Падарожжа на «Кон-Цікі»

Мы бачым зямлю. — Нас адносіць ад Пука-Пука. — Святочны дзень ля рыфа Ангатау. — На парозе раю. — Першыя астраўляне. — Новая каманда «Кон-Цікі». — Кнут атрымаў дазвол сысці на бераг. — Прайграны бой. — Нас зноў нясе ў акіян. — У небяспечных водах. — Ад Такуме да Рароіа. — Нас нясе ў «кацёл ведзьмаў». — У палоне бурунаў. — Караблекрушэнне. — Выкінуты на каралавы рыф. — Мы знаходзім бязлюдны востраў.

У ноч на 30 ліпеня «Кон-Цікі» акружала нейкая новая незвычайная атмасфера. Магчыма, аглушальныя крыкі разнастайных марскіх птушак над намі стваралі адчуванне, што набліжаюцца нейкія падзеі. Пасля таго як на працягу трох месяцаў мы чулі, апрача шуму акіяна, толькі аднастайны скрып мёртвых вяровак, шматгалосы крык птушак здаваўся такім узбуджальным і такім зямным. А месяц, што плыў над нашым назіральным пунктам на верхавіне мачты, здаваўся большым і круглейшым, чым звычайна. У нашым уяўленні ён адлюстроўваў верхавіны пальмаў і ўсю рамантыку цеплакроўнага свету; над акіянам з халоднымі рыбамі месяц не ззяў такім жоўтым святлом.

У шэсць гадзін Бенгт спусціўся з верхавіны мачты, пабудзіў Германа і ўлёгся спаць. Калі Герман залез на рыплівую хісткую мачту, ужо з’явіліся першыя пробліскі зары. Хвілін праз дзесяць ён зноў спусціўся па вяровачных лесках і пацягнуў мяне за нагу.

— Выходзьце хутчэй ды зірніце на ваш востраў!

Твар Германа ззяў; я ўсхапіўся, а ўслед за мною і Бенгт, які не паспеў яшчэ заснуць. Штурхаючыся і замінаючы адзін аднаму, мы паспешліва карабкаліся як мага вышэй, пакуль не дабраліся да месца скрыжавання мачтаў. Вакол нас лятала мноства птушак, а бледная блакітна-фіялетавая паласа на небе адлюстроўвалася ў акіяне, як апошні напамінак аб адыходзячай ночы. Але вось увесь небасхіл на ўсходзе пачаў афарбоўвацца яркай чырванню, а далёка на паўднёвым усходзе неба паступова набывала крывава-барвовую афарбоўку, і на яго фоне ўздоўж краю акіяна бледным ценем акрэслівалася, нібы праведзеная сінім алоўкам, невялікая рыса.

Зямля! Востраў! Мы прагна глядзелі на яго, не зводзячы вачэй. потым разбудзілі таварышаў; яшчэ сонныя, яны выскачылі на палубу і пазіралі ва ўсе бакі, нібы думалі, што нос нашага плыта вось-вось уткнецца ў бераг. Марскія птушкі, што з крыкам праляталі над намі, утваралі як быццам паветраны мост між нашым плытом і далёкім востравам, які ўсё больш выразна выступаў на небасхіле, па меры таго як з набліжэннем сонца і надыходам дня чырвоны фон разліваўся па небе і пераходзіў у залацісты. Першай нашай думкай было, што востраў знаходзіцца не там, дзе яму належала быць. I паколькі востраў не мог перасунуцца, то, відавочна, за ноч плыт аднесла на поўнач. Нам дастаткова было кінуць адзін позірк на акіян, каб па напрамку хваль адразу зразумець, што, пакуль было цёмна, мы страцілі ўсе шанцы прычаліць тут. Там, дзе мы цяпер знаходзіліся, вецер ужо не даваў нам магчымасці накіраваць плыт да вострава. У раёне акіяна вакол архіпелага Туамоту было шмат моцных мясцовых плыняў, якія, натыкаючыся на зямлю, разгаліноўваліся ва ўсе бакі; шмат якія з іх, сустрэўшыся з магутнымі прыліўнымі плынямі, што рухаліся ўзад і ўперад праз рыфы і лагуны, змянялі свой напрамак.

Мы павярнулі рулявое вясло, хоць добра ведалі, што гэта бескарысна. А палове сёмай сонца ўзышло над акіянам і пачало ўзнімацца проста ўгору, як гэта заўсёды бывае ў тропіках. Востраў знаходзіўся ад нас на адлегласці некалькі міль і паўставаў перад вачыма ў выглядзе ледзь прыкметна тырчаўшай з вады палоскі лесу ўздоўж небасхілу. Дрэвы цесна стаялі за вузкай светлай стужкай берага, а ён быў такі нізкі, што праз роўныя прамежкі часу хаваўся за хвалямі. Паводле вызначэнняў Эрыка, гэта быў Пука-Пука, самы крайні востраў архіпелага Туамоту. «Лоцыя Ціхага акіяна 1940 года», дзве нашы карты і назіранні Эрыка давалі чатыры розныя варыянты каардынат гэтага вострава, але паколькі паблізу ніякай іншай зямлі не існавала, то мы не маглі сумнявацца, што востраў, які мы бачылі, быў Пука-Пука.