Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений

а) с прилагательными со значением желающий, знающий, помнящий, обладающий, участвующий, полный (и противоположными по значению): cupidus gloriae жаждущий славы;

б) с глаголами со значением помнить, забывать (и противоположными по значению):

Tu nostri memento, nos nunquam obliviscemur tui.

Ты помни о нас, мы никогда не забудем тебя.

Текст

I

Deus adiutor noster est ad aeternum.

In lumine Tuo, Domine, videmus lumen Tuum.

Non diu latent scelera.

Nomina sunt odiosa.

Homo proponit, Deus disponit.

Claude os, aperi oculos.

Deus personam hominis non accipit.

Caecus non iudicat de colore.

Labor firmat corpus.

Vulpes pilum mutat, non mores.

Magnum vectigal est parsimonia.

Historia est lux veritatis, magistra vitae, nuntia vetustatis.

Infinita est velocitas temporis.

Vitiis nostris nomen virtutis[144] imponimus.

Ut hominis decus ingenium est, sic ingenii lumen eloquentia.

Mala facinora conscientia flagellantur.

Rhetor Cicero Platonem philosophum deum appellabat.

Alienis malis delectari est voluptas inhumana.

Mala multi probant, nemo improbat bona.

Arma membra militis esse dicunt.

Interrogabat Iesus discipulos suos: “Quem Me dicunt esse homines?”

Oportet Filium hominis multa pati.

Argumenta ponderanda, non numeranda sunt.

Pacta sunt servanda.

Ferrum, dum candet, cudendum est.

Vestis frigoris depellendi causa reperta est.

Commitia consulibus creandis.

Socrates dicebatur adiuvare Euripidum in tragediis scribendis.

Servanda itaque est et in corde humilitas, et in opere disciplina.

II

Aetas aurea

Fabulae, quas multi populi nobis tradunt, narrant olim in terra aetatem auream fuisse. Tum non solum aestate, sed etiam hieme in agris pratisque flores erant. Notum est hominum mores fuisse sanctos. Hominibus ignotae erant hastae, scuta, ferrum et legionum signa. Noscendum nobis est aetate illa homines ignaros fuisse navigationis et mercaturae, non avidos opum et divitiarum, non cupidos honorum et potentiae. Natura sola cuncta solebat dare hominibus sine labore.

Aenigmatica dona

Dareus, rex Persarum, in animo habet Scythas sibi subigere. Itaque postulat a Scythis "aquam et terram". Legati Scytharum in castra Darei veniunt et unus ex legatis regi dicit: "Quid nobis tecum est? Notum est nos numquam in tuam terram accessisse. Cur tu invadis in nostram?" Simulque Dareo dat avem, murem, ranam et sagittas. Rex Dareus dicit legatis et suis purpuratis: "Donis suis Scythae se suaque omnia mihi committere videntur: aёrem, terram, aquam et arma. Donant mihi aёrem, nam avis in aёre est. Donant mihi et terram, nam mus in terra est. Donant mihi et aquam, nam rana in aqua est. Etiam et arma dant mihi, nam sagittae sunt arma".

Unus ex purpuratis autem sic explicat dona: "Ego de donis ita iudico. Duco Scythas nos omnes sagittis suis necaturos esse, nisi ut aves in aёrem volamus, nisi ut mures in terra occultamur, nisi ut ranae in aqua nos demergimus". Tum rex purpurato respondet: "Semper tibi mea verba displicent. Sed non ego tibi oboedio, tu autem mihi". Paulo post tamen Scythae omnes copias Darei vicisse traduntur. Nonne purpuratus Gobrias Dareo dicit: "Tibi a Scythis summa pericula imminent, non Scythis a te".

Словарь

*accedo, accessi, accessum 3 подходить

*flos, floris m цветок

(ops), opis f сила; помощь, богатство

aenigmaticus, a, um загадочный

Gobrias, adis m Гобрий

paulo adv. немного

aestas, aestatis f зной

habeo, bui, bitum 2 иметь

periculum

, i n опасность

*aetas, aetatis f век

hasta, hastae f копьё

prodo, didi, ditum 3 передавать

ager, agri m поле

*hiems, hiemis f зима

purpuratus, i m придворный

animus, i m дух

*homo, hominis m человек

quid что

aqua, ae f

вода

*honor, honoris m честь

rana, ae f лягушка

arma, orum n вооружение, оружие

ignarus, a, um несведущий

*respondeo, spondi, sponsum 2 отвечать

aureus, a, um золотой

ignotus, a, um неизвестный

*rex, regis m царь

autem же, но, а

immineo, –, – 2 угрожать

sagitta, sagittae f стрела

avidus, a,

um жадный, алчный

invado, vasi, vasum 3 вторгаться

sanctus, a, um святой

avis, is f птица

ita adv. так, столь

scutum, i n щит

*aёr, aeris m воздух

itaque adv. итак, поэтому

Scythae, arum m скифы

castra, orum n (военный) лагерь