Папараць-кветка

Янук. У руку. «Цалуй, муве, хаме, маён жонэ в рэнке, а то зараз тон ляскон», — і замахваецца на мяне палкай. А я за тую палку ды і кажу: «Дык дзякуй, паночку, за падарунак» — і пайшоў. Па дарозе зайшоў у шынок, прадаў за два злоты, дык і выпіў яшчэ дабравата. А ён жа мяне хваробу ведае… А ў каго ж запалкі будуць?

Смех.

Максім. Нашто глуміць тую запалку: у мяне машынка ёсць. (Дастае з кішэні запальнічку.)

Дзед Струкач. Не псуй каменьчыка! Я крэсіва маю. (Дастае крэсіва, але ніяк не можа выкрасіць агню.)

Максім. Пакінь, дзядуля! У мяне вось ужо гарыць.

Янук прыкурвае ад Максімавай запальнічкі. Падыходзіць камендант паліцыі, ведучы ў руках веласіпед. Да багажніка веласіпеда прывязана некалькі каліў канфіскаванага тытуню.

Камендант (да Максіма, убачыўшы ў яго запальнічку). Штэмпель на запальнічцэ ест?

Максім. Няма, пане камендант.

Камендант. Пенць злотых штрафу… (дастае з сумкі паперу і аловак) і запальнічке абовёнзково адштэмплёваць. (Піша пратакол.)

Максім. Дык што вы, пане камендант, хочаце з мяне ўжо дзве скуры злупіць: каб я і штраф заплаціў і яшчэ за штэмпель грошы аддаў?

Камендант. Тшэба было то вчэсне зробіць.

Максім. Пішыце, усё роўна ні аднаго гроша не заплачу.

Камендант. Не заплаціш — адседзіш в вензеню.

Дзед Струкач (паказваючы крэмень). То, можа, паночку, і на гэтым камені трэба пячатку ставіць? Баюся, каб вы і мяне не аштрафавалі часам.

Камендант. Ты, стары пёс, тэж кеды-кольвек трафіш мне в лапы!

Дзед Струкач. А я вас, пане камендант, баяўся назваць сабакам: думаў, што ў вас рукі.

Надзя (сцішка да дзеда Струкача). Сціхніце вы, дзядуля.

Дзед Струкач (услых). Аж што ён мне зробіць, старому?

Камендант усё яшчэ піша. Дзед Струкач заходзіць у яго ззаду, выцягвае з багажніка веласіпеда тытунь і запіхвае туды некалькі лістоў лопуху.

Янук (калі дзед Струкач скончыў сваю работу

). Што гэта за траву пан возіць з сабою?

Камендант. То трава, ктура веньзенем пахне.

Люба. Дык вы і вуліцу загадалі б апалоць ад яе.

Надзя. Праўдо што! І хіба можна за яе судзіць.

Камендант (азірнуўшыся назад). О, пся крэв! Юж подменілі мне. Марш додому вшысці! Цо тут за мітынг такі!

Дзед Струкач (пускаючы кольцамі дым). Нядзелька, пане камендант, маем права і пагуляць.

Камендант. Адо касцёла ты сходзіл, стары д’ябал?

Дзед Струкач. Дык касцёл жа не для д’яблаў прызначаны. (Смяецца).

Камендант. Цо се смееш, холера?! Плакаць тшэба. (Хавае ў сумку паперу і аловак.)

Дзед Струкач. Колькі не плакаў — быў бог адзінакаў. Стаў скакаць — стаў і бог даваць.

Смех.

Камендант. Вы ешчэ выць бэндзеце, не тылько плакаць, пся маць ваша! (Выходзіць.)

Дзед Струкач. Кацісь кілбасой! Не вельмі што баімся цябе.

Прыбягае Марыля.

Марыля. А божачкі! А божачкі! Янук! Мужчынкі! Што рабіць? Прыехаў секвестратар за падаткі апісваць, а ў нас жа не ўсё выплачана.

Янук. Дык чаго стаіш, хадзем скаціну хаваць хутчэй! Якраз жа з поля прыгналі.

Максім. Я пайду памагу вам.

Базыль. А я туды пагляджу схаджу.

Дзед Струкач. І я з табою.

Янук, Марыля, Максім, Базыль і дзед Струкач адыходзяць.

Люба. Во нанесла іх нялёгкая сёння, каб іх пярун пабіў!

Надзя. Лявон ідзе.

Люба. Няўжо Яню сілай за Ганецкага аддадуць?

Надзя. Ды па ўсім ужо. Прапілі ўчора.

Падыходзіць Лявон.

Лявон. Здаровы, дзяўчаткі. Не ведаеце, Адася дома няма?

Надзя. Няма. У тым канцы недзе.

Люба. Ну, што ты цяпер думаеш рабіць, Лявон?

Лявон. А што мне думаць? Атрымаў ад Лабыша разлік — чатыры злоты і трыццаць грошы, і кум каралю, хоць у Амерыку едзь.

Люба. Я сур’ёзна пытаю.

Лявон. У горад хачу падацца.

Надзя. А Яніну так і пакінеш Ганецкаму?

Лявон маўчыць.

Люба. Чаго маўчыш?.. Курыца мокрая?! Што ты крыллі апусціў? Баба ты!

Надзя. Перастань, Любка.

Люба. Дык жа вельмі Яніны шкада, што аддаюць за гэтага антыхрыста… Во ідуць, каб іх зямля не насіла.

Па вуліцы праходзяць Ганецкі і Анатоль.

Люба (калі яны прайшлі). Вось жа дабраў чорт пару, і ходзяць, як спрэжаныя.

Лявон. Гэта парка яшчэ сябе пакажа, хутка ўсю вёску падтопча пад ногі.