Учебник латинского языка для высших духовных учебных заведений

Impf. ind. act.

Pf. ind. act.

Futurum I

Sg.

1

inquam

—

inqui

—

2

inquis

—

inquisti

inquies

3

inquit

inquiebat

inquit

inquiet

Pl.

1

inquimus

—

—

—

2

inquitis

—

—

—

3

inquiunt

—

—

—

N.В. Глагол inquam употребляется только в разрыве прямой речи. Например:

Non potest, — inquit Theophrastus, — fieri, ut bonus vir non irascatur malis.

Не может быть, — говорит Феофраст, — чтобы порядочный человек не гневался на дурных.

Число

Лицо

Praes. ind. act.

Impf. ind. act.

Pf. ind. act.

Praes. con. act.

Sg.

1

aio

aiebam

—

2

ais

aiebas

aias

3

ait

aiebat

ait

aiat

Pl.

1

—

aiebamus

—

—

2

—

aiebatis

—

—

3

aiunt

aiebant

—

aiant

Текст

I

Maiores nostri, cum in his locis nihil praeter silvas paludesque essent, novam urbem condiderunt.

Plato[257] tradidit sermones Socratis[258], cum ipse Socrates nullas litteras reliquisset.

Cupio omnia, quae vis.

Memini, etiam quae nolo, oblivisci non possum, quae volo.

Tu nostri memento, nos nunquam obliviscemur tui.

Iubes me eodem tempore et amare et odisse.

Aut amat, aut odit mulier; nil est tertium.

Aiunt, homines plus in alieno negotio videre, quam in suo.

Ego sane nollem uxorem doctam.

Mundus vult decipi.

Optimus quisque facere, quam dicere, malebat.

Si nolumus decipi, vigilandum est; si volumus superare, pugnandum est (St. Leo).

II

Solo[259] et Croesus[260]

Solo, cum Sardes[261] ad Croesum, opulentissimum illum Lydiae regem, venisset, hospitio ab illo exceptus est. Tertio die post adventum Solonis, Croesus hospitem, a ministris circumduci eique omnes opes regis ostendi iussit. Quas cum spectavisset et magnopere admiratus esset, rursus ad regem revertitur. Tum rex Croesus interrogavit Solonem: “Quem omnium hominum felicissimum esse existimas?” Croesus enim opinabatur se omnium mortalium felicissimum esse. At Solo: «Felicissimum», inquit, «vidi Tellum Atheniensem». Miratus Croesus hoc responsum rursus interrogat: “Cur Tellum felicissimum esse putas?” «Tellus», inquit Solo, «erat opulentissimus et habebat bonos filios et nepotes. Is autem mortuus est, cum pugnans pro patria fortiter hostes fugavisset. Neminem ante mortem felicem putari dico».

Firma amicitia

Cum Dionysius[262], tyrannus Syracusarum, in cives crudelissime saeviret, Damon[263] eum necare statuit, ut patria a tyranno liberaretur. Sed comprehenditur et tyranno traditur. Is imperat, ut ille in cruce figeretur. Damon autem a tyranno spatium tridui petit, ut sororem sponso in matrimonium daret. «Obsidem reditus mei», inquit, «Phintiam[264] amicum tibi dabo». Facile id a tyranno impetrat.

Cum Damon reditu prohiberetur, desperabat iam de salute amici. Hora statuta etiam aderat. Damon non apparebat et tyrannus imperium iam dabat, ut Phintias ad supplicium duceretur. Eodemque tempore Damon advolat, ut amicum servaret. Dionysius autem mira illa amicitia erat motus et non castigat Damonem: «Utinam ego, inquit, tertius vobis amicus adscriberem!»

Ex Vetere Testamento

Et aperti sunt oculi amborum, cumque cognovissent esse se nudos. Consuerunt folia ficus et fecerunt sibi perizomata. Et cum audissent vocem Domini Dei deambulantis in paradiso ad auram post meridiem, abscondit se Adam et uxor eius a facie Domini Dei in medio ligni paradisi.

Itaque una ambo abierunt foras, et cum essent in agro, Cainus irruit in Abelem et interfecit eum. Deus dixit Caino: “Ubi est frater tuus?” — Cainus respondit: “Nescio; num ego sum custos fratris mei?”

Словарь

Abel, elis m Авель

*folium, i n лист

oculus, im глаз

abeo, ii, itum, ire уходить

foras adv. из дому, наружу

*odi, odisse ненавидеть

abscondo, condi, conditum 3 прятать, скрывать

fortiter adv. крепко, сильно

omnis, e весь, всякий

admiror 1+ acc. удивляться

frater, fratris m брат

ops, opis f сила; помощь, богатство

adscribo, scripsi, scriptum 3 приписывать, причислять

fugo 1 прогонять

*opinor 1 думать, считать

adventus, us m приход, пришествие, прибытие

habeo, bui, bitum 2 иметь

opulentus, a, um состоятельный, имущий, богатый

advolo 1 подлетать

homo, inis m

человек

ostendo, ostendi, ostensum (ostentum) 3 показывать

ager, agri m поле

hora, ae f час

palus, udis f болото

ait он говорит

hospes, hospitis m чужестранец, гость

paradisus, i m перс. райский сад

alienus, a, um чужой

*hospitium, i n гостеприимство

patria, aef отечество, родной город

ambo, ambae, ambo оба