Падарожжа на «Кон-Цікі»

Сярод ночы мы сабралі ваенны савет. Цяпер справа ішла аб выратаванні жыцця. Абмінуць рыф з поўначы не было ўжо ніякай надзеі, мы павінны паспрабаваць прайсці з паўднёвага боку. Мы падцягнулі парус, павярнулі рулявое вясло і рушылі ў небяспечнае плаванне, маючы за кармой няўстойлівы паўночны вецер. Калі ўсходні вецер зноў падзьме да таго, як мы паспеем мінуць увесь доўгі пяцідзесяцімільны бар’ер рыфаў, мы апынемся сярод бурунаў цалкам у іх уладзе.

Мы дамовіліся аб усім, што трэба будзе рабіць, калі аварыя стане непазбежнай. Чаго б гэта ні каштавала мы павінны заставацца на борце «Кон-Цікі». Мы не павінны залазіць на мачту, адтуль мы будзем сыпацца, як пераспелыя грушы, а павінны моцна трымацца за шкоты і ванты мачты, калі хвалі будуць перакочвацца цераз нас. Мы паклалі на палубу нічым не замацаваны гумавы плыт і прывязалі да яго маленькі воданепранікальны радыёперадатчык, невялікі запас прадуктаў, бутлі з вадой і запас медыкаментаў. Гумавы плыт прыб’е да берага незалежна ад нас, і ён вельмі спатрэбіцца, калі нам самім удасца шчасліва, але з пустымі рукамі перабрацца цераз рыф. На карме «Кон-Цікі» мы прывязалі доўгую вяроўку з буем, які таксама будзе прыбіты да берага: пры дапамозе яе мы будзем мець магчымасць паспрабаваць падцягнуць драўляны плыт, калі ён засядзе на рыфе. Пасля гэтага мы ляглі спаць.

Пакуль дзьмуў паўночны вецер, мы павольна, але няўхільна плылі ўздоўж бар’ера каралавых рыфаў, што прытаіліся ў засадзе за небасхілам. Але вось неяк пасля паўдня вецер сціх, а калі ён аднавіўся, то дзьмуў ужо з усходу. Паводле вызначэнняў Эрыка, мы ў гэты час забраліся ўжо так далёка на поўдзень, што была сякая-такая надзея мінуць самы паўднёвы край рыфа Рароіа. Мы павінны паспрабаваць абмінуць яго і схавацца за ім, перш чым рухацца далей да наступных рыфаў.

Калі настаў вечар, споўнілася сто дзён нашага плавання па акіяне. Позна ўночы я прачнуўся з нейкім дзіўным трывожным пачуццём. Было штосьці незвычайнае ў руху хваляў. «Кон-Цікі» рухаўся зусім не так, як ён павінен быў бы плыць у гэтых умовах. Мы зрабіліся вельмі адчувальнымі да змен у рытме руху бярвенняў. Я адразу ж падумаў аб з’явах зваротнага руху вады ад берага, да якога мы набліжаліся, і сюд-туд выходзіў на палубу і залазіў на мачту. Нічога не было відаць, апрача акіяна. Але я не мог спакойна спаць. Час ішоў.

На досвітку, а шостай гадзіне, Тарстэйн паспешліва спусціўся з верхавіны мачты. Далёка наперадзе ён убачыў цэлы рад маленькіх, зарослых пальмамі астравоў. Перш за ўсё мы павярнулі рулявое вясло так, каб нос плыта глядзеў як мага больш на поўдзень. Тое, што бачыў Тарстэйн, былі, напэўна, маленькія каралавыя астравы, якія, нібы нанізаныя на нітку пацеркі, ляжаць за рыфам Рароіа. Відаць, нас падхапіла плынь, што ішла на поўнач.

У 7 гадзін 30 мінут ланцуг зарослых пальмамі астравоў паказаўся ўздоўж усяго небасхілу на захадзе. Самы паўднёвы з іх знаходзіўся амаль проста наперадзе на нашым курсе; такім чынам, уздоўж усяго небасхілу справа ад нас цягнуліся астравы з купамі пальмаў, далей на поўнач астравы ператвараліся ў малюсенькія, ледзь прыкметныя кропкі. Да бліжэйшага вострава было чатыры ці пяць міль.

Агляд з верхавіны мачты паказаў, што хоць нос плыта накіраваны да крайняга вострава ў ланцугу, плыт так моцна зносіла ўбок, што мы плылі не ў тым напрамку, куды глядзеў нос. Мы рухаліся па дыяганалі, проста да рыфа. Калі б кілі былі замацав,аны, у нас заставалася б яшчэ нейкая надзея праскочыць. Але акулы плылі за самай кармой, і мы не маглі нырнуць пад плыт і замацаваць расхістаныя кілі новымі вяроўкамі.

Мы зразумелі, што нам засталося правесці на «Кон-Цікі» ўсяго некалькі гадзін. Іх трэба было выкарыстаць для падрыхтоўкі да непазбежнага крушэння на каралавым рыфе. Мы вырашылі, што павінен рабіць кожны з нас, калі гэты момант настане; кожны ведаў свае абавязкі; мы не будзем мітусіцца і наступаць адзін аднаму на ногі, калі пачнецца катастрофа і будзе дарагой кожная секунда. «Кон-Цікі» падымаўся і апускаўся, а вецер нёс нас на рыф. Ужо не было сумненняў, што бязладныя горы хваль наперадзе нас утвараюцца над рыфамі—частка хваль ішла наперад, а астатнія, разбіўшыся аб перашкоду, што паўстала на іх шляху, імкліва адкочваліся назад.