. От, малоў лухту розную.

Лабыш. Ты не хітруй са мной! Ён табе, мусіць, тое гаварыў, што і мне.

Яніна. А што ён вам гаварыў?

Лабыш. Прасіў у мяне тваёй рукі.

Яніна. І што вы яму сказалі на гэта?

Лабыш. Я сказаў, што буду вельмі рады вашаму шлюбу!

Яніна. Гэта ж корч стары!

Лабыш. Пад гэтым карчом шмат золата.

Яніна. Грошы не грэюць сэрца.

Лабыш. Глупства! Старэйшы заўсёды разумнейшы і як сем’янін лепшы.

Яніна. Чым жа гэта ён лепшы?

Лабыш. Па чужых бабах хадзіць не будзе — раз, цябе адну шанаваць будзе — два, на яго заглядацца ніхто не будзе — тры.

Яніна. Лепш, як кажуць, пад лаўкай пасядзець, але на харошага паглядзець.